22 Μαΐου 2012, καὶ ὥρα 3:01, ἀπὸ τὸν ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗ.
* Ἕνα παληὸ κείμενό μου ποὺ τὄχα ξεχάσει...
Μήπως νὰ τἄφηνα στὴ λήθη νὰ ἡσυχάσει;
~~~~
φουκαράς.
Δάκρυά μου κυλοῦν σὲ τάφο·
ἀκοῦς λυγμούς;
Πῶς εἶναι δυνατόν! Γράφω
καρδιᾶς τριγμοὺς
κι' οὔτε κἄν σὲ κανέναν μιλῶ·
ἡ σιωπή μου
τραντάζει ξύπνημα δειλὸ
στείρου μίμου.
Μὴ μοῦ πεῖς: - Καλωσόρισες!
Δὲν θὰ μείνω·
ἀπεβίωσες, μέ χώρισες,
πληγὲς φτύνω.
Μὴ θὲς νἄρθω σὲ ραντεβού.
Στὰ γαλλικὰ
θὰ σοῦ πῶ: - Κὲ μὲ βουλε-βού;
θανατικά·
Κι' ἄν τυχὸν συναντηθοῦμε
στοὺς οὐρανούς,
τὸ φιλί μας - τοῦτο ἄς ποῦμε -
παν-ἀφανοῦς
ἐμβέλειας νἆναι ἁγιοσύνη.
Πᾶς μασκαρὰς
ξεψυχών, τί λὲς ν' ἀφήνει,
σὰν φουκαράς;
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο,
Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
2 Ἰουνίου 2012, καὶ ὥρα 6:15.
* Ἀφιερωμένο στὴν Λυράνθη / Ԉ¥®ÂИØĦ
~~~~
συνταγὴ κρεβατιοῦ τῆς ὥρας.
Ἀφοῦ κοντά μου σὲ ξαναβρίσκω,
με χαρά μου, πίστεψέ με, θνήσκω.
Ὤ, μὴ θαρρεῖς πὼς μόνος τελευτῶ...
Μ' ἕνα θερμό σου χάδι λατρευτό,
ἁπαλά, θὰ γλιστρήσω στὸν Ἅδη.
Ἡ καρδιὰ πάει μὲ δάκρυα... Τὸ λάδι
χαλνᾶ τὴ γεύση της. Δοκίμασε!...
Τριμμένη λίγη ψυχὴ π' ὡρίμασε
θὰ ρίξω στὸ τέλος, ἀπὸ πάνω,
νὰ μὴν πικρίζει· καὶ νὰ γλυκάνω
τὴν ἀνία ποὺ συνήθως ἀχνίζει
σὰν ἀλλοῦ τὸ πάθος ἀτενίζει
κι' εἶναι, πές, βαρὺ γιὰ τὸ στομάχι.
Μὴ γίνει κι' ὁ ἔρωτας ταμάχι!...
Γιὰ λίγο στὴ χύτρα ἀκόμα βράζει
κάθε τί π' ὁ νοῦς μου κατεβάζει.
Ἀπόψε θέλω νὰ γλεντίσουμε,
κουταλιὲς παλμῶν νὰ μετρήσουμε
καὶ τὰ φιλιά μας μ' ἕνα ποτῆρι...
- ἆσπρο πάτο γιὰ τὴν ἴδια γύρη.
Ἡδονῆς σαλάτα ἐκ Φαντασίας,
- ὤ, καὶ τὸ πορτατὶφ ὀπτασίας
συμβάλλει, δές, στὴν ἐπιτυχία
ἑνός, ἐπὶ κλίνης, δείπνου γλυκοῦ,
ἐλλείψει ψεύτικου μυρωδικοῦ.
Ἄ, ναί, καὶ ψέματα νὰ πεῖς, ἄν θές,
πὼς μ' ἀγαπᾶς, ἐγώ, σὰν ἀληθὲς
θὰ τὸ πάρω· ὅμως πές το πάλι...
- ἄχ! μὲ τῆς φωνῆς σου τὴ σκανδάλη.
Ὤ, μαντάμ! Le lit est déjà servi.*
Στὴν ὥρα του! Χά! Καὶ πῶς νὰ ὑπερβεῖ
χρόνο τόσο προμελετημένο;
Ξάπλωσε μ' ὅλη τὴν ἄνεσή σου.
Μὲ βιταμίνες, κάθε πληγή σου
στὴν ἀγκαλιά μου θὰ ἐξαφανιστεῖ.
Δὲν σοῦ ζήτησα, μή! γονατιστή,
μετανιωμένη! Μὴν παρακαλᾶς,
καλεσμένη μου, "συγγνώμη" νὰ φᾶς!
Ἐσώψυχο μενοὺ μαγείρεψα,
κι' ὅμως ἐκδίκηση δὲν γύρεψα.
Ἐγώ; Παρντόν, δὲν μπορῶ νὰ φάω.
Πέθανα· καὶ πιὰ δὲν σ' ἀγαπάω.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
~~~~
* Τὸ κρεβάτι σερβιρίστηκε/ εἶναι ἕτοιμο.
~~~~
Σημείωση:
Τὴν ἰδέα πῆρα ἀπὸ παληὸ ποίημα παρατημένο, ποὺ βρέθηκε πάλι μπροστά μου:
Μενού.
Νὰ σοῦ σερβίρω τὴν καρδιά μου
ψιλοκομμένη;
Νὰ ρίξω πάνω τὰ δάκρυά μου,
ψυχὴ τριμμένη,
νὰ νοστιμήσει;
Σ' τὴν ἔχω ψήσει
μὲ συνταγὴ φίνας ἐμπνεύσεως
καί, δές, αἷμα..., - τί ἀρίστης γεύσεως!
Μ' ἀρέσει ἡ φιλοξενία
μὰ πρὶν ἐπέλθει κι' ἡ ἀνία
πᾶντα κάτι ὁ νοῦς μου κατεβάζει.
Ἄλλωστε γι' αὐτὸ κι' ἡ χύτρα βράζει
στῆς ἡδονῆς
τὴν πυρωστιά,
ὁλημερίς.
Δὲν εἶν' ψευτιά.
Ἐσώψυχο μενού, κι' ἔλα, κᾶτσε νὰ τὴν τυλώσεις.
Λογαριασμὸ δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ πληρώσεις.
Ὤ, μὴ νοιάζεσαι... - κι' ἐγὼ δὲν θὰ φάω.
Φαγώθηκα πιὰ καὶ δὲν σ' ἀγαπάω.
~~
30 Ἰανουαρίου 2004, ὥρα 04.12΄, Ἀθήνα.
* Ἀφιερωμένο στὴν Λυράνθη / Ԉ¥®ÂИØĦ
~~~~
συνταγὴ κρεβατιοῦ τῆς ὥρας.
Ἀφοῦ κοντά μου σὲ ξαναβρίσκω,
με χαρά μου, πίστεψέ με, θνήσκω.
Ὤ, μὴ θαρρεῖς πὼς μόνος τελευτῶ...
Μ' ἕνα θερμό σου χάδι λατρευτό,
ἁπαλά, θὰ γλιστρήσω στὸν Ἅδη.
Ἡ καρδιὰ πάει μὲ δάκρυα... Τὸ λάδι
χαλνᾶ τὴ γεύση της. Δοκίμασε!...
Τριμμένη λίγη ψυχὴ π' ὡρίμασε
θὰ ρίξω στὸ τέλος, ἀπὸ πάνω,
νὰ μὴν πικρίζει· καὶ νὰ γλυκάνω
τὴν ἀνία ποὺ συνήθως ἀχνίζει
σὰν ἀλλοῦ τὸ πάθος ἀτενίζει
κι' εἶναι, πές, βαρὺ γιὰ τὸ στομάχι.
Μὴ γίνει κι' ὁ ἔρωτας ταμάχι!...
Γιὰ λίγο στὴ χύτρα ἀκόμα βράζει
κάθε τί π' ὁ νοῦς μου κατεβάζει.
Ἀπόψε θέλω νὰ γλεντίσουμε,
κουταλιὲς παλμῶν νὰ μετρήσουμε
καὶ τὰ φιλιά μας μ' ἕνα ποτῆρι...
- ἆσπρο πάτο γιὰ τὴν ἴδια γύρη.
Ἡδονῆς σαλάτα ἐκ Φαντασίας,
- ὤ, καὶ τὸ πορτατὶφ ὀπτασίας
συμβάλλει, δές, στὴν ἐπιτυχία
ἑνός, ἐπὶ κλίνης, δείπνου γλυκοῦ,
ἐλλείψει ψεύτικου μυρωδικοῦ.
Ἄ, ναί, καὶ ψέματα νὰ πεῖς, ἄν θές,
πὼς μ' ἀγαπᾶς, ἐγώ, σὰν ἀληθὲς
θὰ τὸ πάρω· ὅμως πές το πάλι...
- ἄχ! μὲ τῆς φωνῆς σου τὴ σκανδάλη.
Ὤ, μαντάμ! Le lit est déjà servi.*
Στὴν ὥρα του! Χά! Καὶ πῶς νὰ ὑπερβεῖ
χρόνο τόσο προμελετημένο;
Ξάπλωσε μ' ὅλη τὴν ἄνεσή σου.
Μὲ βιταμίνες, κάθε πληγή σου
στὴν ἀγκαλιά μου θὰ ἐξαφανιστεῖ.
Δὲν σοῦ ζήτησα, μή! γονατιστή,
μετανιωμένη! Μὴν παρακαλᾶς,
καλεσμένη μου, "συγγνώμη" νὰ φᾶς!
Ἐσώψυχο μενοὺ μαγείρεψα,
κι' ὅμως ἐκδίκηση δὲν γύρεψα.
Ἐγώ; Παρντόν, δὲν μπορῶ νὰ φάω.
Πέθανα· καὶ πιὰ δὲν σ' ἀγαπάω.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
~~~~
* Τὸ κρεβάτι σερβιρίστηκε/ εἶναι ἕτοιμο.
~~~~
Σημείωση:
Τὴν ἰδέα πῆρα ἀπὸ παληὸ ποίημα παρατημένο, ποὺ βρέθηκε πάλι μπροστά μου:
Μενού.
Νὰ σοῦ σερβίρω τὴν καρδιά μου
ψιλοκομμένη;
Νὰ ρίξω πάνω τὰ δάκρυά μου,
ψυχὴ τριμμένη,
νὰ νοστιμήσει;
Σ' τὴν ἔχω ψήσει
μὲ συνταγὴ φίνας ἐμπνεύσεως
καί, δές, αἷμα..., - τί ἀρίστης γεύσεως!
Μ' ἀρέσει ἡ φιλοξενία
μὰ πρὶν ἐπέλθει κι' ἡ ἀνία
πᾶντα κάτι ὁ νοῦς μου κατεβάζει.
Ἄλλωστε γι' αὐτὸ κι' ἡ χύτρα βράζει
στῆς ἡδονῆς
τὴν πυρωστιά,
ὁλημερίς.
Δὲν εἶν' ψευτιά.
Ἐσώψυχο μενού, κι' ἔλα, κᾶτσε νὰ τὴν τυλώσεις.
Λογαριασμὸ δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ πληρώσεις.
Ὤ, μὴ νοιάζεσαι... - κι' ἐγὼ δὲν θὰ φάω.
Φαγώθηκα πιὰ καὶ δὲν σ' ἀγαπάω.
~~
30 Ἰανουαρίου 2004, ὥρα 04.12΄, Ἀθήνα.
0 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
19 Αὐγούστου 2012, καὶ ὥρα 12:52, ἀπὸ τὸν ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗ.
Φεύγοντας.
Λίγο λίγο θ' ἀνασαίνεις·
δὲς ποὺ ζεῖς γιὰ νὰ πεθαίνεις·
παίρνεις ὅλο κι' ἆλλο χρῶμα
ποὺ ταιριάζει σ' ὅποιο πτῶμα.
Λίγο λίγο, μὲ τὸ κλάμα,
ξεθωριάζει κάθε δράμα,
μ' ἕνα δάκρυ κι' ἆλλο δάκρυ
νὰ ποὺ φτάνεις πιὰ στὴν ἄκρη.
Πιὲς το τὸ φαρμάκι, πιές το,
δὲν ὑπάρχει μανιφέστο:
ὅσ' ἀγάπησες χαθῆκαν,
μὲς τὴ σκόνη καλυφθῆκαν...
Πάτα στὸν Ὕψιστο φωνή:
- Δῶσε μου, πάτερ, ἡδονή!
Σοῦ ζητῶ μόνο δυὸ χείλια ν' ἀκουμπήσουν στὰ δικά μου.
Λίγο ἀπ' τ' ἄρωμα πλοκάμου
ν' ἀναπνεύσω μιὰ φορὰ· κι' ἕνα χεράκι νὰ χαϊδέψει
τὴν ματιὰ ποὔχει παλέψει
γιὰ νὰ βρεῖ παρηγοριὰ.
Θέ μου, τί ἀνηφοριά!...
Κάποτε, λέμε, ζήσαμε.
Τί θέλαμε κι' ἐλπίσαμε;
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
Φεύγοντας.
Λίγο λίγο θ' ἀνασαίνεις·
δὲς ποὺ ζεῖς γιὰ νὰ πεθαίνεις·
παίρνεις ὅλο κι' ἆλλο χρῶμα
ποὺ ταιριάζει σ' ὅποιο πτῶμα.
Λίγο λίγο, μὲ τὸ κλάμα,
ξεθωριάζει κάθε δράμα,
μ' ἕνα δάκρυ κι' ἆλλο δάκρυ
νὰ ποὺ φτάνεις πιὰ στὴν ἄκρη.
Πιὲς το τὸ φαρμάκι, πιές το,
δὲν ὑπάρχει μανιφέστο:
ὅσ' ἀγάπησες χαθῆκαν,
μὲς τὴ σκόνη καλυφθῆκαν...
Πάτα στὸν Ὕψιστο φωνή:
- Δῶσε μου, πάτερ, ἡδονή!
Σοῦ ζητῶ μόνο δυὸ χείλια ν' ἀκουμπήσουν στὰ δικά μου.
Λίγο ἀπ' τ' ἄρωμα πλοκάμου
ν' ἀναπνεύσω μιὰ φορὰ· κι' ἕνα χεράκι νὰ χαϊδέψει
τὴν ματιὰ ποὔχει παλέψει
γιὰ νὰ βρεῖ παρηγοριὰ.
Θέ μου, τί ἀνηφοριά!...
Κάποτε, λέμε, ζήσαμε.
Τί θέλαμε κι' ἐλπίσαμε;
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
0 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
20 Ἰανουαρίου 20123, καὶ ὥρα 2:33, ἀπὸ τὸν ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗ.
κι' ἀτέλειωτο νἆναι κάθε φιλί,
- ποτὲ καθὼς τὸ θέλουν οἱ δειλοί.
Σὰν μὲ κηδέψουν, ὅλοι νὰ 'ρθεῖτε, νὰ διασκεδάσετε·
ὅσο ζεῖτε, στὴν θλίψη μου, μὴν σώσετε νὰ φτάσετε.
Μὲ πρόδωσαν σὰν νἄμουνα κι' ἐγὼ τῆς Παναγιᾶς ὁ Γυιός·
κι' ἡ μάννα κι' ἡ γυναίκα μου, φίλοι, κι' ἆλλος, δὲν ξέρω ποιός,
ποὺ νὰ μ' ἔχει φιλήσει,
πρὶν ἀλέκτωρ λαλήσει.
Ἄν ἀνάψετε κεριὰ καὶ λιβάνια; Καταραμένοι
νά 'στε. Ξεροί, χάμω νὰ πέσετε, κατατρομαγμένοι,
κι' ἔλεος, πουθενά, ποτέ σας, ἀπὸ Διάβολο μὴ βρεῖτε·
κι' ἀνάμεσα στὰ σκέλια, ψηλά, ζαμαὶ νὰ μὴ χαρεῖτε,
ἀπάνθρωπα τομάρια...
- ποὺ νὰ σᾶς δῶ σφαχτάρια!
Σὰν θὰ μὲ ξεθάψουν, νὰ μ' ἔχετ' ὅλοι σας ξεχασμένο,
στὴν ἀνάγκη νὰ διαγνωσθεῖ τὸ μυαλό σας κλουβιασμένο·
θέλω, ρεμάλια, νὰ ξεφύγω διὰ παντὸς ἀπὸ μνῆμες
ποὺ δὲν γνώρισαν λοῦστρο καρδιᾶς καὶ στοχασμοῦ σὲ κνῆμες!
Ἄχ! κλινοσοφιστικῶς,
ἐρωτο-διορατικῶς,
κι' ὄχι κουτσομπολευτικῶς, δές, τοῦ φιλιοῦ τὴν ἀξία
μαθαίνει ἀφειδῶς κανεὶς νὰ σκορπᾶ στὸν Γαλαξία
καὶ τίποτ' ἀπ' τὰ πλούτη τῆς ζωῆς πιὰ νὰ μὴν τοῦ λείπει:
οὐδὲν τί κι' ἀπὸ ἠδονὴ κι' οὐδὲν τί ἀπὸ ἀγάπης λύπη.
Μ' ἕνα φιλὶ γίνεται;
Ἄν τὸ παρατείνετε!
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
κι' ἀτέλειωτο νἆναι κάθε φιλί,
- ποτὲ καθὼς τὸ θέλουν οἱ δειλοί.
Σὰν μὲ κηδέψουν, ὅλοι νὰ 'ρθεῖτε, νὰ διασκεδάσετε·
ὅσο ζεῖτε, στὴν θλίψη μου, μὴν σώσετε νὰ φτάσετε.
Μὲ πρόδωσαν σὰν νἄμουνα κι' ἐγὼ τῆς Παναγιᾶς ὁ Γυιός·
κι' ἡ μάννα κι' ἡ γυναίκα μου, φίλοι, κι' ἆλλος, δὲν ξέρω ποιός,
ποὺ νὰ μ' ἔχει φιλήσει,
πρὶν ἀλέκτωρ λαλήσει.
Ἄν ἀνάψετε κεριὰ καὶ λιβάνια; Καταραμένοι
νά 'στε. Ξεροί, χάμω νὰ πέσετε, κατατρομαγμένοι,
κι' ἔλεος, πουθενά, ποτέ σας, ἀπὸ Διάβολο μὴ βρεῖτε·
κι' ἀνάμεσα στὰ σκέλια, ψηλά, ζαμαὶ νὰ μὴ χαρεῖτε,
ἀπάνθρωπα τομάρια...
- ποὺ νὰ σᾶς δῶ σφαχτάρια!
Σὰν θὰ μὲ ξεθάψουν, νὰ μ' ἔχετ' ὅλοι σας ξεχασμένο,
στὴν ἀνάγκη νὰ διαγνωσθεῖ τὸ μυαλό σας κλουβιασμένο·
θέλω, ρεμάλια, νὰ ξεφύγω διὰ παντὸς ἀπὸ μνῆμες
ποὺ δὲν γνώρισαν λοῦστρο καρδιᾶς καὶ στοχασμοῦ σὲ κνῆμες!
Ἄχ! κλινοσοφιστικῶς,
ἐρωτο-διορατικῶς,
κι' ὄχι κουτσομπολευτικῶς, δές, τοῦ φιλιοῦ τὴν ἀξία
μαθαίνει ἀφειδῶς κανεὶς νὰ σκορπᾶ στὸν Γαλαξία
καὶ τίποτ' ἀπ' τὰ πλούτη τῆς ζωῆς πιὰ νὰ μὴν τοῦ λείπει:
οὐδὲν τί κι' ἀπὸ ἠδονὴ κι' οὐδὲν τί ἀπὸ ἀγάπης λύπη.
Μ' ἕνα φιλὶ γίνεται;
Ἄν τὸ παρατείνετε!
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
2 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
28 Σεπτεμβρίρου 2011, καὶ ὥρα 8:30.
~
λίγα λόγια γιὰ τὰ κλινοσουρικά μου.
Ἄλλην ὄρεξη, πρωὶ-πρωὶ, δὲν εἶχα...
- εἶπε κανεὶς πὼς εἶμαι σοβαρὸς,
γέρος, σκανδαλιάρης καὶ μαλλιαρός; -
μπῆκα νὰ γράψω... ἔμμετρη τρίχα·
μὴ δὰ καὶ χάσω τὴν εὐκαιρία,
νὰ μοστράρω, ποὔχω, σ' ἐφεδρεία:
τοὺς ρυθμούς, τὸ τάλαντο, τὸ μπρίο...
στὸ τσεπάκι! Δὲν θὰ βρεῖς πιὸ κρύο
ἆλλο πλᾶσμα στὸν Κόσμο ἀπὸ μένα!
Θέλω τὰ πάντα μελοποιημένα.
Ἔλυσα ὅλα τὰ προβλήματά μου,
(στὰ τέτοια μου πλέον!... τὰ ἐλλείμματά μου)
σάτιρες γράφω, τὸ διασκεδάζω...
κι' ὁποιανοῦ δὲν τοῦ ἀρέσουν, τὸν σφάζω.
Πάλι καλά! Τόσον καλῶς διάγω...
Ποιός πούστης θὰ μὲ πεῖ γεροτράγο;
Μὲ γάτες καὶ λουλούδια ἀσχολοῦμαι,
ποιητικῶς ὁλημερὶς ἀθλοῦμαι·
τί παραπάνω μπορῶ νὰ κάνω;
Οὐ δύναμαι μόνον νὰ πεθάνω.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
~
λίγα λόγια γιὰ τὰ κλινοσουρικά μου.
Ἄλλην ὄρεξη, πρωὶ-πρωὶ, δὲν εἶχα...
- εἶπε κανεὶς πὼς εἶμαι σοβαρὸς,
γέρος, σκανδαλιάρης καὶ μαλλιαρός; -
μπῆκα νὰ γράψω... ἔμμετρη τρίχα·
μὴ δὰ καὶ χάσω τὴν εὐκαιρία,
νὰ μοστράρω, ποὔχω, σ' ἐφεδρεία:
τοὺς ρυθμούς, τὸ τάλαντο, τὸ μπρίο...
στὸ τσεπάκι! Δὲν θὰ βρεῖς πιὸ κρύο
ἆλλο πλᾶσμα στὸν Κόσμο ἀπὸ μένα!
Θέλω τὰ πάντα μελοποιημένα.
Ἔλυσα ὅλα τὰ προβλήματά μου,
(στὰ τέτοια μου πλέον!... τὰ ἐλλείμματά μου)
σάτιρες γράφω, τὸ διασκεδάζω...
κι' ὁποιανοῦ δὲν τοῦ ἀρέσουν, τὸν σφάζω.
Πάλι καλά! Τόσον καλῶς διάγω...
Ποιός πούστης θὰ μὲ πεῖ γεροτράγο;
Μὲ γάτες καὶ λουλούδια ἀσχολοῦμαι,
ποιητικῶς ὁλημερὶς ἀθλοῦμαι·
τί παραπάνω μπορῶ νὰ κάνω;
Οὐ δύναμαι μόνον νὰ πεθάνω.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
0 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
Πεζὸ σκίτσο τοῦ Ποιητῆ.
Δημοσιεύθηκε στὶς 15 Ἰουνίου 2016, καὶ ὥρα 8:00,
στὸ Γενικώτερα, ἐδῶ θυμόμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ λογοτέχνες, μόνον..
ἡ ἑλληνικὴ ποίηση, 21.
- Ἀνδρέας Λασκαρᾶτος.
~
Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ ποιητοῦ καὶ συγγραφέως "Ἰδοὺ ὁ ἄνθρωπος", Κεφαλλωνιὰ 1886, ὅπου καὶ
γράφει στὸν Πρόλογο: " ...ἕδρα τοῦ ἀνθρωπίνου χαρακτῆρος εἶναι ἡ ψυχή. Ἐξωτερικεύεται δὲ
ὁ χαρακτῆρας μὲ φανέρωσες, οἱ ὁποῖς κάνουν αἰσθητὴν εἰς ἡμᾶς τὴν ψυχικὴν ἐκείνην διάθεσιν.
Ἔτσι, ἐξέτασα τοὺς διαφόρους χαρακτῆρας ἐρευνῶντας εἰς τὴν ἐνδόμυχον τούτην ἕδρα τους,
εἰς τὰ ἐσωτερικὰ ἀπόκρυφα τῆς ψυχῆς· καὶ ἔδειξα τὲς ἐξωτερίκεψές τους εἰς τὰ ὁρατὰ ἐκεῖνα
σημεῖα ποὺ συνήθως κάθε χαρακτῆρας παρουσιάζει"(...)
.Ὁ ποιητής.
Ὁ ποιητὴς ἔχει 'ς τὴ φαντασία του κόσμον ἰδιαίτερον ἐδικόν του, μέσα 'ς τὸν ὁποῖον ὑπάρχει.
Ζῇ 'ς τὸν αἰθέρα τῆς φαντασίας του μακρὰν ἀπὸ τὰ γήϊνα, τὰ ὁποῖα μόνον ἀπανθίζει, μεταχειριζόμενος τὸ ἀπάνθισμα ἐκεῖνο ὡς ὕλην πλάσιμον.
Ὁ ποιητὴς ζῇ 'ς τὰ ὕψη, καὶ θρέφει τὸ πνεῦμα του μὲ ἀμβροσίαν καὶ νέχταρ.
Ἄν ἐπικός, βόσκει αἰωνίως τὴ διάνοιά του μέσα 'ς τὰ ἡρωϊκὰ γεγονότα Μυθολογίας καὶ Ἱστορίας. Τὰ θαυμάσια κατορθώματα τῶν ἡρώων τῆς ἀρχαιότητος, εἶναι ἡ παντοτινὴ θροφὴ τοῦ πνεύματός του. Τὰ σπουδάζει, τὰ θαυμάζει, τὰ ἐρωτεύεται. Ἡ φαντασία του τότε, γεμάτη καὶ ἔγκυα
ἡρωϊκῶν αἰσθημάτων, γεννᾷ ποιήματα περὶ Τρωϊκοῦ Πολέμου, περὶ Ἐλευθερώσεως Ἱερουσαλήμ,
περὶ Μάνητος Ὀρλάνδου, καὶ Κολάσεως, Καθαρτηρίου Πυρός, Παραδείσου κ.λ.
Ἄν δραματικός, 'ς τὲς ἴδιες ἀποθῆκες τῆς Ἱστορίας καὶ Μυθολογίας ζητεῖ σκηνὲς τῆς ἀνθρωπίνου
ζωῆς, ὅσες ἐχπληχτικώτερες, ἤ διὰ τὸ φρικῶδες τῶν τολμημάτων, ἤ διὰ τὸ μεγαλεῖον αὐταπαρνήτων ἀρετῶν· καὶ τραγῳδοποιῶντας τὴν ψυχήν του, πλάθει τραγῳδίες. Ἄν δὲ μᾶλλον Δημόκριτος, σταματᾷ τὴν προσοχήν του εἰς τὰ ἡμερήσια γελοῖα τῆς κοινωνίας, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ζωηρὰ ἐντυπωνόμενο τὸ πνεῦμα του, γεννᾷ κωμῳδίες, εἰς τὲς ὁπῖες τὰ στραβὰ τῆς κοινωνίας παρασταίνονται 'ς τὴν ἐλεεινότητά τους.
Ἄν σατιρικός*, ὁ νοῦς του εἶναι φύλακας χειρουργικῶν ἐργαλείων. Ἄλλα κόβουνε καὶ ἄλλα τρυποῦνε· ἄλλα σκίζουνε καὶ ἄλλα ξεσκλοῦνε. Ὅταν συγκαταβαίνοντας χαϊδεύη, χαϊδεύει μὲ τὰ νύχια του· καὶ εἶναι τούτη ἡ μόνη συγκατάβαση ποὺ μπορεῖ νὰ κάμῃ.
Ἔχει μεγάλην δύναμιν εἰς τὸν ἑαυτόν του. Μεγάλην ἠμπόρεσιν μέσα 'ς τὴν κοινωνία. Ἀκολούθως,
στέκει 'ς τὸ χέρι του, στιγματίζοντας τὰ στραβά, νὰ γένῃ ὁ εὐεργέτης τῆς κοινωνίας, ἤ, ἐξ ἐναντίας, μεταχειριζόμενος τὴν ἱκανότητά του ἄλλως πως, νὰ γένῃ ἡ μάστιγά της.
Ἄν λυρικός, θιασεύει μέσα 'ς τὸν αἰθέρα τῆς φαντασίας του· καὶ γεμᾶτος ἀπὸ τὸ αἴσθημα ποὺ τὸν
κυριεύει, τὸ σωματώνει τὸ αἴσθημά του, ἐκφράζοντάς το μὲ ἔκφρασες θερμές, μὲ ζωηρὰ πετάματα
τῆς φαντασίας του, πότε μὲν ἐρωτικά, πότε βακχικά, πολεμικὰ καὶ ἄλλα - ὁ λυρικὸς ποιητὴς ὄντας
ὁ ποιητκώτερος ὅλων.
Τέτοιος εἶναι ὁ ποιητής. Εἶναι ὕπαρξι ἀμβροσία. Εἶναι διερμηνεὺς τῶν θεῶν**. Εἶναι ἀοιδὸς πλασμένος συνήθως διὰ νὰ εὐχαριστῇ καὶ κάποτε νὰ δυσαρεστῇ τοὺς ἄλλους. Ἄφροντις διὰ τὲς ὑπόθεσές
του καὶ θελγόμενος εἰς τὲς πλάνες τῆς φαντασίας του.
Ἀλλά, ὁ ἄνθρωπος τοῦτος, ἀφαιρούμενος τοιουτοτρόπως ἀπὸ τὸν θετικὸν πραγματικὸν κόσμον, κατασταίνεται ξένος τοῦ κόσμου τούτου. Καί, 'ς τὲς ἀεροβασίες του, συνήθως γένεται καὶ παράξενος
διὰ τὴν ἀεροβατικήν του συμπεριφορὰν καὶ ἐπιζήμιος εἰς τὸν ἑαυτόν του.
Νέοι, θαυμάσετέ τον, ἄν θέλετε, ἀλλὰ μὴν τὸν μιμηθῆτε.
Υ.Γ. Ἐλησμονιώτουνε τὸ καλύτερο. Ἄν ποτὲ σᾶς δώσῃ τὰ ποιήματά του, ζητῶντας νὰν τὰ διαβάσετε
καὶ νἀν τοῦ 'πῆτε τὴν γνώμη σας, μή, γιὰ τὸ Θιό, γελασθῆτε καὶ τοῦ τὴν εἰπῆτε, ἐπειδὴ τὸν κάνετ' ἐχθρό σας ἄσπονδον. Τὰ ὅσα πρέπει νὰν τοῦ 'πῆτε εἶναι θαυμασμοὺς καὶ ἐγκώμια, ἐπειδὴ ἐκεῖνο σᾶς ἐζήτησε.
====
..... 
* Διονύσης Παγουλάτος - Ἐλεάνα Ἀπέργη,
στὴν θεατροπρεπέστατη παράστασή τους, ποὺ εἶδα τότε τρεῖς φορές.
(*)Σημ.:
Μὲ...ἀφορᾶ (ἄν μὲ ποῦν δὲ πρῶτα καὶ ποιητή) καὶ βρίσκω πὼς πρέπει νὰ συμπεριληφθῶ. Αὐτὴ...τὴ δουλειὰ κάνω,
ἀλλὰ δική σας δουλειὰ εἶναι νὰ μοῦ ἀναγνωρίσετε ὅσα λέει ὁ Ποιητής!
(**) Εὖγε γιὰ τούτη τὴν φράση του. (Ἰ.Λ.Σκ.)
Δημοσιεύθηκε στὶς 15 Ἰουνίου 2016, καὶ ὥρα 8:00,
στὸ Γενικώτερα, ἐδῶ θυμόμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ λογοτέχνες, μόνον..
ἡ ἑλληνικὴ ποίηση, 21.- Ἀνδρέας Λασκαρᾶτος.
~
Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ ποιητοῦ καὶ συγγραφέως "Ἰδοὺ ὁ ἄνθρωπος", Κεφαλλωνιὰ 1886, ὅπου καὶ
γράφει στὸν Πρόλογο: " ...ἕδρα τοῦ ἀνθρωπίνου χαρακτῆρος εἶναι ἡ ψυχή. Ἐξωτερικεύεται δὲ
ὁ χαρακτῆρας μὲ φανέρωσες, οἱ ὁποῖς κάνουν αἰσθητὴν εἰς ἡμᾶς τὴν ψυχικὴν ἐκείνην διάθεσιν.
Ἔτσι, ἐξέτασα τοὺς διαφόρους χαρακτῆρας ἐρευνῶντας εἰς τὴν ἐνδόμυχον τούτην ἕδρα τους,
εἰς τὰ ἐσωτερικὰ ἀπόκρυφα τῆς ψυχῆς· καὶ ἔδειξα τὲς ἐξωτερίκεψές τους εἰς τὰ ὁρατὰ ἐκεῖνα
σημεῖα ποὺ συνήθως κάθε χαρακτῆρας παρουσιάζει"(...)
.Ὁ ποιητής.
Ὁ ποιητὴς ἔχει 'ς τὴ φαντασία του κόσμον ἰδιαίτερον ἐδικόν του, μέσα 'ς τὸν ὁποῖον ὑπάρχει.
Ζῇ 'ς τὸν αἰθέρα τῆς φαντασίας του μακρὰν ἀπὸ τὰ γήϊνα, τὰ ὁποῖα μόνον ἀπανθίζει, μεταχειριζόμενος τὸ ἀπάνθισμα ἐκεῖνο ὡς ὕλην πλάσιμον.
Ὁ ποιητὴς ζῇ 'ς τὰ ὕψη, καὶ θρέφει τὸ πνεῦμα του μὲ ἀμβροσίαν καὶ νέχταρ.
Ἄν ἐπικός, βόσκει αἰωνίως τὴ διάνοιά του μέσα 'ς τὰ ἡρωϊκὰ γεγονότα Μυθολογίας καὶ Ἱστορίας. Τὰ θαυμάσια κατορθώματα τῶν ἡρώων τῆς ἀρχαιότητος, εἶναι ἡ παντοτινὴ θροφὴ τοῦ πνεύματός του. Τὰ σπουδάζει, τὰ θαυμάζει, τὰ ἐρωτεύεται. Ἡ φαντασία του τότε, γεμάτη καὶ ἔγκυα
ἡρωϊκῶν αἰσθημάτων, γεννᾷ ποιήματα περὶ Τρωϊκοῦ Πολέμου, περὶ Ἐλευθερώσεως Ἱερουσαλήμ,
περὶ Μάνητος Ὀρλάνδου, καὶ Κολάσεως, Καθαρτηρίου Πυρός, Παραδείσου κ.λ.
Ἄν δραματικός, 'ς τὲς ἴδιες ἀποθῆκες τῆς Ἱστορίας καὶ Μυθολογίας ζητεῖ σκηνὲς τῆς ἀνθρωπίνου
ζωῆς, ὅσες ἐχπληχτικώτερες, ἤ διὰ τὸ φρικῶδες τῶν τολμημάτων, ἤ διὰ τὸ μεγαλεῖον αὐταπαρνήτων ἀρετῶν· καὶ τραγῳδοποιῶντας τὴν ψυχήν του, πλάθει τραγῳδίες. Ἄν δὲ μᾶλλον Δημόκριτος, σταματᾷ τὴν προσοχήν του εἰς τὰ ἡμερήσια γελοῖα τῆς κοινωνίας, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ζωηρὰ ἐντυπωνόμενο τὸ πνεῦμα του, γεννᾷ κωμῳδίες, εἰς τὲς ὁπῖες τὰ στραβὰ τῆς κοινωνίας παρασταίνονται 'ς τὴν ἐλεεινότητά τους.
Ἄν σατιρικός*, ὁ νοῦς του εἶναι φύλακας χειρουργικῶν ἐργαλείων. Ἄλλα κόβουνε καὶ ἄλλα τρυποῦνε· ἄλλα σκίζουνε καὶ ἄλλα ξεσκλοῦνε. Ὅταν συγκαταβαίνοντας χαϊδεύη, χαϊδεύει μὲ τὰ νύχια του· καὶ εἶναι τούτη ἡ μόνη συγκατάβαση ποὺ μπορεῖ νὰ κάμῃ.
Ἔχει μεγάλην δύναμιν εἰς τὸν ἑαυτόν του. Μεγάλην ἠμπόρεσιν μέσα 'ς τὴν κοινωνία. Ἀκολούθως,
στέκει 'ς τὸ χέρι του, στιγματίζοντας τὰ στραβά, νὰ γένῃ ὁ εὐεργέτης τῆς κοινωνίας, ἤ, ἐξ ἐναντίας, μεταχειριζόμενος τὴν ἱκανότητά του ἄλλως πως, νὰ γένῃ ἡ μάστιγά της.
Ἄν λυρικός, θιασεύει μέσα 'ς τὸν αἰθέρα τῆς φαντασίας του· καὶ γεμᾶτος ἀπὸ τὸ αἴσθημα ποὺ τὸν
κυριεύει, τὸ σωματώνει τὸ αἴσθημά του, ἐκφράζοντάς το μὲ ἔκφρασες θερμές, μὲ ζωηρὰ πετάματα
τῆς φαντασίας του, πότε μὲν ἐρωτικά, πότε βακχικά, πολεμικὰ καὶ ἄλλα - ὁ λυρικὸς ποιητὴς ὄντας
ὁ ποιητκώτερος ὅλων.
Τέτοιος εἶναι ὁ ποιητής. Εἶναι ὕπαρξι ἀμβροσία. Εἶναι διερμηνεὺς τῶν θεῶν**. Εἶναι ἀοιδὸς πλασμένος συνήθως διὰ νὰ εὐχαριστῇ καὶ κάποτε νὰ δυσαρεστῇ τοὺς ἄλλους. Ἄφροντις διὰ τὲς ὑπόθεσές
του καὶ θελγόμενος εἰς τὲς πλάνες τῆς φαντασίας του.
Ἀλλά, ὁ ἄνθρωπος τοῦτος, ἀφαιρούμενος τοιουτοτρόπως ἀπὸ τὸν θετικὸν πραγματικὸν κόσμον, κατασταίνεται ξένος τοῦ κόσμου τούτου. Καί, 'ς τὲς ἀεροβασίες του, συνήθως γένεται καὶ παράξενος
διὰ τὴν ἀεροβατικήν του συμπεριφορὰν καὶ ἐπιζήμιος εἰς τὸν ἑαυτόν του.
Νέοι, θαυμάσετέ τον, ἄν θέλετε, ἀλλὰ μὴν τὸν μιμηθῆτε.
Υ.Γ. Ἐλησμονιώτουνε τὸ καλύτερο. Ἄν ποτὲ σᾶς δώσῃ τὰ ποιήματά του, ζητῶντας νὰν τὰ διαβάσετε
καὶ νἀν τοῦ 'πῆτε τὴν γνώμη σας, μή, γιὰ τὸ Θιό, γελασθῆτε καὶ τοῦ τὴν εἰπῆτε, ἐπειδὴ τὸν κάνετ' ἐχθρό σας ἄσπονδον. Τὰ ὅσα πρέπει νὰν τοῦ 'πῆτε εἶναι θαυμασμοὺς καὶ ἐγκώμια, ἐπειδὴ ἐκεῖνο σᾶς ἐζήτησε.
====
..... * Διονύσης Παγουλάτος - Ἐλεάνα Ἀπέργη,στὴν θεατροπρεπέστατη παράστασή τους, ποὺ εἶδα τότε τρεῖς φορές.
(*)Σημ.:
Μὲ...ἀφορᾶ (ἄν μὲ ποῦν δὲ πρῶτα καὶ ποιητή) καὶ βρίσκω πὼς πρέπει νὰ συμπεριληφθῶ. Αὐτὴ...τὴ δουλειὰ κάνω,
ἀλλὰ δική σας δουλειὰ εἶναι νὰ μοῦ ἀναγνωρίσετε ὅσα λέει ὁ Ποιητής!
(**) Εὖγε γιὰ τούτη τὴν φράση του. (Ἰ.Λ.Σκ.)
0 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
Ἦταν 1954;
31 Ἰανουαρίου 2015, καὶ ὥρα 17:32.
καὶ μεταξὺ " - ούλας" καὶ " - ούνας",
πρὸς ἀναζήτησιν τσουτσούνας.
~~
Μὲ πόση θλίψη γέλασα ποὺ θυμήθηκα τὴν Λούλα,
π' ἄν ζεῖ, θά 'ναι χούφταλο, γρηούλα,
γιαγιούλα,
κι' ἀθεραπεύτως Ἀγαθομούνα.
Τὰ βράδυα, καλοκαῖρι, πηγαίναμε, μὲ τὴν δροσούλα,
περιπάτους, μὲ τὴν τροφαντούλα
τὴ Λούλα.
Παμφάγα δὲν ἦταν ὡς κουρούνα
παρὰ μόνον σὰν ἆντρες συνατοῦσε...- κι' ἄχ, ἡ καρδούλα,
- ἔτρεμέ της! Κι' ἡ χαζὴ ψυχούλα,
ρεμούλα
δὲν ἤξερ' ἀλλ' ἔπαιζε τσαμπούνα.
Σὰν ἤμασταν παιδάκια, καί, πιά, γεροντοκόρ' ἡ Λούλα,
στοῦ παράθυρού της τὴν πεζούλα,
στὴ ζούλα,
βυζιὰ νὰ βγάλει: " - Μπόνα Φορτούνα!..."
Τοιουτότροπα τινά - τὴν πτωχὴν συνεβούλευσα Λούλα -
δεκάχρονον τέρας μὲ τὴ βούλα!
Σὰν τσούλα
τὴν ἐπαύριον φέρθηκ' ἡ πιτσούνα.
" - Εἶμ' ἄρρωστη, κι' ἀπόψε, παιδιά, δὲ θὰ πᾶμε βολτούλα".
Ποὺ λές, στὴν παραθυρομοστρούλα
μαννούλα,
κοκκινίζουσα σὰν παπαρούνα,
μᾶς ἔγινε. Κι' - ὦ, τοῦ θαύματος!... - ἡ παχουλὴ κυρούλα
ἄντραν, χαζόν, ἀλλὰ πού 'χ' ἀπ' οὗλα,
("ἀμπούλα"),
εὗρεν! Κι' εὐάρεστον "ταρακούνα".
Ὅμως Ἀγαπητικὸς δὲν μέν' εἰς πάσαν Βοσκοπούλα!
Πέθαναν οἱ θειοί της, κι' ὀρφανούλα,
βεργούλα
δὲν ξανά 'δε, τῆς ἐκά' ἡ γούνα.
Στὰ τίμια τ' ἀδέλφια της ἐπανῆλθεν ἡ Καλιγούλα,
π' ὡς πρέπει, τὴν θέλαν' παρθενούλα,
γιὰ δούλα,
κι' ὄχι γυναίκα, χορτατομούνα.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
==
Ἀληθινὸν τὸ θέμα καὶ, διὰ νὰ τὸ συγγράψω,
τρεῖς ὧρες μοῦ πῆρε δίχως στιγμὴ νὰ σκοντάψω.
31 Ἰανουαρίου 2015, καὶ ὥρα 17:32.
καὶ μεταξὺ " - ούλας" καὶ " - ούνας",
πρὸς ἀναζήτησιν τσουτσούνας.
~~
Μὲ πόση θλίψη γέλασα ποὺ θυμήθηκα τὴν Λούλα,
π' ἄν ζεῖ, θά 'ναι χούφταλο, γρηούλα,
γιαγιούλα,
κι' ἀθεραπεύτως Ἀγαθομούνα.
Τὰ βράδυα, καλοκαῖρι, πηγαίναμε, μὲ τὴν δροσούλα,
περιπάτους, μὲ τὴν τροφαντούλα
τὴ Λούλα.
Παμφάγα δὲν ἦταν ὡς κουρούνα
παρὰ μόνον σὰν ἆντρες συνατοῦσε...- κι' ἄχ, ἡ καρδούλα,
- ἔτρεμέ της! Κι' ἡ χαζὴ ψυχούλα,
ρεμούλα
δὲν ἤξερ' ἀλλ' ἔπαιζε τσαμπούνα.
Σὰν ἤμασταν παιδάκια, καί, πιά, γεροντοκόρ' ἡ Λούλα,
στοῦ παράθυρού της τὴν πεζούλα,
στὴ ζούλα,
βυζιὰ νὰ βγάλει: " - Μπόνα Φορτούνα!..."
Τοιουτότροπα τινά - τὴν πτωχὴν συνεβούλευσα Λούλα -
δεκάχρονον τέρας μὲ τὴ βούλα!
Σὰν τσούλα
τὴν ἐπαύριον φέρθηκ' ἡ πιτσούνα.
" - Εἶμ' ἄρρωστη, κι' ἀπόψε, παιδιά, δὲ θὰ πᾶμε βολτούλα".
Ποὺ λές, στὴν παραθυρομοστρούλα
μαννούλα,
κοκκινίζουσα σὰν παπαρούνα,
μᾶς ἔγινε. Κι' - ὦ, τοῦ θαύματος!... - ἡ παχουλὴ κυρούλα
ἄντραν, χαζόν, ἀλλὰ πού 'χ' ἀπ' οὗλα,
("ἀμπούλα"),
εὗρεν! Κι' εὐάρεστον "ταρακούνα".
Ὅμως Ἀγαπητικὸς δὲν μέν' εἰς πάσαν Βοσκοπούλα!
Πέθαναν οἱ θειοί της, κι' ὀρφανούλα,
βεργούλα
δὲν ξανά 'δε, τῆς ἐκά' ἡ γούνα.
Στὰ τίμια τ' ἀδέλφια της ἐπανῆλθεν ἡ Καλιγούλα,
π' ὡς πρέπει, τὴν θέλαν' παρθενούλα,
γιὰ δούλα,
κι' ὄχι γυναίκα, χορτατομούνα.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
==
Ἀληθινὸν τὸ θέμα καὶ, διὰ νὰ τὸ συγγράψω,
τρεῖς ὧρες μοῦ πῆρε δίχως στιγμὴ νὰ σκοντάψω.
0 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
Re: Κλινοσοφιστεῖες καί ὄχι μόνον
2 Δεκεμβρίου 2011, καὶ ὥρα 12:51.
~~~~
Ἐδῶ Διάπλασις.
(Αὐτὸς ἦταν, κάποτε, ὁ τίτλος ραδιοφωνικῆς ἐκπομπῆς, μὲ τοὺς:
Νέστορα Μάτσα - Κώστα Ἀσημακόπουλο,
δυὸ ὑπέροχες φωνές.
Καὶ σκέφτηκα νὰ ἀναδημοσιεύσω μερικὲς ἀπὸ τὶς τότε συνεργασίες μου στὴν "Διάπλασιν τῶν Παίδων",
μὲ τὸ ψευδώνυμο Μικρὸς Λογοτέχνης.
Νὰ θυμίσω πὼς ὅλα τὰ κείμενα τῶν ψευδωνυμομάχων δημοσιεύονταν ὕστερα ἀπὸ ἔγκριση καὶ κριτικὴ τῆς Διαπλάσεως (Νέστορας Μάτσας).
~~~~
1.-.......... Ἕνα κάποιο δάκρυ.
Ὅλα ἔρχονται στὸ νοῦ γύρω ἀπ' τὴ φωτιά. Κι' εἶδα κάτι ἀπὸ τὸν ἑαυτό μου, κάτι ὁλότελα δικό μου, νὰ γλιστρᾶ, μορφὴ νὰ παίρνη καὶ μιὰ μάζα, χέρια, πόδια - ὁλα μικρά - κάποιαν ὄψη ξεχασμένη! Ἕνα παιδὶ γλίστρησε ἀπὸ μένα καὶ σ' ἐμένα, στὰ γόνατά μου νὰ καθήση ἦρθε, ἴσως κάτι νὰ ρωτήση...
Κάτι, νέο εἶχε μέσα μου - τότε - ἀνθίσει!
- Πές μου καμιὰ ἱστορία, εἶπε.
Κι' ἐγὼ δὲν εἶχα ἄλλη, οὔτε πρόχειρη, οὔτε μελετημένη ἀπὸ καιρό, μὰ νά, τοῦ ἄρχισα μιά, σὰ νὰ ποῦμε, ἐξομολόγηση. Ναί, τέτοια ἱστορία ἤξερα νὰ τοῦ πῶ.
- Ν' ἀγαπᾶς ὅλον τὸν κόσμο..., ἄρχισα.
- Καὶ τοὺς κακούς; μὲ ρώτησε.
- Ξέχασέ το πὼς ὑπάρχει καὶ κακία!... Δὲν ὑπάρχουνε κακοὶ ὅταν ἡ ἀγάπη μας θριαμβεύη... Ἀλλά, ποιὸ εἶναι τὄνομά σου;
- Ἔτσι μὲ λένε.
- Περίεργο! Κι' ἐμένα ἔτσι μὲ φωνάζουν χρόνια τώρα...Θαρρῶ καὶ μοιάζουμε!
- Ναί, βλέπω πὼς μοιάζουμε! Σ' ἀγαπῶ! Πές μου τὴν ἱστορία...
- Ἡ ἀγάπη θὰ ἐξαγνίση τὴν καρδούλα σου, μικρέ μου φίλε. Ν' ἀγαπᾶς πάντα, ν' ἀγαπᾶς ὅπως ἐγὼ τώρα - καὶ ζηλεύω - τὰ μαῦρα σου μαλλάκια, τὸ προσωπάκι σου τ' ἁγνό, τ' ἀθῶα σου ματάκια...Δὲν εἶδες τίποτα κακὸ ἀκόμα ἐσὺ, κι' ἄν ἀγαπᾶς, ὁ κόσμος ὅλος θἆναι δικός σου! Εἶναι ὡραῖο νὰ κυβερνᾶς!
- Κι' ἄν δὲν μὲ θέλουν βασιληά τους;
- Πᾶντα σου θὰ βασιλεύης σὰν ἀγαπᾶς... Εἴτε τὸ θέλεις εἴτε ὄχι.
Καὶ τὸ παιδὶ παραπονέθηκε: - Δὲν μοῦ τὴν εἶπες τὴν ἱστορία.
- Δὲν φτάνει ποὺ γινήκαμε τόσο φίλοι; Ἄν μ' ἀκούσης, θἄχης πολλὲς ἱστορίες κι' ἐσὺ νὰ πῆς, γιατί μεγάλωσες πιά... Γιατί, τὶς ἱστορίες τὶς λέμε σὲ πιὸ μικρὰ παιδιά.
- Μὰ εἶμαι μονάχα ὀχτὼ χρονῶν!
- Εἶναι παιδάκια ὀχτὼ χρονῶν - ὀχτὼ χρονῶν!... - πόσα τώρα, στέκουν, ἔξω στὴν παγωνιὰ, γιὰ τὸ ψωμάκι τους... Ἔτσι μικρὸς ἐγὼ δὲν δούλεψα, ἔχεις κι' ἐσὺ ὅμως τὴν τύχη μου. Ἄκου! αὐτὰ τὰ παιδάκια, δὲν ἔχουνε κανέναν ἱστορίες νὰ τοὺς πῆ... οὔτε καὶ γνοιάζονται! Τὴ ζοῦνε τὴν ἱστορία τους.
- Θἄθελα κι' ἐγὼ νὰ βγάζω τὸ ψωμί μου μονάχος!...
- Ὤ! Τώρτα σ' ἀναγνωρίζω! Εἶσαι πάλι ὁ ἴδιος, ὅπως καὶ τότε, ὅταν ξανὰ ἤσουν ὀχτὼ χρονῶν ἀγοράκι... Ἔλεγες: "Θἄθελα κι' ἐγὼ νὰ βγάζω τὸ ψωμί μου μονάχος!...", μὲ τὴν ἴδια ἔκφραση, μὲ τὴν ἴδια ξεγνοιασιὰ γιὰ τὴν πάλη... Πόσο, ὅμως, δύσκολο εἶναι αὐτό!
- Ναί, θέλω.
- Οὔ... Πᾶντα ἔτσι ἐπέμενες, ἤσουνα ὅλο πείσματα. Θ' ἀλλάξης ὅμως. Εἶσαι μικρὸς καὶ θ' ἀλλάξης... Θὰ θέλης ὅλο καὶ πιὸ πολὺ τότε νἆσαι παιδί, μικρό, ὀχτάχρονο... ξέγνοιαστο!
- Δάκρυσες; μὲ ρὠτσε τὸ παιδί.
- Ναί, δάκρυσα. Καὶ βλέπεις, δὲν τρέπομαι γι' αὐτό. Γιατί χωρὶς νὰ τὸ θέλω, μαρτύρησα τὴ ζωή μου, εἶναι κι' αὐτὸ μιὰ ἱστορία...
- Μιὰ ὡραία ἱστορία!
- Σοῦ ἄρεσε στ' ἀλήθεια;
- Ναί, παρα πολὺ...
- Ὁ πόνος εἶναι ἡ συνέχειά της. Θἄθελα νὰ μὴν τὸν γνωρίσης! Θἄθελα νἄμουνα ἐσὺ!
- Κι' ἐγὼ θἄθελα νἄμουνα ἐσύ! Μποροῦμε;
- Ἀλλοίμονο, ὄχι πιά. Ποτὲ πιά!
Καὶ τὸ παιδὶ χάθηκε ὅπως παράδοξα καὶ ἦρθε. Σκούπισα τὸ δάκρυ μου, τὸ δάκρυ μας. Ἀναστέναξα. Τὰ ὀχτώ μου χρόνια, ποὺ τὰ θυμήθηκα ξανὰ, μ' ἄφησαν δύναμη. Ἡ ἁγνότητα, ἡ ξεγνοιασιά τους, μὲ τόνωσαν. Μὴν κοιτᾶτε ποὺ κλαίω. Ὅταν πιὰ γίνεσαι ἄντρας καὶ κλαῖς, αὐτὸ εἶναι προσευχὴ στὸν Θεὸ, γιατί σ' Αὐτὸν μόνο πιστεύεις.
Μικρὸς Λογοτέχνης,
Ἰανουάριος 1964.
2 Δεκεμβρίου 2011, καὶ ὥρα 12:51.
~~~~
Ἐδῶ Διάπλασις.
(Αὐτὸς ἦταν, κάποτε, ὁ τίτλος ραδιοφωνικῆς ἐκπομπῆς, μὲ τοὺς:
Νέστορα Μάτσα - Κώστα Ἀσημακόπουλο,
δυὸ ὑπέροχες φωνές.
Καὶ σκέφτηκα νὰ ἀναδημοσιεύσω μερικὲς ἀπὸ τὶς τότε συνεργασίες μου στὴν "Διάπλασιν τῶν Παίδων",
μὲ τὸ ψευδώνυμο Μικρὸς Λογοτέχνης.
Νὰ θυμίσω πὼς ὅλα τὰ κείμενα τῶν ψευδωνυμομάχων δημοσιεύονταν ὕστερα ἀπὸ ἔγκριση καὶ κριτικὴ τῆς Διαπλάσεως (Νέστορας Μάτσας).
~~~~
1.-.......... Ἕνα κάποιο δάκρυ.
Ὅλα ἔρχονται στὸ νοῦ γύρω ἀπ' τὴ φωτιά. Κι' εἶδα κάτι ἀπὸ τὸν ἑαυτό μου, κάτι ὁλότελα δικό μου, νὰ γλιστρᾶ, μορφὴ νὰ παίρνη καὶ μιὰ μάζα, χέρια, πόδια - ὁλα μικρά - κάποιαν ὄψη ξεχασμένη! Ἕνα παιδὶ γλίστρησε ἀπὸ μένα καὶ σ' ἐμένα, στὰ γόνατά μου νὰ καθήση ἦρθε, ἴσως κάτι νὰ ρωτήση...
Κάτι, νέο εἶχε μέσα μου - τότε - ἀνθίσει!
- Πές μου καμιὰ ἱστορία, εἶπε.
Κι' ἐγὼ δὲν εἶχα ἄλλη, οὔτε πρόχειρη, οὔτε μελετημένη ἀπὸ καιρό, μὰ νά, τοῦ ἄρχισα μιά, σὰ νὰ ποῦμε, ἐξομολόγηση. Ναί, τέτοια ἱστορία ἤξερα νὰ τοῦ πῶ.
- Ν' ἀγαπᾶς ὅλον τὸν κόσμο..., ἄρχισα.
- Καὶ τοὺς κακούς; μὲ ρώτησε.
- Ξέχασέ το πὼς ὑπάρχει καὶ κακία!... Δὲν ὑπάρχουνε κακοὶ ὅταν ἡ ἀγάπη μας θριαμβεύη... Ἀλλά, ποιὸ εἶναι τὄνομά σου;
- Ἔτσι μὲ λένε.
- Περίεργο! Κι' ἐμένα ἔτσι μὲ φωνάζουν χρόνια τώρα...Θαρρῶ καὶ μοιάζουμε!
- Ναί, βλέπω πὼς μοιάζουμε! Σ' ἀγαπῶ! Πές μου τὴν ἱστορία...
- Ἡ ἀγάπη θὰ ἐξαγνίση τὴν καρδούλα σου, μικρέ μου φίλε. Ν' ἀγαπᾶς πάντα, ν' ἀγαπᾶς ὅπως ἐγὼ τώρα - καὶ ζηλεύω - τὰ μαῦρα σου μαλλάκια, τὸ προσωπάκι σου τ' ἁγνό, τ' ἀθῶα σου ματάκια...Δὲν εἶδες τίποτα κακὸ ἀκόμα ἐσὺ, κι' ἄν ἀγαπᾶς, ὁ κόσμος ὅλος θἆναι δικός σου! Εἶναι ὡραῖο νὰ κυβερνᾶς!
- Κι' ἄν δὲν μὲ θέλουν βασιληά τους;
- Πᾶντα σου θὰ βασιλεύης σὰν ἀγαπᾶς... Εἴτε τὸ θέλεις εἴτε ὄχι.
Καὶ τὸ παιδὶ παραπονέθηκε: - Δὲν μοῦ τὴν εἶπες τὴν ἱστορία.
- Δὲν φτάνει ποὺ γινήκαμε τόσο φίλοι; Ἄν μ' ἀκούσης, θἄχης πολλὲς ἱστορίες κι' ἐσὺ νὰ πῆς, γιατί μεγάλωσες πιά... Γιατί, τὶς ἱστορίες τὶς λέμε σὲ πιὸ μικρὰ παιδιά.
- Μὰ εἶμαι μονάχα ὀχτὼ χρονῶν!
- Εἶναι παιδάκια ὀχτὼ χρονῶν - ὀχτὼ χρονῶν!... - πόσα τώρα, στέκουν, ἔξω στὴν παγωνιὰ, γιὰ τὸ ψωμάκι τους... Ἔτσι μικρὸς ἐγὼ δὲν δούλεψα, ἔχεις κι' ἐσὺ ὅμως τὴν τύχη μου. Ἄκου! αὐτὰ τὰ παιδάκια, δὲν ἔχουνε κανέναν ἱστορίες νὰ τοὺς πῆ... οὔτε καὶ γνοιάζονται! Τὴ ζοῦνε τὴν ἱστορία τους.
- Θἄθελα κι' ἐγὼ νὰ βγάζω τὸ ψωμί μου μονάχος!...
- Ὤ! Τώρτα σ' ἀναγνωρίζω! Εἶσαι πάλι ὁ ἴδιος, ὅπως καὶ τότε, ὅταν ξανὰ ἤσουν ὀχτὼ χρονῶν ἀγοράκι... Ἔλεγες: "Θἄθελα κι' ἐγὼ νὰ βγάζω τὸ ψωμί μου μονάχος!...", μὲ τὴν ἴδια ἔκφραση, μὲ τὴν ἴδια ξεγνοιασιὰ γιὰ τὴν πάλη... Πόσο, ὅμως, δύσκολο εἶναι αὐτό!
- Ναί, θέλω.
- Οὔ... Πᾶντα ἔτσι ἐπέμενες, ἤσουνα ὅλο πείσματα. Θ' ἀλλάξης ὅμως. Εἶσαι μικρὸς καὶ θ' ἀλλάξης... Θὰ θέλης ὅλο καὶ πιὸ πολὺ τότε νἆσαι παιδί, μικρό, ὀχτάχρονο... ξέγνοιαστο!
- Δάκρυσες; μὲ ρὠτσε τὸ παιδί.
- Ναί, δάκρυσα. Καὶ βλέπεις, δὲν τρέπομαι γι' αὐτό. Γιατί χωρὶς νὰ τὸ θέλω, μαρτύρησα τὴ ζωή μου, εἶναι κι' αὐτὸ μιὰ ἱστορία...
- Μιὰ ὡραία ἱστορία!
- Σοῦ ἄρεσε στ' ἀλήθεια;
- Ναί, παρα πολὺ...
- Ὁ πόνος εἶναι ἡ συνέχειά της. Θἄθελα νὰ μὴν τὸν γνωρίσης! Θἄθελα νἄμουνα ἐσὺ!
- Κι' ἐγὼ θἄθελα νἄμουνα ἐσύ! Μποροῦμε;
- Ἀλλοίμονο, ὄχι πιά. Ποτὲ πιά!
Καὶ τὸ παιδὶ χάθηκε ὅπως παράδοξα καὶ ἦρθε. Σκούπισα τὸ δάκρυ μου, τὸ δάκρυ μας. Ἀναστέναξα. Τὰ ὀχτώ μου χρόνια, ποὺ τὰ θυμήθηκα ξανὰ, μ' ἄφησαν δύναμη. Ἡ ἁγνότητα, ἡ ξεγνοιασιά τους, μὲ τόνωσαν. Μὴν κοιτᾶτε ποὺ κλαίω. Ὅταν πιὰ γίνεσαι ἄντρας καὶ κλαῖς, αὐτὸ εἶναι προσευχὴ στὸν Θεὸ, γιατί σ' Αὐτὸν μόνο πιστεύεις.
Μικρὸς Λογοτέχνης,
Ἰανουάριος 1964.
0 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
Αὐτὸς ὁ τίτλος (θέλω νὰ παραμιλάω) πολὺ μοῦ ἀρέσει (ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;) γι' αὐτὸ καὶ μεταφέρω ἐδῶ δύο κείμενα ἄλλων.
=====
1ον.
ΓΙΑΤΙ ΝΑΙ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;
τῆς Ἀ. Τόλια*
Ἀρχαῖα Ἑλληνικά: εἶναι ἐκπαιδευτικὸ πρόβλημα ἢ εἶναι ἀποτέλεσμα πολιτικῶν ἐκπαιδευτικῶν ἀποφάσεων; Ἀπάντηση σὲ αὐτὸ ἔχουμε ὄχι μόνο ἀπὸ τὰ ἀναλυτικὰ προγράμματα σὲ ὅλες τὶς βαθμίδες τῆς ἐκπαίδευσης, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰ διδακτικὰ ἐγχειρίδια, ἡ δὲ δικαιολογία γιὰ τὸν βαθμὸ δυσκολίας τῶν ἀρχαίων γιὰ μᾶς τουλάχιστον τοὺς Ἕλληνες εἶναι ἀβάσιμη, ἀφοῦ διαβάζοντας ἢ μεταφράζοντας τὰ ἀρχαῖα παραμένουμε στὴν ἴδια γλῶσσα, στὴν γλῶσσα ποὺ ζεῖ 2500 χρόνια. Νεκρὴ γλῶσσα ἄρα ἄχρηστη γλῶσσα; μὰ ὁ παιδαγωγικὸς στόχος τῆς ἐκμάθησης τῶν ἀρχαίων δὲν ἦταν καὶ δὲν εἶναι ἡ ἐπικοινωνία στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, ἀντίθετα ἀποσκοπεῖ στὴν πειθαρχία τοῦ πνεύματος, στὴν μύηση τῶν νέων στὴν ζωὴ καὶ στὸ νόημά της, στὴν ἀφύπνιση τῶν δυνάμεών τους γιὰ νὰ ἐξελιχθοῦν σὲ αὐτόνομη προσωπικότητα.
Τὸ ζητούμενο εἶναι ἡ καλλιέργεια τῆς κρίσης καὶ σὲ καμία περίπτωση κύριος σκοπὸς τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ γνώση τοῦ ἀρχαίου πολιτισμοῦ. Ἁπλῶς στὴν ἑρμηνεία ἑνὸς ἀρχαίου κειμένου δίνεται ἡ ἀφορμὴ γιὰ τὴν γνώση πολλῶν στοιχείων τοῦ ἀρχαίου πολιτισμοῦ.
Ἄλλωστε, τὸν 19ο αἱ. ποὺ ἡ κλασικὴ φιλολογία ἐξελίχθηκε σὲ ἀρχαιογνωστικὴ ἐπιστήμη καὶ ἐπεκράτησε ἡ ἄποψη ὅτι ἡ ἀρχαΐζουσα ἰδεολογία δὲν κάλυπτε πλήρως τὶς ἀνάγκες τοῦ ἔθνους ἔπρεπε ἡ ἐθνικὴ ἀναβίωση νὰ συνδυασθεῖ μὲ τὴν ἐθνικὴ συνέχεια. Εἰδικότερα ὁ ἀρχαῖος ἑλληνισμὸς ὡς ὑπεριστορικότητα γίνεται ἑλληνικὸς ἀνθρωπισμός.
Ὅμως δὲν μᾶς διαφεύγει ὅτι ἡ κλασικὴ παιδεία εἶναι μορφωτικὴ λειτουργία μὲ διπλὴ σπουδαιότητα, ἀφοῦ ἀφ’ ἑνὸς μὲν συνέχει τὴν ἐθνικοπνευματική μας ἑνότητα γιὰ 4.000 χρόνια, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἀποτελεῖ τὴν πνευματικὴ γέφυρα τῆς Ἑλλάδος μὲ τὰ ἄλλα ἔθνη.
Ποῦ ἐμπλέκονται τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ σὲ αὐτὲς τὶς διαπιστώσεις; ἡ γνώση ἢ ἔστω ἡ προσέγγιση αὐτῆς τῆς ἀρχαίας γλώσσας ἀφοῦ ἀπεμπλακεῖ ἀπὸ γραμματικοὺς κανόνες καὶ συντακτικὰ φαινόμενα, τὰ ὁποῖα θὰ χρησιμοποιήσει μόνο ὡς ἐργαλεῖα γιὰ νὰ περάσει στὴν μαγεία τῆς οὐσίας τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γραμματείας τότε θὰ διακρίνει τὴν θέση του στὸ κοινωνικὸ σύνολο ἀλλὰ καὶ τὴν ἀποστολή του γενικότερα. Τὸ σημαντικότερο δὲ ὅλων ὅτι θὰ ἀντιληφθεῖ τὴν ἔννοια Ἄνθρωπος, ἄνθρωπος ὡς αὐτόνομη ἀξία, ἐλεύθερος στὴν σκέψη καὶ στὴν πράξη. Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς σκέψης ξεπήδησε, ἐπιλέχθηκε, δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸ ἀσύντακτο πλῆθος ἄσημων μονάδων, ἀπὸ ἔργα, ρεύματα, ἀνθρώπινες ἐνέργειες. Ἡ γνωστὴ ρήση «γνώθι σαυτὸν» ἀπετέλεσε τὸν γνώμονα τοῦ Ἀνθρώπου ποὺ ἐρευνᾶ τὸν Ἄνθρωπο. Ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἐρευνητικὴ διαδικασία ἑδραιώνεται ἡ πίστη στὸν ἕνα καὶ κάτ’ ἐπέκταση ὁ Ἀνθρωπισμός.
Τὸ μεγάλο αἴτημα ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ κυρίως σήμερα ποὺ ἀμείλικτα βαλλόμεθα ἀπὸ ἕνα σύστημα καταρράκωσης ἀξιῶν, πιστεύω ὅτι εἶναι ἡ παιδεία ἀνθρώπων. Σὲ τί θὰ ἐνοχλοῦσε ἡ κατανόηση τῆς ἀπόφανσης τοῦ Ἀριστοτέλη ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πολιτικὸν ζῶον;
Δὲν εἶναι μέρος τῆς παιδείας ὅτι καλὸς πολίτης σημαίνει καὶ καλὸς ἄνθρωπος; οἱ νέοι μας δὲν θα ἔπρεπε νὰ γνωρίζουν καὶ νὰ ἔχουν πεισθεῖ ὅτι ἡ πολιτικὴ ἰδιότητα τοῦ ἀνθρώπου καταξιώνει καὶ τὴν ἀνθρώπινη ἰδιότητά του;
Ἡ προσέγγιση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν κειμένων θὰ ὁδηγοῦσε ἀσφαλέστερα τὴν σκέψη μας καὶ θὰ καθόριζε τὴν στάση μας ὄχι στὰ μεγάλα καὶ ἀξιοθαύμαστα ξεχωριστά, ἀλλὰ στὰ ἁπλά, στὰ καθημερινά. Ποιά εἶναι ἡ δυσκολία γιὰ νὰ ἐνστερνισθεῖ καὶ νὰ κατανοήσει ὁ μαθητὴς τὸ τοῦ Πλάτωνος «πολιτεία τροφὴ ἀνθρώπων ἐστι, καλὴ μὲν ἀγαθῶν, ἡ δ’ ἐναντία κακῶν» (Πλάτ. Μενέξ.238c);
Ἀναμφίβολα, τὸ ζητούμενο διαχρονικὰ εἶναι κράτος δικαίου καὶ παιδείας, καὶ τὰ δύο τὰ προσφέρει ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ Γραμματεία χωρὶς νὰ περιορίζεται αὐτὴ ἡ προσφορὰ στὸν στενὸ ἑλληνικὸ χῶρο, ἀλλὰ ἀντίθετα τροφοδοτεῖ καὶ ἐμπνέει τὴν Εὐρώπη καὶ τὸν Κόσμο.
Γιατί λοιπὸν ἐμεῖς θέλουμε νὰ στερηθοῦμε αὐτὴν τὴν κληρονομιά, γιατί θέλουμε νὰ ἀποκοποῦμε ἀπὸ τὶς ρίζες μας; Μήπως ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες πρέπει νὰ θυμόμαστε πάντα τὴν πλατωνικὴ θέση, ὅταν ἀναφερόμενος στοὺς φύλακες νέας πόλης ὑπογράμμιζε ὅτι πρέπει νὰ εἶναι φιλέλληνες! (Πλάτ. Πολιτ. Ε470e)
Διδασκαλία Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἕνα πρόβλημα ποὺ ἐναποτίθεται σὲ νομοσχέδια, χωρὶς ἑνιαία πορεία, ἀλλὰ ἕρμαιο τῆς πολιτικῆς ἑκάστοτε ρευστότητας!
Πῶς γίνεται νὰ μὴν ἀντιλαμβανόμεθα ὅτι ἡ Παιδεία στέκει πάνω ἀπὸ τὴν Διοίκηση! Πῶς θὰ συγκριθεῖ ἕνας λαὸς χωρὶς τὴν γλῶσσα του, τὴν γραμματεία του καὶ τὴν διδασκαλία αὐτῶν; Πῶς χάνεται κατὰ καιροὺς ὁ βηματισμός μας καὶ μαζί του ἡ μελέτη τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς σκέψης; Ἀπὸ ὅλες τὶς μεταρρυθμίσεις, ἀπὸ τὸ 1929 καὶ μετά, οἱ ἀπώλειες πλήττουν τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Ἂς κάνουμε μία σύντομη ἀναφορὰ σὲ αὐτές: 1929 ἡ πρώτη ἀστικὴ μεταρρύθμιση εἰσάγει τὴν χρήση τῆς μετάφρασης στὶς πρῶτες τάξεις τοῦ νεοσύστατου ἑξαταξίου Γυμνασίου, ἐνῶ ἡ θέση τῆς μετάφρασης στὴν διδασκαλία τῶν κειμένων στὶς μεγαλύτερες τάξεις ὑπῆρξε συμπληρωματική. Μεταρρύθμιση τοῦ 1964: ἡ διδασκαλία τῶν κειμένων ἀπὸ μετάφραση κάλυψε ὅλες τὶς ὧρες διδασκαλίας τοῦ μαθήματος στὶς τάξεις τοῦ τριτάξιου Γυμνασίου, πλὴν τῆς Γ΄ τάξης, στὸ πρόγραμμα τῆς ὁποίας ὁ μισὸς χρόνος εἶχε παραχωρηθεῖ στὴν διδασκαλία τῆς ἀρχαίας γλώσσας, ὡς προετοιμασία τῶν μαθητῶν γιὰ τὸ τριτάξιο Λύκειο, στὸ ὁποῖο τὰ ἀρχαῖα κείμενα διδάσκονταν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο καὶ συμπληρωματικὰ ἀπὸ μετάφραση. Μεταρρύθμιση τοῦ 1976: ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ Γραμματεία διδάσκεται μόνο ἀπὸ μετάφραση σὲ ὅλες τὶς τάξεις τοῦ Γυμνασίου καὶ τὰ σχολικὰ βιβλία περιεῖχαν μόνο τὸ κείμενο τῆς μετάφρασης. Τὸ 1982 ἡ θεσμοθέτηση τοῦ μονοτονικοῦ συστήματος γραφῆς. Οἱ πολέμιοι αὐτῶν τῶν μεταρρυθμίσεων μιλοῦσαν γιὰ ὕπουλο νεωτερισμὸ ποὺ ἀποσκοποῦσε στὴν κατάργηση τῆς ἀνθρωπιστικῆς παιδείας. Στὶς δύο πρῶτες μεταρρυθμίσεις τὰ μέτρα καταργήθηκαν μετὰ ἀπὸ σύντομη ἐφαρμογή. Ἡ μεταρρύθμιση τοῦ 1976 ἦταν ἡ μακροβιότερη καὶ μόλις τὸ 1992 ὁ χρόνος διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ πρωτότυπο καὶ μετάφραση μοιράστηκε ἰσόποσα. Τὸ 2004 τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας ἀποφάσισε νὰ αὐξήσει τὶς ὧρες διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἡ ΟΛΜΕ ὅμως μὲ ἀνακοίνωση – ἀπόφαση ἀντέδρασε καὶ πρότεινε ἄλλα σύγχρονα μαθήματα μὲ τὴν ὑπόδειξη-προτροπὴ ὅτι «Τὸ ἐνδιαφέρον τῆς Πολιτείας πρέπει νὰ στραφεῖ πρὸς ἄλλη κατεύθυνση». Τὸ Παιδαγωγικὸ Ἰνστιτοῦτο ἀντέδρασε κάτ’ ἀρχὰς σὲ αὐτὴ τὴν ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργείου, ἀλλὰ σχεδὸν ἀμέσως μετὰ ἀπὸ πανελλήνια ἔρευνα ποὺ διεξήγαγε γιὰ τὸ μάθημα τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας στὸ Γυμνάσιο (Φεβρουάριος 2007) ἔδωσε τὰ ἑξῆς ἀποτελέσματα: Τὸ 79,7% τῶν ἐρωτηθέντων πιστεύει ὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο στὸ Γυμνάσιο βοηθάει τοὺς μαθητὲς στὴν σωστότερη χρήση τῆς νέας ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ τὸ 94,5% πιστεύει ὅτι τὸ μάθημα τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας συμβάλλει οὐσιαστικὰ «στὴν συνειδητοποίηση τῆς διαχρονικότητας τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας».
Οἱ Γλῶσσες ὅμως δὲν νομοθετοῦνται, διακήρυξε στὸ βιβλίο του «Παιδεία καὶ Γλῶσσα» ὁ Κων. Τσάτσος, ποὺ ἦταν ἀντίθετος μὲ τὶς ἀλλεπάλληλες ἐκπαιδευτικὲς μεταρρυθμίσεις. Πῶς ἄλλωστε θὰ μποροῦσε νὰ γίνει ἀντικείμενο νομοθεσίας ἡ γλῶσσα ποὺ εἶναι φορέας ἤθους καὶ ὡς φορέας ἤθους στοχεύει σὲ ὅ,τι ὁρίζουμε ὡς Παιδεία; Ἐδῶ θὰ ἀναφερθῶ στὸν Βέρνερ Γαῖγκερ, ἕναν ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους πνευματικοὺς ἐκπροσώπους τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος, ὁ ὁποῖος στὸ τρίτομο ἔργο του μὲ τὸν ἑλληνικὸ τίτλο «ΠΑΙΔΕΙΑ», ἔχει δώσει τὸν ὁρισμὸ τῆς Παιδείας λέγοντας ὅτι «Παιδεία εἶναι ἡ μόρφωση τοῦ Ἕλληνος Ἀνθρώπου».
Λέμε ΝΑΙ στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, διότι ἦθος προσπαθοῦμε νὰ γευθοῦν οἱ νέοι: διδάσκεται ἡ Ἀντιγόνη μὲ κυρίαρχο τὸ μήνυμα κατὰ τῆς αὐθαιρεσίας τῆς ἐξουσίας καὶ τῆς ὑπεροχῆς τῆς ἠθικῆς ἔναντι τῆς βίας, τῆς ἐλεύθερης κρίσης γιὰ τὸν βασιλιὰ ποὺ ὡς θνητός, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπερβεῖ τοὺς ἄγραφους νόμους τῶν θεῶν.
Διδάσκεται ὁ Ἐπιτάφιος τοῦ Περικλέους μὲ στόχο ὅλοι οἱ μαθητὲς τῆς Γ' Λυκείου νὰ ἀντιληφθοῦν τὸ νόημα τῆς ἀληθινῆς δημοκρατίας, τῆς δημοκρατίας ὡς τρόπου ζωῆς καὶ ὄχι μόνο ὡς πολιτεύματος.
Γιατί ἐν τέλει τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἔγιναν ἐκπαιδευτικὸ πρόβλημα; Ὑπάρχει κάποιος ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ἀρνηθεῖ ὅτι στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ παγιώνεται ὁ ἑλληνικὸς λόγος, ὅτι ἡ ἄμεση γνωριμία τῶν μαθητῶν τοῦ Γυμνασίου, ἔστω καὶ περιορισμένα, μὲ τὴν γλῶσσα καὶ τὰ κείμενα τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων θὰ εἶναι εὐεργετική;
Ἡ ἐκπαίδευση ἄλλωστε δὲν ἀρκεῖται στὴν ἀνάπτυξη τῆς νόησης μόνο, ἀλλὰ πρέπει ἡ γνώση νὰ ἰσχυροποιεῖ τὶς πνευματικὲς δυνάμεις. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἀναφερθῶ στὸν Γάλλο Ὑπουργὸ Παιδείας Ζὰκ Λὰγκ ποὺ ἀπὸ τὸ 2001 ἤδη ἐπανέφερε τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὶς δύο τελευταῖες τάξεις τῶν Γυμνασίων καὶ στὸ Λύκειο ὑπογραμμίζοντας ὅτι οἱ κλασικὲς σπουδὲς δημιουργοῦν τὶς προϋποθέσεις γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ, ὁ ὁποῖος ἀναλύεται στὸ τρίπτυχο: ἐπιστροφὴ στὰ μεγάλα κείμενα, διεπιστημονικὴ θεώρηση, ἀνάπτυξη κριτικοῦ πνεύματος ( ΒΗΜΑ 26-10-20010 ).
Ἂν ἐμεῖς πιστέψουμε στὴν δυναμική τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἂν ἀφήσουμε τὶς μεταρρυθμιστικὲς ἀγκυλώσεις, πράγματι θὰ ὁδηγήσουμε τὸν μαθητὴ μέσα ἀπὸ τὰ κείμενα νὰ διευρύνει τὸν ἐσωτερικόν του κόσμο, νὰ μπορεῖ νὰ σκέπτεται καὶ νὰ ἀποφασίζει σωστὰ ὄχι μόνο στὴν ἰδιωτική του ζωή, ἀλλὰ νὰ συμμετέχει καὶ στὸν δημόσιο βίο.
Αὐτὴ ἡ πρόταση γιὰ τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν δὲν ἀποκλείει καὶ τὴν χρήση τῶν μεταφράσεων, ὡς καὶ τὴν στήριξη τῶν τεχνολογιῶν τῆς πληροφορίας καὶ ἐπικοινωνίας. Μία σταθερὴ στήριξη στὸ Ναὶ στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ πιστεύω ὅτι θὰ λειτουργήσει θετικὰ καὶ στὴν συλλογικὴ κοινωνικὴ συμπεριφορά μας ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ἀποδεχόμεθα, οὔτε νὰ ἐπιτρέπουμε τὴν κακοποίηση τοῦ ἐθνικοῦ μας λόγου καὶ τὴν συνακόλουθη ἠθικὴ κρίση.
Ἄλλωστε, κι ἀπ' τὴν σκέψη κι ἀπ' τὰ μέτρα μας γίνονται ἄνθρωποι καὶ Παρθενῶνες (Κ. Παλαμᾶς, Ὁ θάνατος τῶν Ἀρχαίων).
* Ἡ Ἀριστέα Τόλια εἶναι Καθηγήτρια τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Πελοποννήσου καὶ Γενικὴ Γραμματέας τῆς Ἑλληνικῆς Γλωσσικῆς Κληρονομιᾶς.
======
2ον.
Apostolos Vranas
Διαχειριστής
13 Σεπτεμβρίου στὶς 11:14 π.μ.
Τὸ 'Βαλιτσάκι Πρώτων Βοηθειῶν' Πολυτονιστῶν σὲ μία δεύτερη ἐμπλουτισμένη ἔκδοση:
'Βαλιτσάκι Πρώτων Βοηθειῶν' Πολυτονιστῶν.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.
Τὸ Πολυτονικὸ Σύστημα τῆς Ἀρχαῖας Ἑλληνικῆς καὶ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς πρὶν τὸ 1982 περιλαμβάνει δύο πνεύματα, τὴν ψιλὴ (ἡμικύκλιο πρὸς τὰ ἀριστερά) καὶ τὴ δασεῖα (ἡμικύκλιο πρὸς τὰ δεξιά) ποὺ τοποθετοῦνται ἐπὶ ἀρχικῶν φωνηέντων, διφθόγγων καὶ ρ -, τρεῖς τόνους, τὴν ὀξεῖα (πάνω δεξιὰ - κάτω ἀριστερά), τὴ βαρεῖα (πάνω ἀριστερά – κάτω δεξιὰ) καὶ τὴν περισπωμένη (εἴτε σὰν τὸ γαλλικὸ circumflex, ^, ἢ σὰν ἕνα κυματάκι ἢ σὰν μία ὁριζόντια γραμμὴ) ποὺ μπαίνουν στὴν τονιζόμενη συλλαβή, τὴν ὑπογεγραμμένη (μία γραμμούλα σὰν σκουληκάκι) ποὺ δείχνει παλιὸ Ι ποὺ χάθηκε καί, πολὺ σπανιότερα, τὴν κορωνίδα (ἡμικύκλιο πρὸς τὰ ἀριστερά, σὰν ψιλή) καὶ δείχνει φωνηεντικὸ πάθος.
Ι) Ρυθμίσεις Ἐγκατάστασης Πολυτονικοῦ γιὰ Windows
Πίνακας ἐλέγχου > Τοπικὲς ρυθμίσεις> Περιοχὴ καὶ γλῶσσα > Πληκτρολόγια καὶ γλῶσσες > ἀλλαγὴ πληκτρολογίου προσθήκη
κάπου ἐκεῖ εἶναι τὰ πολυτονικὰ (Ελληνικά Ελλάδας > πληκτρολόγιο > ἑλληνικά πολυτονικά)
Στὴ συνέχεια ἐπιλέγεις μιὰ γραμματοσειρὰ ποὺ ὑποστηρίζει τὸ πολυτονικὸ (συνιστᾶται ἡ Palatino Linotype, Tahoma ἢ Times New Roman)
Ἐπίσης πρέπει νὰ ἀπενεργοποιήσῃς τὸν αὐτόματο ὀρθογράφο (στὴν περίπτωση ποὺ τὸν ἔχεις ἐνεργοποιημένο) γιατὶ, ἀλλιῶς ἄλλα θὰ πληκτρολογῇς καὶ ἄλλα θὰ ἐμφανίζονται.
ΙΙ) Συνδυασμοὶ πλήκτρων
(σύστημα Ἑλληνικῆς πολυτονικῆς γραφομηχανῆς – ΔΕΝ καλύπτουν ὅλο τὸ φάσμα τῆς πληκτρολόγησης:
ά - ; + φωνῆεν ἢ q + φωνῆεν (ὀξεία)
ὰ - ] + φωνῆεν (βαρεία)
ᾶ - [ + φωνῆεν (περισπωμένη)
ἀ - ‘ + φωνῆεν (ψιλή)
ἁ - « + φωνῆεν (δασεία)
ἄ - / + φωνῆεν (ψιλὴ & ὀξεία)
ἅ - ? + φωνῆεν (δασεία & ὀξεία)
ἂ - \ + φωνῆεν (ψιλὴ & βαρεία)
ἃ - | + φωνῆεν (δασεῖα & βαρεία)
ἆ - = + φωνῆεν (ψιλὴ & περισπωμένη)
ἇ - ‘+’ + φωνῆεν (δασεία & περισπωμένη)
ᾳ - { + φωνῆεν (ὑπογεγραμμένη)
ᾷ - alt.gr + [ + φωνῆεν (περισπωμένη & ὑπογεγραμμένη)
ᾲ - alt.gr + ] + φωνῆεν (βαρεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾆ - alt.gr + = + φωνῆεν (ψιλή, περισπωμένη & ὑπογεγραμμένη)
ᾇ - alt.gr + ‘+’ + φωνῆεν (δασεία, περισπωμένη & ὑπογεγραμμένη)
ᾀ - alt(gr) + ' + φωνῆεν (ψιλὴ & ὑπογεγραμμένη)
ᾁ - alt(gr) + « + φωνῆεν (δασεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾄ - alt(gr) + / + φωνῆεν (ψιλή, ὀξεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾅ - alt(gr) + ? + φωνῆεν (δασεία, ὀξεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾂ - alt(gr) + \ + φωνῆεν (ψιλή, βαρεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾃ - alt(gr) + | + φωνῆεν (δασεία, βαρεία & ὑπογεγραμμένη)
ϊ - ¨ + φωνῆεν (διαλυτικά)
ΐ - ` + φωνῆεν (διαλυτικὰ & ὀξεία)
ῒ - ~ + φωνῆεν (διαλυτικά & βαρεία)
· shift + alt.gr + ] (ἄνω τελεία)
III) Γιὰ Χρῆστες Android
Ὑπάρχει πληθώρα ἐφαρμογῶν ποὺ ἐπιτρέπει τὸν πολυτονισμό. Προτείνεται τὸ HOPLITE POLYTONIC GREEK KEYBOARD.
IV) ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΛΥΤΟΝΙΣΜΟΥ
1) Ἡ προπαραλήγουσα παίρνει πάντα ὀξεία (π.χ., τράπεζα, ἔφερα, ἥμερος, λαλίστατος, κ.α.).
2) Τὰ ε καὶ ο εἶναι βραχέα καὶ παίρνουν πάντα ὀξεία/βαρεία (π.χ., δένω, τόμος, κοινέ, στρατηγός).
3) Τὰ η, ω, ει, ου, αυ, ευ καὶ ηυ εἶναι πάντα μακρά.
4) Βαρεία βάζουμε σὲ ὄποια λήγουσα ὀξύνεται (π.χ., στρατηγὸς τάδε, ποιητὴς τάδε, κ.α. ) ἐὰν δὲν ἀκολουθεῖ ἄτονη λέξη (π.χ., μαθητής μου, ποιητής τις) ἢ σημεῖο στίξης (π.χ., ... ἦταν ποιητής. Αὐτός, κουρασμένος ...).
5) Στὴν παραλήγουσα, μακρὸν πρὸ μακροῦ ὀξύνεται (π.χ., Ἑλλήνων, χώρων, κείνων, οὔτων, τρώγλη, πρώτη, κ.α.) καὶ μακρὸν πρὸ βραχέως περισπᾶται (π.χ., κῆπος, κῶνος, Οὗννος, ἐκεῖνος, κοῦπες, πεῖνες, παῦσε, σπεῦδε, ηὖρε, κ.α.).
6) Τὰ ρήματα καὶ οἱ γενικὲς ποὺ τονίζονται στὴ λήγουσα περισπῶνται πάντα (π.χ., Ἀθηνῶν, κρατικοῦ, νικητῆ, ἀγαπῶ, κινεῖς, κ.α) ἐκτὸς ἐὰν ὑπάρχουν ο ἢ ε, ὁπότε ὑπερισχύει ὁ κανόνας 2 (π.χ., μητρός, ἐλθέ, δός, κ.α.).
7) Οἱ δοτικὲς ποὺ τονίζονται στὴ λήγουσα περισπῶνται καὶ παίρνουν καὶ ὑπογεγραμμένη (π.χ., μιᾷ, καλῇ, Θεῷ, ταῖς, πολλοῖς, κ.α) ἐκτὸς ἐὰν τελειώνουν σὲ σκέτο ι (π.χ., γυναιξί, νυκτί, κ.α.).
8) Ὅλες οἱ προθέσεις ἔχουν τὸ τελικὸ τους φωνῆεν βραχύ.
9) Οἱ ὑποτακτικὲς σὲ -ῇς, -ῇ, -ᾷς, -ᾷ παίρνουν ὑπογεγραμμένη (ὄχι στὴ δημοτική).
10) Ὅλες οἱ ἑλληνικὲς λέξεις ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ ὑ- καὶ ῥ- (γιὰ ὅσους βάζουν πνεῦμα στὸ ῥ-· ἐξαιρεῖται τὸ μυθολογικὸ ὄνομα ‘Ράρος μόνον!) δασύνονται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα, ὄπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
11) Τἀ ἄρθρα ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ φωνῆεν δασύνονται καὶ μένουν ἄτονα: ὁ, ἡ, οἱ, αἱ.
12) Οἱ ἑλληνικὲς λέξεις ποὺ στὴ Λατινική/Ἀγγλική/Γαλλικὴ ἐμφανίζουν ἕνα h-/s-/d- (π.χ., harmony < ἁρμονία, Hellas < Ἑλλάς, history < ἱστορία, six < ἕξι, seven < ἕπτά, serpent < ἑρπετό, hemi-/semi-/demi- < ἡμί-) ἢ συνδεόμενες μὲ πρόθεση ἢ ἄλλη λέξη σὲ -κ(φωνῆεν), -π(φωνῆεν) ἢ -τ(φωνῆεν) τὰ παραλλάσσουν σὲ -χ-, -φ- ἢ -θ- (π.χ., κακ- + ὕποπτος > καχύποπτος, ἐπ- + ἵππος > ἔφιππος, μετ- + ὁδός > μέθοδος) δασύνονται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
13) Ὅλες οὶ προθέσεις ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ φωνῆεν (π.χ., ‘ἐν’, ‘εἰς’, ‘ἐκ’, ‘ἀνά’, ..., ἐξαιρουμένων τῶν ‘ὑπὸ’ καὶ ‘ὑπέρ’ – βλέπε Κανόνα 8) ψιλοῦνται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
14) Ὅλες οἱ ἀρνητικὲς λέξεις ἀπὸ ἀ(ν)- (π.χ., ἀναρχία, ἀνεκτίμητος, ἄμμωμος, ἀπύθμενος, ἄψογος, ...) καὶ οὐ- (π.χ., οὐδείς, οὔτε, οὐκ, οὐδέποτε, οὐτοπία, ...) ψιλοῦνται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
=====
1ον.
ΓΙΑΤΙ ΝΑΙ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ;
τῆς Ἀ. Τόλια*
Ἀρχαῖα Ἑλληνικά: εἶναι ἐκπαιδευτικὸ πρόβλημα ἢ εἶναι ἀποτέλεσμα πολιτικῶν ἐκπαιδευτικῶν ἀποφάσεων; Ἀπάντηση σὲ αὐτὸ ἔχουμε ὄχι μόνο ἀπὸ τὰ ἀναλυτικὰ προγράμματα σὲ ὅλες τὶς βαθμίδες τῆς ἐκπαίδευσης, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰ διδακτικὰ ἐγχειρίδια, ἡ δὲ δικαιολογία γιὰ τὸν βαθμὸ δυσκολίας τῶν ἀρχαίων γιὰ μᾶς τουλάχιστον τοὺς Ἕλληνες εἶναι ἀβάσιμη, ἀφοῦ διαβάζοντας ἢ μεταφράζοντας τὰ ἀρχαῖα παραμένουμε στὴν ἴδια γλῶσσα, στὴν γλῶσσα ποὺ ζεῖ 2500 χρόνια. Νεκρὴ γλῶσσα ἄρα ἄχρηστη γλῶσσα; μὰ ὁ παιδαγωγικὸς στόχος τῆς ἐκμάθησης τῶν ἀρχαίων δὲν ἦταν καὶ δὲν εἶναι ἡ ἐπικοινωνία στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, ἀντίθετα ἀποσκοπεῖ στὴν πειθαρχία τοῦ πνεύματος, στὴν μύηση τῶν νέων στὴν ζωὴ καὶ στὸ νόημά της, στὴν ἀφύπνιση τῶν δυνάμεών τους γιὰ νὰ ἐξελιχθοῦν σὲ αὐτόνομη προσωπικότητα.
Τὸ ζητούμενο εἶναι ἡ καλλιέργεια τῆς κρίσης καὶ σὲ καμία περίπτωση κύριος σκοπὸς τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ γνώση τοῦ ἀρχαίου πολιτισμοῦ. Ἁπλῶς στὴν ἑρμηνεία ἑνὸς ἀρχαίου κειμένου δίνεται ἡ ἀφορμὴ γιὰ τὴν γνώση πολλῶν στοιχείων τοῦ ἀρχαίου πολιτισμοῦ.
Ἄλλωστε, τὸν 19ο αἱ. ποὺ ἡ κλασικὴ φιλολογία ἐξελίχθηκε σὲ ἀρχαιογνωστικὴ ἐπιστήμη καὶ ἐπεκράτησε ἡ ἄποψη ὅτι ἡ ἀρχαΐζουσα ἰδεολογία δὲν κάλυπτε πλήρως τὶς ἀνάγκες τοῦ ἔθνους ἔπρεπε ἡ ἐθνικὴ ἀναβίωση νὰ συνδυασθεῖ μὲ τὴν ἐθνικὴ συνέχεια. Εἰδικότερα ὁ ἀρχαῖος ἑλληνισμὸς ὡς ὑπεριστορικότητα γίνεται ἑλληνικὸς ἀνθρωπισμός.
Ὅμως δὲν μᾶς διαφεύγει ὅτι ἡ κλασικὴ παιδεία εἶναι μορφωτικὴ λειτουργία μὲ διπλὴ σπουδαιότητα, ἀφοῦ ἀφ’ ἑνὸς μὲν συνέχει τὴν ἐθνικοπνευματική μας ἑνότητα γιὰ 4.000 χρόνια, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἀποτελεῖ τὴν πνευματικὴ γέφυρα τῆς Ἑλλάδος μὲ τὰ ἄλλα ἔθνη.
Ποῦ ἐμπλέκονται τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ σὲ αὐτὲς τὶς διαπιστώσεις; ἡ γνώση ἢ ἔστω ἡ προσέγγιση αὐτῆς τῆς ἀρχαίας γλώσσας ἀφοῦ ἀπεμπλακεῖ ἀπὸ γραμματικοὺς κανόνες καὶ συντακτικὰ φαινόμενα, τὰ ὁποῖα θὰ χρησιμοποιήσει μόνο ὡς ἐργαλεῖα γιὰ νὰ περάσει στὴν μαγεία τῆς οὐσίας τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γραμματείας τότε θὰ διακρίνει τὴν θέση του στὸ κοινωνικὸ σύνολο ἀλλὰ καὶ τὴν ἀποστολή του γενικότερα. Τὸ σημαντικότερο δὲ ὅλων ὅτι θὰ ἀντιληφθεῖ τὴν ἔννοια Ἄνθρωπος, ἄνθρωπος ὡς αὐτόνομη ἀξία, ἐλεύθερος στὴν σκέψη καὶ στὴν πράξη. Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς σκέψης ξεπήδησε, ἐπιλέχθηκε, δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸ ἀσύντακτο πλῆθος ἄσημων μονάδων, ἀπὸ ἔργα, ρεύματα, ἀνθρώπινες ἐνέργειες. Ἡ γνωστὴ ρήση «γνώθι σαυτὸν» ἀπετέλεσε τὸν γνώμονα τοῦ Ἀνθρώπου ποὺ ἐρευνᾶ τὸν Ἄνθρωπο. Ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἐρευνητικὴ διαδικασία ἑδραιώνεται ἡ πίστη στὸν ἕνα καὶ κάτ’ ἐπέκταση ὁ Ἀνθρωπισμός.
Τὸ μεγάλο αἴτημα ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ κυρίως σήμερα ποὺ ἀμείλικτα βαλλόμεθα ἀπὸ ἕνα σύστημα καταρράκωσης ἀξιῶν, πιστεύω ὅτι εἶναι ἡ παιδεία ἀνθρώπων. Σὲ τί θὰ ἐνοχλοῦσε ἡ κατανόηση τῆς ἀπόφανσης τοῦ Ἀριστοτέλη ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πολιτικὸν ζῶον;
Δὲν εἶναι μέρος τῆς παιδείας ὅτι καλὸς πολίτης σημαίνει καὶ καλὸς ἄνθρωπος; οἱ νέοι μας δὲν θα ἔπρεπε νὰ γνωρίζουν καὶ νὰ ἔχουν πεισθεῖ ὅτι ἡ πολιτικὴ ἰδιότητα τοῦ ἀνθρώπου καταξιώνει καὶ τὴν ἀνθρώπινη ἰδιότητά του;
Ἡ προσέγγιση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν κειμένων θὰ ὁδηγοῦσε ἀσφαλέστερα τὴν σκέψη μας καὶ θὰ καθόριζε τὴν στάση μας ὄχι στὰ μεγάλα καὶ ἀξιοθαύμαστα ξεχωριστά, ἀλλὰ στὰ ἁπλά, στὰ καθημερινά. Ποιά εἶναι ἡ δυσκολία γιὰ νὰ ἐνστερνισθεῖ καὶ νὰ κατανοήσει ὁ μαθητὴς τὸ τοῦ Πλάτωνος «πολιτεία τροφὴ ἀνθρώπων ἐστι, καλὴ μὲν ἀγαθῶν, ἡ δ’ ἐναντία κακῶν» (Πλάτ. Μενέξ.238c);
Ἀναμφίβολα, τὸ ζητούμενο διαχρονικὰ εἶναι κράτος δικαίου καὶ παιδείας, καὶ τὰ δύο τὰ προσφέρει ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ Γραμματεία χωρὶς νὰ περιορίζεται αὐτὴ ἡ προσφορὰ στὸν στενὸ ἑλληνικὸ χῶρο, ἀλλὰ ἀντίθετα τροφοδοτεῖ καὶ ἐμπνέει τὴν Εὐρώπη καὶ τὸν Κόσμο.
Γιατί λοιπὸν ἐμεῖς θέλουμε νὰ στερηθοῦμε αὐτὴν τὴν κληρονομιά, γιατί θέλουμε νὰ ἀποκοποῦμε ἀπὸ τὶς ρίζες μας; Μήπως ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες πρέπει νὰ θυμόμαστε πάντα τὴν πλατωνικὴ θέση, ὅταν ἀναφερόμενος στοὺς φύλακες νέας πόλης ὑπογράμμιζε ὅτι πρέπει νὰ εἶναι φιλέλληνες! (Πλάτ. Πολιτ. Ε470e)
Διδασκαλία Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἕνα πρόβλημα ποὺ ἐναποτίθεται σὲ νομοσχέδια, χωρὶς ἑνιαία πορεία, ἀλλὰ ἕρμαιο τῆς πολιτικῆς ἑκάστοτε ρευστότητας!
Πῶς γίνεται νὰ μὴν ἀντιλαμβανόμεθα ὅτι ἡ Παιδεία στέκει πάνω ἀπὸ τὴν Διοίκηση! Πῶς θὰ συγκριθεῖ ἕνας λαὸς χωρὶς τὴν γλῶσσα του, τὴν γραμματεία του καὶ τὴν διδασκαλία αὐτῶν; Πῶς χάνεται κατὰ καιροὺς ὁ βηματισμός μας καὶ μαζί του ἡ μελέτη τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς σκέψης; Ἀπὸ ὅλες τὶς μεταρρυθμίσεις, ἀπὸ τὸ 1929 καὶ μετά, οἱ ἀπώλειες πλήττουν τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Ἂς κάνουμε μία σύντομη ἀναφορὰ σὲ αὐτές: 1929 ἡ πρώτη ἀστικὴ μεταρρύθμιση εἰσάγει τὴν χρήση τῆς μετάφρασης στὶς πρῶτες τάξεις τοῦ νεοσύστατου ἑξαταξίου Γυμνασίου, ἐνῶ ἡ θέση τῆς μετάφρασης στὴν διδασκαλία τῶν κειμένων στὶς μεγαλύτερες τάξεις ὑπῆρξε συμπληρωματική. Μεταρρύθμιση τοῦ 1964: ἡ διδασκαλία τῶν κειμένων ἀπὸ μετάφραση κάλυψε ὅλες τὶς ὧρες διδασκαλίας τοῦ μαθήματος στὶς τάξεις τοῦ τριτάξιου Γυμνασίου, πλὴν τῆς Γ΄ τάξης, στὸ πρόγραμμα τῆς ὁποίας ὁ μισὸς χρόνος εἶχε παραχωρηθεῖ στὴν διδασκαλία τῆς ἀρχαίας γλώσσας, ὡς προετοιμασία τῶν μαθητῶν γιὰ τὸ τριτάξιο Λύκειο, στὸ ὁποῖο τὰ ἀρχαῖα κείμενα διδάσκονταν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο καὶ συμπληρωματικὰ ἀπὸ μετάφραση. Μεταρρύθμιση τοῦ 1976: ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ Γραμματεία διδάσκεται μόνο ἀπὸ μετάφραση σὲ ὅλες τὶς τάξεις τοῦ Γυμνασίου καὶ τὰ σχολικὰ βιβλία περιεῖχαν μόνο τὸ κείμενο τῆς μετάφρασης. Τὸ 1982 ἡ θεσμοθέτηση τοῦ μονοτονικοῦ συστήματος γραφῆς. Οἱ πολέμιοι αὐτῶν τῶν μεταρρυθμίσεων μιλοῦσαν γιὰ ὕπουλο νεωτερισμὸ ποὺ ἀποσκοποῦσε στὴν κατάργηση τῆς ἀνθρωπιστικῆς παιδείας. Στὶς δύο πρῶτες μεταρρυθμίσεις τὰ μέτρα καταργήθηκαν μετὰ ἀπὸ σύντομη ἐφαρμογή. Ἡ μεταρρύθμιση τοῦ 1976 ἦταν ἡ μακροβιότερη καὶ μόλις τὸ 1992 ὁ χρόνος διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ πρωτότυπο καὶ μετάφραση μοιράστηκε ἰσόποσα. Τὸ 2004 τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας ἀποφάσισε νὰ αὐξήσει τὶς ὧρες διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἡ ΟΛΜΕ ὅμως μὲ ἀνακοίνωση – ἀπόφαση ἀντέδρασε καὶ πρότεινε ἄλλα σύγχρονα μαθήματα μὲ τὴν ὑπόδειξη-προτροπὴ ὅτι «Τὸ ἐνδιαφέρον τῆς Πολιτείας πρέπει νὰ στραφεῖ πρὸς ἄλλη κατεύθυνση». Τὸ Παιδαγωγικὸ Ἰνστιτοῦτο ἀντέδρασε κάτ’ ἀρχὰς σὲ αὐτὴ τὴν ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργείου, ἀλλὰ σχεδὸν ἀμέσως μετὰ ἀπὸ πανελλήνια ἔρευνα ποὺ διεξήγαγε γιὰ τὸ μάθημα τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας στὸ Γυμνάσιο (Φεβρουάριος 2007) ἔδωσε τὰ ἑξῆς ἀποτελέσματα: Τὸ 79,7% τῶν ἐρωτηθέντων πιστεύει ὅτι ἡ διδασκαλία τοῦ μαθήματος τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο στὸ Γυμνάσιο βοηθάει τοὺς μαθητὲς στὴν σωστότερη χρήση τῆς νέας ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ τὸ 94,5% πιστεύει ὅτι τὸ μάθημα τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας συμβάλλει οὐσιαστικὰ «στὴν συνειδητοποίηση τῆς διαχρονικότητας τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας».
Οἱ Γλῶσσες ὅμως δὲν νομοθετοῦνται, διακήρυξε στὸ βιβλίο του «Παιδεία καὶ Γλῶσσα» ὁ Κων. Τσάτσος, ποὺ ἦταν ἀντίθετος μὲ τὶς ἀλλεπάλληλες ἐκπαιδευτικὲς μεταρρυθμίσεις. Πῶς ἄλλωστε θὰ μποροῦσε νὰ γίνει ἀντικείμενο νομοθεσίας ἡ γλῶσσα ποὺ εἶναι φορέας ἤθους καὶ ὡς φορέας ἤθους στοχεύει σὲ ὅ,τι ὁρίζουμε ὡς Παιδεία; Ἐδῶ θὰ ἀναφερθῶ στὸν Βέρνερ Γαῖγκερ, ἕναν ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους πνευματικοὺς ἐκπροσώπους τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος, ὁ ὁποῖος στὸ τρίτομο ἔργο του μὲ τὸν ἑλληνικὸ τίτλο «ΠΑΙΔΕΙΑ», ἔχει δώσει τὸν ὁρισμὸ τῆς Παιδείας λέγοντας ὅτι «Παιδεία εἶναι ἡ μόρφωση τοῦ Ἕλληνος Ἀνθρώπου».
Λέμε ΝΑΙ στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, διότι ἦθος προσπαθοῦμε νὰ γευθοῦν οἱ νέοι: διδάσκεται ἡ Ἀντιγόνη μὲ κυρίαρχο τὸ μήνυμα κατὰ τῆς αὐθαιρεσίας τῆς ἐξουσίας καὶ τῆς ὑπεροχῆς τῆς ἠθικῆς ἔναντι τῆς βίας, τῆς ἐλεύθερης κρίσης γιὰ τὸν βασιλιὰ ποὺ ὡς θνητός, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπερβεῖ τοὺς ἄγραφους νόμους τῶν θεῶν.
Διδάσκεται ὁ Ἐπιτάφιος τοῦ Περικλέους μὲ στόχο ὅλοι οἱ μαθητὲς τῆς Γ' Λυκείου νὰ ἀντιληφθοῦν τὸ νόημα τῆς ἀληθινῆς δημοκρατίας, τῆς δημοκρατίας ὡς τρόπου ζωῆς καὶ ὄχι μόνο ὡς πολιτεύματος.
Γιατί ἐν τέλει τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἔγιναν ἐκπαιδευτικὸ πρόβλημα; Ὑπάρχει κάποιος ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ἀρνηθεῖ ὅτι στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ παγιώνεται ὁ ἑλληνικὸς λόγος, ὅτι ἡ ἄμεση γνωριμία τῶν μαθητῶν τοῦ Γυμνασίου, ἔστω καὶ περιορισμένα, μὲ τὴν γλῶσσα καὶ τὰ κείμενα τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων θὰ εἶναι εὐεργετική;
Ἡ ἐκπαίδευση ἄλλωστε δὲν ἀρκεῖται στὴν ἀνάπτυξη τῆς νόησης μόνο, ἀλλὰ πρέπει ἡ γνώση νὰ ἰσχυροποιεῖ τὶς πνευματικὲς δυνάμεις. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἀναφερθῶ στὸν Γάλλο Ὑπουργὸ Παιδείας Ζὰκ Λὰγκ ποὺ ἀπὸ τὸ 2001 ἤδη ἐπανέφερε τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὶς δύο τελευταῖες τάξεις τῶν Γυμνασίων καὶ στὸ Λύκειο ὑπογραμμίζοντας ὅτι οἱ κλασικὲς σπουδὲς δημιουργοῦν τὶς προϋποθέσεις γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ, ὁ ὁποῖος ἀναλύεται στὸ τρίπτυχο: ἐπιστροφὴ στὰ μεγάλα κείμενα, διεπιστημονικὴ θεώρηση, ἀνάπτυξη κριτικοῦ πνεύματος ( ΒΗΜΑ 26-10-20010 ).
Ἂν ἐμεῖς πιστέψουμε στὴν δυναμική τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἂν ἀφήσουμε τὶς μεταρρυθμιστικὲς ἀγκυλώσεις, πράγματι θὰ ὁδηγήσουμε τὸν μαθητὴ μέσα ἀπὸ τὰ κείμενα νὰ διευρύνει τὸν ἐσωτερικόν του κόσμο, νὰ μπορεῖ νὰ σκέπτεται καὶ νὰ ἀποφασίζει σωστὰ ὄχι μόνο στὴν ἰδιωτική του ζωή, ἀλλὰ νὰ συμμετέχει καὶ στὸν δημόσιο βίο.
Αὐτὴ ἡ πρόταση γιὰ τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν δὲν ἀποκλείει καὶ τὴν χρήση τῶν μεταφράσεων, ὡς καὶ τὴν στήριξη τῶν τεχνολογιῶν τῆς πληροφορίας καὶ ἐπικοινωνίας. Μία σταθερὴ στήριξη στὸ Ναὶ στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ πιστεύω ὅτι θὰ λειτουργήσει θετικὰ καὶ στὴν συλλογικὴ κοινωνικὴ συμπεριφορά μας ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ἀποδεχόμεθα, οὔτε νὰ ἐπιτρέπουμε τὴν κακοποίηση τοῦ ἐθνικοῦ μας λόγου καὶ τὴν συνακόλουθη ἠθικὴ κρίση.
Ἄλλωστε, κι ἀπ' τὴν σκέψη κι ἀπ' τὰ μέτρα μας γίνονται ἄνθρωποι καὶ Παρθενῶνες (Κ. Παλαμᾶς, Ὁ θάνατος τῶν Ἀρχαίων).
* Ἡ Ἀριστέα Τόλια εἶναι Καθηγήτρια τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Πελοποννήσου καὶ Γενικὴ Γραμματέας τῆς Ἑλληνικῆς Γλωσσικῆς Κληρονομιᾶς.
======
2ον.
Apostolos Vranas
Διαχειριστής
13 Σεπτεμβρίου στὶς 11:14 π.μ.
Τὸ 'Βαλιτσάκι Πρώτων Βοηθειῶν' Πολυτονιστῶν σὲ μία δεύτερη ἐμπλουτισμένη ἔκδοση:
'Βαλιτσάκι Πρώτων Βοηθειῶν' Πολυτονιστῶν.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.
Τὸ Πολυτονικὸ Σύστημα τῆς Ἀρχαῖας Ἑλληνικῆς καὶ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς πρὶν τὸ 1982 περιλαμβάνει δύο πνεύματα, τὴν ψιλὴ (ἡμικύκλιο πρὸς τὰ ἀριστερά) καὶ τὴ δασεῖα (ἡμικύκλιο πρὸς τὰ δεξιά) ποὺ τοποθετοῦνται ἐπὶ ἀρχικῶν φωνηέντων, διφθόγγων καὶ ρ -, τρεῖς τόνους, τὴν ὀξεῖα (πάνω δεξιὰ - κάτω ἀριστερά), τὴ βαρεῖα (πάνω ἀριστερά – κάτω δεξιὰ) καὶ τὴν περισπωμένη (εἴτε σὰν τὸ γαλλικὸ circumflex, ^, ἢ σὰν ἕνα κυματάκι ἢ σὰν μία ὁριζόντια γραμμὴ) ποὺ μπαίνουν στὴν τονιζόμενη συλλαβή, τὴν ὑπογεγραμμένη (μία γραμμούλα σὰν σκουληκάκι) ποὺ δείχνει παλιὸ Ι ποὺ χάθηκε καί, πολὺ σπανιότερα, τὴν κορωνίδα (ἡμικύκλιο πρὸς τὰ ἀριστερά, σὰν ψιλή) καὶ δείχνει φωνηεντικὸ πάθος.
Ι) Ρυθμίσεις Ἐγκατάστασης Πολυτονικοῦ γιὰ Windows
Πίνακας ἐλέγχου > Τοπικὲς ρυθμίσεις> Περιοχὴ καὶ γλῶσσα > Πληκτρολόγια καὶ γλῶσσες > ἀλλαγὴ πληκτρολογίου προσθήκη
κάπου ἐκεῖ εἶναι τὰ πολυτονικὰ (Ελληνικά Ελλάδας > πληκτρολόγιο > ἑλληνικά πολυτονικά)
Στὴ συνέχεια ἐπιλέγεις μιὰ γραμματοσειρὰ ποὺ ὑποστηρίζει τὸ πολυτονικὸ (συνιστᾶται ἡ Palatino Linotype, Tahoma ἢ Times New Roman)
Ἐπίσης πρέπει νὰ ἀπενεργοποιήσῃς τὸν αὐτόματο ὀρθογράφο (στὴν περίπτωση ποὺ τὸν ἔχεις ἐνεργοποιημένο) γιατὶ, ἀλλιῶς ἄλλα θὰ πληκτρολογῇς καὶ ἄλλα θὰ ἐμφανίζονται.
ΙΙ) Συνδυασμοὶ πλήκτρων
(σύστημα Ἑλληνικῆς πολυτονικῆς γραφομηχανῆς – ΔΕΝ καλύπτουν ὅλο τὸ φάσμα τῆς πληκτρολόγησης:
ά - ; + φωνῆεν ἢ q + φωνῆεν (ὀξεία)
ὰ - ] + φωνῆεν (βαρεία)
ᾶ - [ + φωνῆεν (περισπωμένη)
ἀ - ‘ + φωνῆεν (ψιλή)
ἁ - « + φωνῆεν (δασεία)
ἄ - / + φωνῆεν (ψιλὴ & ὀξεία)
ἅ - ? + φωνῆεν (δασεία & ὀξεία)
ἂ - \ + φωνῆεν (ψιλὴ & βαρεία)
ἃ - | + φωνῆεν (δασεῖα & βαρεία)
ἆ - = + φωνῆεν (ψιλὴ & περισπωμένη)
ἇ - ‘+’ + φωνῆεν (δασεία & περισπωμένη)
ᾳ - { + φωνῆεν (ὑπογεγραμμένη)
ᾷ - alt.gr + [ + φωνῆεν (περισπωμένη & ὑπογεγραμμένη)
ᾲ - alt.gr + ] + φωνῆεν (βαρεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾆ - alt.gr + = + φωνῆεν (ψιλή, περισπωμένη & ὑπογεγραμμένη)
ᾇ - alt.gr + ‘+’ + φωνῆεν (δασεία, περισπωμένη & ὑπογεγραμμένη)
ᾀ - alt(gr) + ' + φωνῆεν (ψιλὴ & ὑπογεγραμμένη)
ᾁ - alt(gr) + « + φωνῆεν (δασεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾄ - alt(gr) + / + φωνῆεν (ψιλή, ὀξεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾅ - alt(gr) + ? + φωνῆεν (δασεία, ὀξεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾂ - alt(gr) + \ + φωνῆεν (ψιλή, βαρεία & ὑπογεγραμμένη)
ᾃ - alt(gr) + | + φωνῆεν (δασεία, βαρεία & ὑπογεγραμμένη)
ϊ - ¨ + φωνῆεν (διαλυτικά)
ΐ - ` + φωνῆεν (διαλυτικὰ & ὀξεία)
ῒ - ~ + φωνῆεν (διαλυτικά & βαρεία)
· shift + alt.gr + ] (ἄνω τελεία)
III) Γιὰ Χρῆστες Android
Ὑπάρχει πληθώρα ἐφαρμογῶν ποὺ ἐπιτρέπει τὸν πολυτονισμό. Προτείνεται τὸ HOPLITE POLYTONIC GREEK KEYBOARD.
IV) ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΛΥΤΟΝΙΣΜΟΥ
1) Ἡ προπαραλήγουσα παίρνει πάντα ὀξεία (π.χ., τράπεζα, ἔφερα, ἥμερος, λαλίστατος, κ.α.).
2) Τὰ ε καὶ ο εἶναι βραχέα καὶ παίρνουν πάντα ὀξεία/βαρεία (π.χ., δένω, τόμος, κοινέ, στρατηγός).
3) Τὰ η, ω, ει, ου, αυ, ευ καὶ ηυ εἶναι πάντα μακρά.
4) Βαρεία βάζουμε σὲ ὄποια λήγουσα ὀξύνεται (π.χ., στρατηγὸς τάδε, ποιητὴς τάδε, κ.α. ) ἐὰν δὲν ἀκολουθεῖ ἄτονη λέξη (π.χ., μαθητής μου, ποιητής τις) ἢ σημεῖο στίξης (π.χ., ... ἦταν ποιητής. Αὐτός, κουρασμένος ...).
5) Στὴν παραλήγουσα, μακρὸν πρὸ μακροῦ ὀξύνεται (π.χ., Ἑλλήνων, χώρων, κείνων, οὔτων, τρώγλη, πρώτη, κ.α.) καὶ μακρὸν πρὸ βραχέως περισπᾶται (π.χ., κῆπος, κῶνος, Οὗννος, ἐκεῖνος, κοῦπες, πεῖνες, παῦσε, σπεῦδε, ηὖρε, κ.α.).
6) Τὰ ρήματα καὶ οἱ γενικὲς ποὺ τονίζονται στὴ λήγουσα περισπῶνται πάντα (π.χ., Ἀθηνῶν, κρατικοῦ, νικητῆ, ἀγαπῶ, κινεῖς, κ.α) ἐκτὸς ἐὰν ὑπάρχουν ο ἢ ε, ὁπότε ὑπερισχύει ὁ κανόνας 2 (π.χ., μητρός, ἐλθέ, δός, κ.α.).
7) Οἱ δοτικὲς ποὺ τονίζονται στὴ λήγουσα περισπῶνται καὶ παίρνουν καὶ ὑπογεγραμμένη (π.χ., μιᾷ, καλῇ, Θεῷ, ταῖς, πολλοῖς, κ.α) ἐκτὸς ἐὰν τελειώνουν σὲ σκέτο ι (π.χ., γυναιξί, νυκτί, κ.α.).
8) Ὅλες οἱ προθέσεις ἔχουν τὸ τελικὸ τους φωνῆεν βραχύ.
9) Οἱ ὑποτακτικὲς σὲ -ῇς, -ῇ, -ᾷς, -ᾷ παίρνουν ὑπογεγραμμένη (ὄχι στὴ δημοτική).
10) Ὅλες οἱ ἑλληνικὲς λέξεις ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ ὑ- καὶ ῥ- (γιὰ ὅσους βάζουν πνεῦμα στὸ ῥ-· ἐξαιρεῖται τὸ μυθολογικὸ ὄνομα ‘Ράρος μόνον!) δασύνονται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα, ὄπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
11) Τἀ ἄρθρα ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ φωνῆεν δασύνονται καὶ μένουν ἄτονα: ὁ, ἡ, οἱ, αἱ.
12) Οἱ ἑλληνικὲς λέξεις ποὺ στὴ Λατινική/Ἀγγλική/Γαλλικὴ ἐμφανίζουν ἕνα h-/s-/d- (π.χ., harmony < ἁρμονία, Hellas < Ἑλλάς, history < ἱστορία, six < ἕξι, seven < ἕπτά, serpent < ἑρπετό, hemi-/semi-/demi- < ἡμί-) ἢ συνδεόμενες μὲ πρόθεση ἢ ἄλλη λέξη σὲ -κ(φωνῆεν), -π(φωνῆεν) ἢ -τ(φωνῆεν) τὰ παραλλάσσουν σὲ -χ-, -φ- ἢ -θ- (π.χ., κακ- + ὕποπτος > καχύποπτος, ἐπ- + ἵππος > ἔφιππος, μετ- + ὁδός > μέθοδος) δασύνονται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
13) Ὅλες οὶ προθέσεις ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ φωνῆεν (π.χ., ‘ἐν’, ‘εἰς’, ‘ἐκ’, ‘ἀνά’, ..., ἐξαιρουμένων τῶν ‘ὑπὸ’ καὶ ‘ὑπέρ’ – βλέπε Κανόνα 8) ψιλοῦνται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
14) Ὅλες οἱ ἀρνητικὲς λέξεις ἀπὸ ἀ(ν)- (π.χ., ἀναρχία, ἀνεκτίμητος, ἄμμωμος, ἀπύθμενος, ἄψογος, ...) καὶ οὐ- (π.χ., οὐδείς, οὔτε, οὐκ, οὐδέποτε, οὐτοπία, ...) ψιλοῦνται, ὅπως καὶ ὅλα τους τὰ σύνθετα.
0 .
-
ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ
- Basic poster
- Δημοσιεύσεις: 921
- Τοποθεσία: Ἀθήνα
Re: Θέλω νὰ παραμιλάω, ἐσᾶς τί σᾶς νοιάζει;
28 Αὐγούστου 2010, καὶ ὥρα 4:47 pm
Κλινοσοφιστεῖες.
Γράφει ὁ Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
* Μικρὲς στιγμὲς
θλιμμένης σιωπῆς...
...ἐκ βαθέων ἐρχόμενες...
-----------------------------------------------------" ...καὶ ξάπλωσα γυμνούλης μὲ τὸ χέρι ἐκεῖ. Ὁπότε θυμήθηκα:
Καὶ θἄλεγα: ἀπὸ στιγμές, ὡραῖες, μὲ συγκίνηση, μὲ δὲν ξέρω τί, ποὺ νὰ τὸ νοσταλγεῖς, πότε-πότε, ἆλλο τίποτα! Θὰ εἶχα ἄλλα τόσα καὶ γιὰ αἰῶνες ἀνίας μέσα σ' ἕνα λεπτὸ νὰ πῶ, γιατί, ὄντως, ὅσο καὶ νὰ θέλω νὰ γεμίσω τὸ σῦμπαν, ἄν τὸ πρόσωπο δὲν μὲ ἐμπνέει, "ἀδειάζω" κι' ἐγὼ ἀνελέητα, γίνομαι τὸ τελευταῖο ἀόρατο μικρόβιο ποὺ πατάει κανεὶς περνῶντας. Ἀλλά, νὰ τὸ παραδεχτῶ, ἐσὺ περνᾶς μέ χάρη, τὸ πάτημά σου δὲν θἆταν καταλυτικό. Ἀλλοῦ κι' ἀλλοιῶς βαρᾶς.
Οἱ δρόμοι, τὰ φανάρια, αὐτοί, ὅσοι σὲ προσπερνοῦν ἤ τοὺς προσπερνᾶς, ὅπως κι' ἐκεῖνοι ποὺ διασταυρώνονται μὲ μένα, δὲν θὰ μάθουν ποτὲ πὼς ἐγὼ ποὺ σὲ βλέπω καὶ δὲν δείχνω νὰ σὲ ξέρω, ὅπως καὶ σὺ, ποὺ μὲ παίρνει τὸ μάτι σου καὶ κρυφοκαμαρώνεις, νομίζοντας πὼς σοῦ τὴν ἔστησα, γιὰ νὰ σὲ δῶ, καὶ τότε τὸ πρόσωπὸ σου γεμίζει φλέβες κόκκινες, ὅλοι αὐτοὶ, εἴτε μᾶς βλέπουν εἴτε κἄν δὲν μᾶς κοιτοῦν, δὲν ξέρουν, οὔτε ποτὲ θά μάθουν, πὼς, κάποτε, ἐμεῖς, ἐσὺ κι' ἐγώ, ἀγαπιόμασταν. Κι' ὥστόσο, δὲν θέλουμε, πάλι, ἐσὺ κι' ἐγώ, νὰ ὁμολογήσουμε πὼς ἀκόμη ἀγαπιόμαστε μὲς τὴν σιωπὴ ποὺ χτίσαμε ἀνάμεσά μας. Σ' ἀγαποῦσα ἀλλὰ φεύγω, χάνομαι, ψάχνω τὴν ἀναπνοή μου, στὰ τυφλά, καὶ ξαναβρίσκομαι στὸ λεπτό, - μόνος μου! Πόσο πιὸ σπουδαῖο εἶναι νὰ βρίσκεσαι μόνος, ὅταν τὸ ἆλλο μισὸ...δὲν ἀντέχει τόση ἀγάπη, γιατί...- ὑπάρχει γιατί; Νὰ κατάφερνα, μέσα σὲ μιὰν ὁλόκληρη ζωή, νὰ τὸ βρῶ!...
Περάσαμε ρίγη χαρᾶς μαζύ, τὸ ξέρουμε κι' οἱ δυό μας. Καὶ ὅπως ἔτυχε καὶ ὅπως ξέραμε, μὲ τὴν μέθοδο τοῦ ἐνστίκτου, νὰ τὶς πλάθουμε, χωρὶς κόπο, σὰν οὐρανοκατέβατες μέσα ἀπὸ τὰ χέρια μας ὡστόσο νὰ ξεπροβάλλουν. Ὁμολογῶ, δηλαδή, πὼς τὶς στιγμὲς τὶς φτιάχνουμε καὶ οἱ ἴδιοι! Ἆλλο τόσο, ὅπως, μπορεῖ, οἱ στιγμές, ἀπὸ μόνες τους, νὰ μᾶς αἰφνιδιάσουν, μὴ ξέροντας ἐμεῖς πῶς μᾶς ἔτυχαν, ποιά καλὴ μοίρα μᾶς τὶς ἔστειλε! Μοῦ ἀρέσουν καὶ οἱ μὲν καὶ οἱ δὲ, ἐξίσου. Καὶ τὶς προσκυνῶ. Ὅ,τι μᾶς ἀρέσει, καὶ μόνον αὐτὸ, εἶναι ἄξιο γιὰ ὁμολογία πίστεως.
Ὁ Θεὸς μᾶς πλάθει καμιὰ φορὰ καὶ ἐρωτικούς.
Ὅταν ἔπαιζα στὸ θέατρο - τί περίεργο, ἐσύ, δὲν ἔτυχε ποτέ σου νὰ μὲ δεῖς!... - παρὰ τὴν ἀκλόνητη ἀκριβοέπειά μου, πού, ποτέ, δὲν μοῦ ἔλειψε, συνέβαιναν δύο ἐκπληκτικά, γιὰ μένα, πράγματα: δὲν φοροῦσα ποτὲ τὰ γυαλιά μου. Καὶ ὅμως, ἔβλεπα καλλίτερα καὶ ἀπὸ τὸ ἄν τὰ φοροῦσα. Μὲ ὅσο δὲ πονοκέφαλο ἤ κρυολόγημα ἤ πυρετὸ ἤ ἆλλο δεινοπάθημα κι' ἄν ξεκινοῦσα, μὲ τὸ...ποὐ ἔβγαινα στὴ σκηνή, δὲν εἶχα τίποτα ἀπολύτως! Αὐτὲς ἐκεῖνες οἱ στιγμὲς τοῦ "Νά με!..." μὲ ἔχουν ἀπασχολήσει χιλιάδες φορές, τὸ ἔχουμε συζητήσει μ' ἄλλους συναδέλφους - ποὺ τὸ διαπίστωναν, ξέροντας, λίγο-πολύ, κάτι καὶ οἱ ἴδιοι ἀπ' αὐτὸ τὸ θαῦμα, κατὰ τὰ λεγόμενά τους, ὄχι ὅμως, δὲν θυμᾶμαι ἴσως,, νὰ εἶπαν ποτὲ, σὲ τέτοιο βαθμό!...Τὸ "ἔβγα" ἦταν ἴδιο κι' ἀπαράλλαχτο μ' αὐτὸ ποὺ ἐκτόξευε τὶς χαρὲς μας στὸν οὐρανό. Στιγμές, ὅπως, ἐσὺ κι' ἐγώ, μονάχα τὶς θυμόμαστε τώρα πιὰ καὶ δὲν τὶς ξαναζοῦμε.
Νὰ καταλήξω κάπου - πρὸς τὸ παρόν; Δὲν θέλω πιὰ ἄλλη ἀγάπη. Οἱ δυὸ τελευταῖες μὲ τσάκισαν χωρὶς ἐπανόρθωση. Ξέρεις κι' ἐσὺ πολὺ καλά, ὅπως κι' ἐγώ, τί κρύβεται σ' αὐτὰ τὰ λόγια ὡς μερίδιο πόνου. Τὸ μαστίγιο δικό σας. Τὸ τομάρι, δικό μου.
Καὶ ὅμως, σᾶς ἔδωσα στιγμές - μοῦ δώσατε κι' ἐσεῖς, δὲν λέω, καὶ μάλιστα πολλές - σᾶς ἔδωσα στιγμὲς σπάνιες, δὲν ἄφησα νὰ πλήξετε ποτέ. Ἐσύ, γιατί, σὲ σένα τὰ λέω - κι' ἀλλοίμονο ἄν πεῖς πὼς...δὲν τὸ κατάλαβες - εἶμαι σίγουρος, ἔ, τὄμαθα πιὰ τὸ μάθημά μου, ὅτι πρῶτα μ' ἀκοῦς, συγκινεῖσαι ἀλλὰ στὸ τέλος θὰ πεῖς - καὶ θὰ τὸ πεῖς γιατί δὲν ξέρεις τί ἆλλο νὰ ξεστομίσεις:
- Μάθημα μοῦ κάνεις τώρα;
Ἤθελα πᾶντα μου νὰ ἐκπέμπω κάτι. Κι' ἆλλο τόσο νὰ κατανοῶ τοὺς ἄλλους, νὰ ἐκμαιεύω τὸν καλλίτερο ἑαυτό τους. Ἀκόμα κι' ἐσὺ ὑπάκουες. Ὕστερα ὅμως τὸ μετάνιωνες. Ἔχεις μάθει νὰ δείχνεις ἕναν ἑαυτὸ κατὰ κοινὴν παραδεχτὴν παραγγελίαν τρίτων, πνίγοντας τὸν ἑαυτό σου, αὐτὸν ποὺ μόνον χρειάζεσαι καὶ ποὺ αὐτὸν τὸν ἴδιο σοῦ ζητοῦσα.
Σοῦ ἄρεσα ὅπως μ' ἔβλεπες καὶ ὄχι ὅπως εἶμαι. Καὶ ἤθελες νὰ μοῦ ἀρέσεις - μοῦ ἄρεσες, τὸ ξέρεις - ὅπως φαίνεσαι καὶ ὄχι ὅπως πραγματικὰ εἶσαι: σχεδὸν ἀπομεινάρι τῶν ὅσων κατασπάραξαν οἱ καθωσπρεπισμοὶ τοῦ κύκλου σου, αὐτὸν ποὺ ἔχεις ὑπεράνω πάντων.
Ὑπεράνω ὅλων - μὴ ἀγνοουμένων τῶν ὑπολοίπων (εἶπε κανείς, ἐγώ, ἄς ποῦμε, τέτοιο πρᾶγμα;) - εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶς καὶ σ' ἀγαπάει, χρόνια τώρα, πιστός, λατρευτός, ζωηφόρος. Ναί, ἔτσι εἶναι, λυπηρὸ ὡραῖο πλᾶσμα μου! Ποὺ δὲν ἄντεχες, μαζύ μου, νὰ ξαναβρεῖς ὅσα σοῦ στραγγάλισαν. Προτίμησες τάφους. Καὶ ἤθελες νὰ ἔβαζα ταφόπλακες κι' ἐγώ. Ὤ, ναί, ἐκεῖ ποὺ δέχομαι ἕνα μετέωρο ἀλλὰ ποτὲ ἕνα καταχωνιασμένο.
Ἕνα ἄτομο μπορεῖ συχνότατα νὰ μὲ κάνει νὰ πλήττω. Ἐνστικτωδῶς, δὲν θέλω, ποτὲ οἱ ἆλλοι νὰ πλήττουν μαζὺ μου. Καὶ δημιουργῶ στιγμές. Ἐρωτικές. Ἔτσι, ὡς διὰ μαγείας. Ἀπὸ τὸ τίποτα. Νὰ ποῦμε ὅμως - θὰ τὸ ξανατονίσω, νὰ τὸ καταλάβεις - πὼς καὶ πολλοὶ ἄνθρωποι παραμένουν ἀνέκφραστοι, καὶ ἆλλοι, - ἐσύ! - ἐνῶ τὸ χαίρονται αὐτό, ποὺ τοὺς πρόσφερε ἡ τύχη, ὕστερα, ἀπὸ θέση μειονεκτική (ποὺ δὲν τὴν κατάλαβα ποτέ μου, ἀφοῦ δὲν ἐπιδίωξα νὰ τὴν ἔχεις ἤ νὰ τὴν νιώσεις) προσπαθοῦν νὰ μοῦ τὸ βγάλουν ξυνὸ. Τότε, ἡ πικρία ἀνταγωνίζεται τὴν μοναξιά, τὰ δεσμὰ ἔχουν σπάσει καὶ καμιὰ φορὰ ἐπιμένεις (ἐπιμένω) νὰ μὴν θέλεις νὰ τὸ πιστέψεις... Μὲ ἤθελες μὲ συνταγὴ μαγειρικῆς μυρωδᾶτο, πικάντικο. Δηλαδὴ ἕνα κακομοίρικο ἄψυχο, ἔτσι, γιὰ νὰ περνᾶ ὁ καιρὸς εὐχάριστα, ἀνέμελα, νὰ μὴ στοιχίζει αἰσθήματα.
Κι' ὅμως, ἕνα πουλάκι, ποὺ θαρρεῖ πὼς σὲ ξέρει ὅσο κανεὶς ἆλλος, ἡ μάννα σου, μοῦ ἔχει πεῖ:
- Μαραζώνει! Δὲν ξέρω γιατί.
Δὲν θὰ ξεχάσεις.
Ναί, γιατί καὶ στὶς γάτες ἀκόμα δίνω στιγμὲς νἄχουν νὰ θυμοῦνται!
............................................................................................μὲ χοὲς στοὺς νεκροὺς ἔρωτες".
Κλινοσοφιστεῖες.
Γράφει ὁ Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
* Μικρὲς στιγμὲς
θλιμμένης σιωπῆς...
...ἐκ βαθέων ἐρχόμενες...
-----------------------------------------------------" ...καὶ ξάπλωσα γυμνούλης μὲ τὸ χέρι ἐκεῖ. Ὁπότε θυμήθηκα:
Καὶ θἄλεγα: ἀπὸ στιγμές, ὡραῖες, μὲ συγκίνηση, μὲ δὲν ξέρω τί, ποὺ νὰ τὸ νοσταλγεῖς, πότε-πότε, ἆλλο τίποτα! Θὰ εἶχα ἄλλα τόσα καὶ γιὰ αἰῶνες ἀνίας μέσα σ' ἕνα λεπτὸ νὰ πῶ, γιατί, ὄντως, ὅσο καὶ νὰ θέλω νὰ γεμίσω τὸ σῦμπαν, ἄν τὸ πρόσωπο δὲν μὲ ἐμπνέει, "ἀδειάζω" κι' ἐγὼ ἀνελέητα, γίνομαι τὸ τελευταῖο ἀόρατο μικρόβιο ποὺ πατάει κανεὶς περνῶντας. Ἀλλά, νὰ τὸ παραδεχτῶ, ἐσὺ περνᾶς μέ χάρη, τὸ πάτημά σου δὲν θἆταν καταλυτικό. Ἀλλοῦ κι' ἀλλοιῶς βαρᾶς.
Οἱ δρόμοι, τὰ φανάρια, αὐτοί, ὅσοι σὲ προσπερνοῦν ἤ τοὺς προσπερνᾶς, ὅπως κι' ἐκεῖνοι ποὺ διασταυρώνονται μὲ μένα, δὲν θὰ μάθουν ποτὲ πὼς ἐγὼ ποὺ σὲ βλέπω καὶ δὲν δείχνω νὰ σὲ ξέρω, ὅπως καὶ σὺ, ποὺ μὲ παίρνει τὸ μάτι σου καὶ κρυφοκαμαρώνεις, νομίζοντας πὼς σοῦ τὴν ἔστησα, γιὰ νὰ σὲ δῶ, καὶ τότε τὸ πρόσωπὸ σου γεμίζει φλέβες κόκκινες, ὅλοι αὐτοὶ, εἴτε μᾶς βλέπουν εἴτε κἄν δὲν μᾶς κοιτοῦν, δὲν ξέρουν, οὔτε ποτὲ θά μάθουν, πὼς, κάποτε, ἐμεῖς, ἐσὺ κι' ἐγώ, ἀγαπιόμασταν. Κι' ὥστόσο, δὲν θέλουμε, πάλι, ἐσὺ κι' ἐγώ, νὰ ὁμολογήσουμε πὼς ἀκόμη ἀγαπιόμαστε μὲς τὴν σιωπὴ ποὺ χτίσαμε ἀνάμεσά μας. Σ' ἀγαποῦσα ἀλλὰ φεύγω, χάνομαι, ψάχνω τὴν ἀναπνοή μου, στὰ τυφλά, καὶ ξαναβρίσκομαι στὸ λεπτό, - μόνος μου! Πόσο πιὸ σπουδαῖο εἶναι νὰ βρίσκεσαι μόνος, ὅταν τὸ ἆλλο μισὸ...δὲν ἀντέχει τόση ἀγάπη, γιατί...- ὑπάρχει γιατί; Νὰ κατάφερνα, μέσα σὲ μιὰν ὁλόκληρη ζωή, νὰ τὸ βρῶ!...
Περάσαμε ρίγη χαρᾶς μαζύ, τὸ ξέρουμε κι' οἱ δυό μας. Καὶ ὅπως ἔτυχε καὶ ὅπως ξέραμε, μὲ τὴν μέθοδο τοῦ ἐνστίκτου, νὰ τὶς πλάθουμε, χωρὶς κόπο, σὰν οὐρανοκατέβατες μέσα ἀπὸ τὰ χέρια μας ὡστόσο νὰ ξεπροβάλλουν. Ὁμολογῶ, δηλαδή, πὼς τὶς στιγμὲς τὶς φτιάχνουμε καὶ οἱ ἴδιοι! Ἆλλο τόσο, ὅπως, μπορεῖ, οἱ στιγμές, ἀπὸ μόνες τους, νὰ μᾶς αἰφνιδιάσουν, μὴ ξέροντας ἐμεῖς πῶς μᾶς ἔτυχαν, ποιά καλὴ μοίρα μᾶς τὶς ἔστειλε! Μοῦ ἀρέσουν καὶ οἱ μὲν καὶ οἱ δὲ, ἐξίσου. Καὶ τὶς προσκυνῶ. Ὅ,τι μᾶς ἀρέσει, καὶ μόνον αὐτὸ, εἶναι ἄξιο γιὰ ὁμολογία πίστεως.
Ὁ Θεὸς μᾶς πλάθει καμιὰ φορὰ καὶ ἐρωτικούς.
Ὅταν ἔπαιζα στὸ θέατρο - τί περίεργο, ἐσύ, δὲν ἔτυχε ποτέ σου νὰ μὲ δεῖς!... - παρὰ τὴν ἀκλόνητη ἀκριβοέπειά μου, πού, ποτέ, δὲν μοῦ ἔλειψε, συνέβαιναν δύο ἐκπληκτικά, γιὰ μένα, πράγματα: δὲν φοροῦσα ποτὲ τὰ γυαλιά μου. Καὶ ὅμως, ἔβλεπα καλλίτερα καὶ ἀπὸ τὸ ἄν τὰ φοροῦσα. Μὲ ὅσο δὲ πονοκέφαλο ἤ κρυολόγημα ἤ πυρετὸ ἤ ἆλλο δεινοπάθημα κι' ἄν ξεκινοῦσα, μὲ τὸ...ποὐ ἔβγαινα στὴ σκηνή, δὲν εἶχα τίποτα ἀπολύτως! Αὐτὲς ἐκεῖνες οἱ στιγμὲς τοῦ "Νά με!..." μὲ ἔχουν ἀπασχολήσει χιλιάδες φορές, τὸ ἔχουμε συζητήσει μ' ἄλλους συναδέλφους - ποὺ τὸ διαπίστωναν, ξέροντας, λίγο-πολύ, κάτι καὶ οἱ ἴδιοι ἀπ' αὐτὸ τὸ θαῦμα, κατὰ τὰ λεγόμενά τους, ὄχι ὅμως, δὲν θυμᾶμαι ἴσως,, νὰ εἶπαν ποτὲ, σὲ τέτοιο βαθμό!...Τὸ "ἔβγα" ἦταν ἴδιο κι' ἀπαράλλαχτο μ' αὐτὸ ποὺ ἐκτόξευε τὶς χαρὲς μας στὸν οὐρανό. Στιγμές, ὅπως, ἐσὺ κι' ἐγώ, μονάχα τὶς θυμόμαστε τώρα πιὰ καὶ δὲν τὶς ξαναζοῦμε.
Νὰ καταλήξω κάπου - πρὸς τὸ παρόν; Δὲν θέλω πιὰ ἄλλη ἀγάπη. Οἱ δυὸ τελευταῖες μὲ τσάκισαν χωρὶς ἐπανόρθωση. Ξέρεις κι' ἐσὺ πολὺ καλά, ὅπως κι' ἐγώ, τί κρύβεται σ' αὐτὰ τὰ λόγια ὡς μερίδιο πόνου. Τὸ μαστίγιο δικό σας. Τὸ τομάρι, δικό μου.
Καὶ ὅμως, σᾶς ἔδωσα στιγμές - μοῦ δώσατε κι' ἐσεῖς, δὲν λέω, καὶ μάλιστα πολλές - σᾶς ἔδωσα στιγμὲς σπάνιες, δὲν ἄφησα νὰ πλήξετε ποτέ. Ἐσύ, γιατί, σὲ σένα τὰ λέω - κι' ἀλλοίμονο ἄν πεῖς πὼς...δὲν τὸ κατάλαβες - εἶμαι σίγουρος, ἔ, τὄμαθα πιὰ τὸ μάθημά μου, ὅτι πρῶτα μ' ἀκοῦς, συγκινεῖσαι ἀλλὰ στὸ τέλος θὰ πεῖς - καὶ θὰ τὸ πεῖς γιατί δὲν ξέρεις τί ἆλλο νὰ ξεστομίσεις:
- Μάθημα μοῦ κάνεις τώρα;
Ἤθελα πᾶντα μου νὰ ἐκπέμπω κάτι. Κι' ἆλλο τόσο νὰ κατανοῶ τοὺς ἄλλους, νὰ ἐκμαιεύω τὸν καλλίτερο ἑαυτό τους. Ἀκόμα κι' ἐσὺ ὑπάκουες. Ὕστερα ὅμως τὸ μετάνιωνες. Ἔχεις μάθει νὰ δείχνεις ἕναν ἑαυτὸ κατὰ κοινὴν παραδεχτὴν παραγγελίαν τρίτων, πνίγοντας τὸν ἑαυτό σου, αὐτὸν ποὺ μόνον χρειάζεσαι καὶ ποὺ αὐτὸν τὸν ἴδιο σοῦ ζητοῦσα.
Σοῦ ἄρεσα ὅπως μ' ἔβλεπες καὶ ὄχι ὅπως εἶμαι. Καὶ ἤθελες νὰ μοῦ ἀρέσεις - μοῦ ἄρεσες, τὸ ξέρεις - ὅπως φαίνεσαι καὶ ὄχι ὅπως πραγματικὰ εἶσαι: σχεδὸν ἀπομεινάρι τῶν ὅσων κατασπάραξαν οἱ καθωσπρεπισμοὶ τοῦ κύκλου σου, αὐτὸν ποὺ ἔχεις ὑπεράνω πάντων.
Ὑπεράνω ὅλων - μὴ ἀγνοουμένων τῶν ὑπολοίπων (εἶπε κανείς, ἐγώ, ἄς ποῦμε, τέτοιο πρᾶγμα;) - εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶς καὶ σ' ἀγαπάει, χρόνια τώρα, πιστός, λατρευτός, ζωηφόρος. Ναί, ἔτσι εἶναι, λυπηρὸ ὡραῖο πλᾶσμα μου! Ποὺ δὲν ἄντεχες, μαζύ μου, νὰ ξαναβρεῖς ὅσα σοῦ στραγγάλισαν. Προτίμησες τάφους. Καὶ ἤθελες νὰ ἔβαζα ταφόπλακες κι' ἐγώ. Ὤ, ναί, ἐκεῖ ποὺ δέχομαι ἕνα μετέωρο ἀλλὰ ποτὲ ἕνα καταχωνιασμένο.
Ἕνα ἄτομο μπορεῖ συχνότατα νὰ μὲ κάνει νὰ πλήττω. Ἐνστικτωδῶς, δὲν θέλω, ποτὲ οἱ ἆλλοι νὰ πλήττουν μαζὺ μου. Καὶ δημιουργῶ στιγμές. Ἐρωτικές. Ἔτσι, ὡς διὰ μαγείας. Ἀπὸ τὸ τίποτα. Νὰ ποῦμε ὅμως - θὰ τὸ ξανατονίσω, νὰ τὸ καταλάβεις - πὼς καὶ πολλοὶ ἄνθρωποι παραμένουν ἀνέκφραστοι, καὶ ἆλλοι, - ἐσύ! - ἐνῶ τὸ χαίρονται αὐτό, ποὺ τοὺς πρόσφερε ἡ τύχη, ὕστερα, ἀπὸ θέση μειονεκτική (ποὺ δὲν τὴν κατάλαβα ποτέ μου, ἀφοῦ δὲν ἐπιδίωξα νὰ τὴν ἔχεις ἤ νὰ τὴν νιώσεις) προσπαθοῦν νὰ μοῦ τὸ βγάλουν ξυνὸ. Τότε, ἡ πικρία ἀνταγωνίζεται τὴν μοναξιά, τὰ δεσμὰ ἔχουν σπάσει καὶ καμιὰ φορὰ ἐπιμένεις (ἐπιμένω) νὰ μὴν θέλεις νὰ τὸ πιστέψεις... Μὲ ἤθελες μὲ συνταγὴ μαγειρικῆς μυρωδᾶτο, πικάντικο. Δηλαδὴ ἕνα κακομοίρικο ἄψυχο, ἔτσι, γιὰ νὰ περνᾶ ὁ καιρὸς εὐχάριστα, ἀνέμελα, νὰ μὴ στοιχίζει αἰσθήματα.
Κι' ὅμως, ἕνα πουλάκι, ποὺ θαρρεῖ πὼς σὲ ξέρει ὅσο κανεὶς ἆλλος, ἡ μάννα σου, μοῦ ἔχει πεῖ:
- Μαραζώνει! Δὲν ξέρω γιατί.
Δὲν θὰ ξεχάσεις.
Ναί, γιατί καὶ στὶς γάτες ἀκόμα δίνω στιγμὲς νἄχουν νὰ θυμοῦνται!
............................................................................................μὲ χοὲς στοὺς νεκροὺς ἔρωτες".
0 .