ΟΧΙ or no OXI;

[Freisinniger]

Η μόνη προϋπόθεση για οτιδήποτε είναι να υπάρχει ΗΓΕΤΗΣ.... "Ένα έθνος λεόντων με αρχηγό λαγό ηττάται".

Καταρχάς οι admins δεν μπορούν να νιώσουν τί λες γιατί αν θυμάμαι είχαν πει πως είναι σέρβοι.

Αν ρωτήσεις ένα ξένο στην Ελλάδα ποιος είναι καλύτερος, ο Μεταξάς ή ο Τσίπρας, τί θα σου απαντήσει;

Έπειτα δε νομίζω ότι ο Τσίπρας είναι λαγός. Είναι σατανικός αρχιφασίστας και αρχιρατσιστής.

Αλλά όπως λες τον παρουσιάζουν έτσι ως χλεχλέ και το παιδί της γειτονιάς για να νομίζουν οι ηλίθιοι ότι είναι καλός και άγιος. Ενώ όταν ερχόμαστε στον Παπαδόπουλο και τον Μεταξά(δηλαδή το μοναδικό μεγαλείο των Ελλήνων αρχηγών στην παρακμή του 20ου αιώνα), αυτό που συγκρατούνε είναι μια επιφανειακή αυστηρότητα.

Σκυλί που γαυγίζει δεν δαγκώνει όμως.

Και όσους ήξερα που ήταν στην Εξέγερση στο Πολυτεχνείο έχουν γίνει φανατικοί εθνικιστές και παραδέχονται πως αυτοί που πυροβολούσαν κόσμο ήταν αμερικάνοι πράκτορες με πολιτικά που θέλανε να ρίξουνε τον αείμνηστο Γεώργιο Παπαδόπουλο. Και φυσικά τώρα αρχίζω να μαθαίνω για την βία και την τρομοκρατία που άσκησε ο Καραμανλής όταν δήθεν έφερε την δημοκρατία. Σκότωνε και βασάνιζε τους εθνικιστές. Αυτή είναι η δημοκρατία τους.

Άρα λοιπόν ο σατανάς αρχιφασίστας πράκτορας των εβραίων, έχει αυτό το πρόσωπο του λαγού και του ηλίθιου, για να είναι αγαπητός στους ηλίθιους του λαού. Από πίσω κρύβεται όμως ο διάολος μεταμορφωμένος.

Τσίπρας ένας ναζιστής με το προσωπείο αριστερού
οκ τσεκ

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Οι σχέσεις μεταξύ των Ελλήνων και των Ιταλών έγκλειστων στην Ελλάδα

Οι συνθήκες των Ιταλών πολιτών που έμεναν στην Ελλάδα και οι οποίοι κατόπιν οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα μετά την έναρξη του πολέμου, περιγράφονται ως ακολούθως από τον πρώην έγκλειστο Marsio Marsato: «Τον Δεκέμβριο όλο το στρατόπεδο μεταφέρθηκε σε άλλα καταλύματα, πάντα όμως γύρω από το Γουδή. Στο νέο στρατόπεδο ή ζωή ήταν πιο ευχάριστη: είχαμε ένα μεγάλο προαύλιο και μπορούσαμε να βγαίνουμε ελεύθερα όποτε θέλαμε την ημέρα. Έτσι, με λίγη συζήτηση, λίγο παιχνίδι, λίγο περίπατο, ο καιρός πέρναγε καλύτερα. Οι Έλληνες ήταν ευγενικοί με εμάς, πλην κάποιων εξαιρέσεων. Το συσσίτιο που μας έδιναν ήταν αρκετό και καλομαγειρεμένο. Μπορούσαμε να δεχθούμε επισκέψεις φιλικών προσώπων και συγγενών τρεις φορές την εβδομάδα και, συχνά, μας έδιναν και ημερήσιες άδειες. Μεταξύ των συμπατριωτών μας στο στρατόπεδο, υπήρχε και ένας μεγάλος αριθμός αντιδραστικών. Στις συζητήσεις, προσπαθούσαν γι' αυτό να κάνουν αντιφασιστική προπαγάνδα. Οι μήνες πέρναγαν γρήγορα και τα ιταλικά στρατεύματα δεν έφθαναν».

Ένας άλλος πρώην κρατούμενος ο Nicola Bassi, περιγράφει ως εξής την αιχμαλωσία του: «Μου είπαν ό,τι μπορούσαμε να βγούμε στον προαύλιο χώρο μόνο από τις 6 μέχρι τις 7 το πρωί. Όμως όλα αυτά δεν πτόησαν το πατριωτικό μου πνεύμα, και άρχισα αμέσως να εργάζομαι επιβάλλοντας στον θάλαμο την τάξη και την πειθαρχία και έγινα αρχηγός, εγώ μόνο, 163 ανδρών. Όποιος είχε χρήματα έτρωγε, όποιος δεν είχε καθόταν να κοιτάει τον ήλιο. Πράγματι στο στρατόπεδο τις πρώτες ημέρες δεν μας έδωσαν τίποτε και αυτό εμένα δεν μου πήγαινε καλά και γι' αυτό έκανα έκκληση σε όλους: όσοι είχαν χρήματα για να αγοράσουν πράγματα από τους Έλληνες (που ήταν ψωμί, τυρί και σταφύλι) να μπουν από την μία πλευρά αριστερά και οι άλλοι να μείνουν στη γραμμή δεξιά. Έτσι αποκαλύφθηκε ό,τι 60 άτομα δεν είχαν χρήματα. Τότε, πρώτος εγώ, έβγαλα το μαντήλι μου και έβαλα 300 δραχμές. Πήρα μετά μαζί μου έναν κάποιον Mazza, που ήταν κλητήρας στην ιταλική σχολή στην Αθήνα, και πήγα στους φύλακες του θαλάμου παρακαλώντας τους να μου φωνάξουν τον ανθυπασπιστή. Σε αυτόν ζήτησα, με ιταλική ευγένεια, εάν μπορούσαμε να περάσουμε και από τους άλλους θαλάμους για να μαζέψουμε χρήματα για να αγοράσουμε τρόφιμα για τους άτυχους συντρόφους μας. Μετά από δέκα ημέρες τέτοιας ζωής, η ελληνική κυβέρνηση μας έδωσε 500 γραμμάρια ψωμί την ημέρα και τις 13 δραχμές, που μας έστελνε η πρεσβεία μας. Έτσι όλοι μπορούσαν να αγοράσουν με 7 δραχμές ένα πιάτο με μακαρόνια και με 6 τσιγάρα. Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα σε εκείνη την αιχμαλωσία ήταν οι τουαλέτες. Έτσι τα βράδια όλοι είχαμε πονόκοιλους και βογκούσαμε. Ένα πρωί, ενώ είμαστε στην αυλή, έτρεξα κατ' ευθείαν σε έναν αξιωματικό, ο οποίος βλέποντας με να έρχομαι, έβαλε το χέρι στο πιστόλι. Τότε του είπα: «Ερχόμουν να σας παρακαλέσω και στο όνομα των αδελφών μου, να με αφήνετε να βγω δύο ώρες πριν με άλλους 10 άνδρες για να καθαρίζουμε τις τουαλέτες». Του διηγήθηκα όλα όσα συνέβαιναν τη νύχτα και εκείνος μου έδωσε την άδεια».

Η πολυπλοκότητα της σχέσης ανάμεσα στου Ιταλούς που διέμεναν στην Ελλάδα και τους Έλληνες μαρτυρείται πολύ καλά από τον Nicola Bassi: «Το ίδιο πρωί μεταφερθήκαμε στον σιδηροδρομικό σταθμό, όπου διαδραματίσθηκαν δραματικές σκηνές, γιατί ένα μεγάλο πλήθος από Έλληνες, άνδρες και γυναίκες, μας φώναζε «Καλή επιστροφή». Να λοιπόν που ο ελληνικός λαός, παρ' όλο που είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση, έκλαιγε για την αναχώρηση μας. Όλοι εμείς, πράγματι είχαμε συζύγους Ελληνίδες και πολλές αδελφές μας είχαν παντρευτεί Έλληνες πολίτες». Η συμπεριφορά των Ελλήνων στρατιωτών ήταν εντελώς αντίθετη: «σε κάθε σταθμό υπήρχαν στρατιώτες που ήθελαν να μας επιτεθούν».


Πηγή: G. Rizzo, Ο Πικρός Πόλεμος: Η Ελληνοϊταλική Σύγκρουση (1940-41)

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Οι Έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου

Οι Έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου δεν απελευθερώθηκαν μετά την ανακωχή. Στις 30 Νοεμβρίου 1942 είχαν καταγραφεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη μητροπολιτική Ιταλία 1.653 αιχμάλωτοι πολέμου Έλληνες, στις 31 Δεκεμβρίου 1942 ήταν 1.531, στις 31 Μαρτίου 1943 ήταν 1.686 και στις 30 Απριλίου 1942 ήταν 1.690. Η ποικιλία των αριθμών, και η διαφορά σε σχέση με τα στοιχεία που έδωσαν Έλληνες, εξαρτάται ίσως και από το γεγονός ό,τι κατά μέσο όρο το ένα τρίτο των Ελλήνων αιχμαλώτων το έστελναν να εργαστεί εκτός των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Ένα αρμόδιο γραφείο πληροφοριών του Ερυθρού Σταυρού θεσμοθετήθηκε μεταξύ 11 και 24 Ιουνίου 1940, ακριβώς «για εκείνους τους ξένους αιχμαλώτους που βρίσκονταν σε ιταλικό έδαφος», αλλά μεταξύ του Μαΐου 1941 και του Απριλίου 1942, οι Έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου δεν μπόρεσαν να συναντήσουν τους εκπροσώπους του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.

Σχετικά με τους Έλληνες αιχμαλώτους πολέμου, είναι ενδιαφέρον να διαβάσουμε μια λογοκριμένη επιστολή που είχε σταλεί από τον Δήμο του Casalmaggiore, κοντά στην πόλη Cremona το 1943: «Έφθασαν Γερμανοί και εδώ -εγώ τους βλέπω πιο ευχάριστα από τους Έλληνες έγκλειστους που έχουμε εδώ, αυτούς τους κατεργάρηδες που έφθασαν εδώ στη χώρα μας γεμάτοι ψείρες και που τώρα κάνουν τους κομψευόμενους, ένα καινούργιο ρούχο κάθε μέρα, περιτριγυρισμένοι από αηδιαστικές γυναίκες που έχουν ξεχάσει ό,τι πρώτα είναι Ιταλίδες, μετά σύζυγοι, αδελφές πολεμιστών που τους ευνοούν στο φαγητό, σε όλα- και εάν εσύ τους έβλεπες πόσο είναι ευχαριστημένοι που η έκβαση του πολέμου είναι λίγο άσχημη για μας- εγώ θα τους σκότωνα όλους. Δεν πρέπει να μπορούν να απολαμβάνουν τόσης ελευθερίας, όταν σκέφτεται κανείς ό,τι τους δικούς μας, ποιος ξέρει πως τους μεταχειρίζονται. Άκουσες τι είπε ο Ντούτσε στον τελευταίο του λόγο, μιλώντας για τους επαναπατρισθέντες αιχμαλώτους, σκέψου ό,τι στο γραφείο του μπαμπά (που έχει πεθάνει) κοιμούνται δύο. Ποιος ξέρει πως θα υπέφερε ο μπαμπάς εάν έβλεπε την πατρίδα του έτσι ποδοπατημένη».

Ο απόμαχος Gelindo Moro (1923), ραδιοτηλεγραφητής στην Μεραρχία Πεζικού «Regina», αιχμαλωτίστηκε στην Κω τον Οκτώβριο του 1943 και εκτοπίσθηκε στη Γερμανία τον Φεβρουάριο του 1944. Στο γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης γνώρισε έναν πρώην στρατιώτη Έλληνα που είχε ήδη κάνει αιχμάλωτος στην Ιταλία από το 1941 μέχρι το 1943 και που διαβεβαίωνε ό,τι στην Ιταλία τον είχαν μεταχειριστεί πολύ καλά και σχεδόν ευχάριστα...γνώμη που πρέπει να εκλάβουμε με κριτικό πνεύμα, λαμβάνοντας υπ' όψιν μας ό,τι εκείνος έκανε τη σύγκριση με τη γερμανική αιχμαλωσία.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Τα αισθήματα του ιταλικού στρατεύματος: Αμφιβολίες, φωνές και ενθουσιασμός

Στις 12 Νοεμβρίου 1940 ο Mario Candotti σημειώνει τις πρώτες σαφείς αμφιβολίες για τον τρόπο που ο πόλεμος είχε οργανωθεί, και τις φωνές που κυκλοφορούσαν ανάμεσα στους Ιταλούς στρατιώτες: «[...] Μας φαίνεται απίστευτο ό,τι γύρω μας δεν υπάρχουν στρατεύματα που μόλις έχουν έρθει για να αναχαιτίσουν την ελληνική πίεση. Οι εχθροί, είναι σε πλήρη αντεπίθεση εναντίον μας. Και αυτό ήταν κάτι που προφανώς θα έπρεπε να προβλέψουν οι διοικήσεις μας. Ή μήπως ήλπιζαν ό,τι όλα θα λύνονταν σε πολιτικό επίπεδο, όπως μας ψιθυρίζει κάποιος;». Ακόμα και οι πυροβολητές του δεν έκρυβαν τις σαφείς κριτικές, χωρίς να φοβούνται κάποια τιμωρία εκ μέρους των αξιωματικών:

«Μέτωπο της Chiarista- 1η εβδομάδα, Δεκέμβριος 1940. [...] πολλοί άνδρες είναι χωρίς παπούτσια και έχουν τα πόδια δεμένα με λωρίδες που έχουν κόψει από κουβέρτες! Λύση: οι άνδρες της γραμμής πυροβολαρχίας θα δώσουν τα δικά τους, που είναι σε ανεκτή κατάσταση, σε εκείνους που θα πρέπει να κατέβουν στην κοιλάδα και την επομένη θα γίνει η ανταλλαγή. Φαίνεται απίθανο...αλλά είναι αλήθεια! [...] Πόσες κατάρες, πόσες βλαστήμιες! Οι άνδρες είναι κουρασμένοι, αλλά ξέρουν ό,τι πρέπει να το κάνουν...καταριούνται όμως και αυτό δεν μπορούμε να το εμποδίσουμε- και πως θα μπορούσαμε άλλωστε- αυτές τις καταστροφικές συνθήκες, τον πόλεμο, τις ανώτερες διοικήσεις, όποιον έπρεπε να είχε προετοιμάσει την εκστρατεία και δεν το έκανε....και ούτω καθ' εξής! Και εμείς οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, για να μας ακολουθήσουν, πρέπει να αναλάβουμε εμείς αυτό το φορτίο και να δώσουμε το παράδειγμα...[...] Είναι μια τρομερή προσπάθεια, φυσική και ηθική!».

Οι αμφιβολίες του Mario Candotti, έγιναν κατόπιν ανοικτή κριτική στις 6 Ιανουαρίου 1941: «[...] Αντίθετα σήμερα, 6 Ιανουαρίου, μου ανακοινώνουν να ετοιμαστώ με τους άνδρες μου να επιστρέψω στην Ομάδα. Δεν υπάρχει χρόνος για συζητήσεις ούτε για παράπονα, οι διαταγές είναι διαταγές! Είναι όμως δύσκολο να δώσω να καταλάβουν οι άνδρες αυτές τις συνεχείς αντικρούομενες διαταγές! [...] Είναι πράγματι ένας αφόρητος και καταραμένος πόλεμος!»

Σε αντίθεση, που προκαλεί έκπληξη με αυτό το γενικό κλίμα, κατά την επίσημη του επίσκεψη στην Αλβανία τον Μάρτιο του 1941, ο Μουσολίνι έλαβε από τους στρατιώτες μία θερμή και ενθουσιώδη υποδοχή, παρ' όλο που δεν έλειψαν και οι μεμονωμένες εκδηλώσεις σκεπτικισμού και ειρωνείας: Οι αξιωματικοί παρατηρούσαν ποιος χαιρόταν και ποιος όχι στο πέρασμα του Ντούτσε. Ο απόμαχος Arduino Del Mistro, που υπηρέτησε στο όρος Golico, θυμάται:

«Έπαιρνα μέρος στην ομάδα επικοινωνιών, και μια μέρα έλαβα και μετέδωσα τηλεφώνημα: «Κάτω στην κοιλάδα περνά ο Μουσολίνι. Ο Διοικητής του συντάγματος διατάσσει οι αλπινιστές να τραγουδήσουν το «Giovinezza». Αλλά από τον υπολοχαγό μέχρι τον τελευταίο αλπινιστή όλοι ήταν έτοιμοι να πυροβοληθούν αλλά να τραγουδήσουν, όχι». Σίγουρα ο Μουσολίνι ανέμενε κριτικές αλλά όχι την ανεξήγητη συμπεριφορά της μάζας των στρατιωτών οι οποίοι χειροκροτούσαν όταν πέρναγε γοργά μέσα από τις παρατάξεις τους, μια τακτική που είχαν αποφασίσει για να αποφύγουν την εντολή για τραγούδι.

Η επίσκεψη του απέδειξε ό,τι τα αισθήματα και η συμπάθεια και η εκτίμηση προς εκείνον ήταν αυθόρμητα, πέρα από κάθε πρόβλεψη, χωρίς την παρέμβαση της συνηθισμένης προπαγάνδας. Ο ιστορικός Giorgio Rochat αντίθετα υποστηρίζει την ευρέως διαδεδομένη εντύπωση ό,τι «για την μεγάλη πλειοψηφία των αξιωματικών και ακόμα περισσότερο των στρατιωτών, ο φασισμός ήταν μια κορνίζα αποδεκτή και ουσιαστικά εξωτερική. Πολλοί λίγοι ήταν διατεθειμένοι να πεθάνουν για τον Μουσολίνι» και ό,τι δεν υπήρχαν προβλήματα «όταν η φασιστική πίστη των αξιωματικών και των στρατιωτών παραμένει σε ιδιωτικό επίπεδο, δεν επιβάλλεται, δεν ενοχλεί την συνοχή».

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Αντιφατικές απόψεις για την αξία του Ιταλού στρατιώτη

Στις 22 Ιανουαρίου 1941, ο Galeazzo Ciano, εξέφραζε μία χείριστη γνώμη για τον Ιταλό στρατιώτη, σχολιάζοντας την πτώση του Τομπρούκ: «Ο Ντούτσε βαυκαλίζεται μέσα στις ψευδαισθήσεις. Πιστεύω ό,τι του μίλησα με ωμότητα: «Το κακό είναι σοβαρό, μυστηριώδες και βαθύ». Έτσι είπα, αλλά στην πραγματικότητα το μυστήριο είναι πολύ μικρό: οι λόγοι αυτής της τρομακτικής κατάρρευσης, που κάνουν τους Ιταλούς του σήμερα πολύ διαφορετικούς από τους Ιταλούς του 1918, φαίνονται σαφώς σε κάθε μέτριο παρατηρητή. Δεν είχα άδικο που δεν ήθελα τον πόλεμο». Ο Μπενίτο Μουσολίνι θεωρούσε ό,τι ο Ιταλός στρατιώτης έπρεπε να είναι μία αμείλικτη πολεμική μηχανή όπως σημειώνει ο Galeazzo Ciano στις 17 Ιουλίου 1941: «[...] Ο Μουσολίνι ως συνήθως, μιλά με οξύ τόνο για τους στρατιωτικούς και λέει ό,τι αγαπά μόνο ένα στρατηγό -μου διαφεύγει το όνομα του [ηθελημένη αμνησία;]-ο οποίος στην Αλβανία είπε στους στρατιώτες του: «Άκουσα να λένε ό,τι είστε καλοί οικογενειάρχες. Αυτό είναι σωστό στο σπίτι σας, όχι εδώ. Εδώ δεν θα είστε αρκετά κλέφτες, δολοφόνοι, βιαστές».

Η ωμότητα δεν ήταν χαρακτηριστικό μόνο των Ιταλών, πράγματι διαβάζουμε στον Mario Candotti τον Μάιο του 1941: «[...] Ο Martin Remo, αξιωματικός των αλπινιστών [...] έχει ακόμα μία άσκημη πληγή στην λεκάνη, ακόμα ανοικτή, από ένα πυροβολισμό εξ' επαφής από έναν Έλληνα αξιωματικό της στιγμής της σύλληψης του στην Πίνδο. [...]».

Τον Μουσολίνι και τον Galeazzo Ciano, για την αξία των Ιταλών στρατιωτών, τους διαψεύδει αυτή η σημείωση του Mario Candotti της 3ης Απριλίου 1941: «[...] Έπρεπε να κρατήσουν την σπηλιά και την κράτησαν και ακόμα την κρατούν, γιατί η Διοίκηση, για επιβράβευση, δεν τους μετακίνησε. Να ‘τοι λοιπόν, μπροστά μου, μια ομάδα γενναίων αλπινιστών, ξυπόλητοι, σε άσχημη κατάσταση, γεμάτοι ψείρες, αλλά περήφανοι που έκαναν το καθήκον τους, και έτοιμοι να το κάνουν ακόμα σε κάθε περίσταση και πάντα με εκείνη την απλότητα που θυμίζει ηρωισμό! [...] Mου διηγείται ο Viel ό,τι ο αξιωματικός της αναγνωριστικής περιπόλου που ήταν πριν από εμένα [...] είχε χάσει τον χάρτη και για να τον βρει, είχε βγει σε ακάλυπτο μέρος, προκαλώντας μια τρομερή ανταλλαγή πυρών όλμων εναντίων της θέσης. Αυτό ο Viel το αναφέρει χαμογελώντας: τα ξεσπάσματα των Ελλήνων εναντίον της σπηλιάς, είναι καθημερινά και εκείνοι είναι συνηθισμένοι να τα δέχονται σαν ένα «καθημερινό συσσίτιο». [...] Τους χαιρετώ όλους με θέρμη, υποσχόμενος να περάσω ξανά. [...]».

Ο παλαίμαχος Arduino Del Mistro di Maniago που υπηρέτησε στο όρος Golico, θυμάται: «Οι τηλεφωνητές μου ήταν άνδρες πολύ άξιοι, ακόμα και εκείνος ο γκρινιάρης ο Stella Domenico από το Andreis με τον σύντροφο του που φρόντιζε τα καλώδια τον Gianni della Laubbia από το Poffabro. Και μάλιστα ο Meni μια μέρα που κόπηκε η γραμμή με τον 12ο λόχο, όταν του τηλεφώνησα παρ' όλο τον φοβερό βομβαρδισμό, η γραμμή μετά από μερικά λεπτά λειτουργούσε τέλεια. Και όταν μετά το τέλος του πολέμου συναντηθήκαμε στο χωριό, αγκαλιαστήκαμε, πήγαμε και ήπιαμε και μιλήσαμε για όλα τα παλιά».

Στις 23 Ιανουαρίου 1941 ο Galeazzo Ciano σημειώνει ένα επεισόδιο που διευκρινίζει τα χαρακτηριστικά και την πολεμική προετοιμασία των Ιταλών στρατιωτών που στάλθηκαν στην Αλβανία: «Έδωσα στον Ντούτσε μία σοβαρή και σκληρή επιστολή του καθ. Faccini από το Λιβόρνο, του οποίου ο δεκαοκτάχρονος γιός, που είχε καταταγεί στις 17 Ιανουαρίου είχε σταλεί την ίδια ημέρα στην Αλβανία, χωρίς να ξέρει τι είναι ένα πυροβόλο όπλο. Αυτό εξηγεί τα πάντα». Ο ιστορικός Giorgio Rochat συμφωνεί με την έλλειψη εκπαίδευσης των Ιταλών στρατιωτών που στάλθηκαν στην Αλβανία λόγω «έλλειψης συστήματος και μεθόδου» και «απροθυμίας των εκπαιδευτών και στρατοπέδων εκπαίδευσης».

[Perseus1966]

Καπου ειχα δει φνα ωραιο μιμ

Ιταλος στρατιώτης το 1940- ιταλος μαφιοζος στην αμερικη

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Η ιταλική προπαγάνδα

Κατά τη διάρκεια του ελληνο-ιταλικού πολέμου η φασιστική προπαγάνδα εστίασε αρχικά στην ειρωνεία προς την αγγλική προπαγάνδα και στην αναγκαιότητα να απελευθερωθεί η Ελλάδα από τη δικτατορία του Μεταξά και από την αγγλική παρουσία, που αμφότερες χαρακτηρίζονταν σαν δυσοίωνες για την πρόοδο της Ελλάδας. Δεν έλλειπε όμως και μία ανοικτή απειλή ως προς την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας στην Ήπειρο, μετά την ιταλική νίκη: «Ελλάδα: Ένα από τα θέματα της αγγλικής διαστρέβλωσης είναι η φήμη για μία εξέγερση στην Αλβανία. Να ειρωνευτούμε γι' αυτήν την επαναλαμβανόμενη φήμη και να δείξουμε πως την ιταλική δράση την υποδέχονται με ενθουσιασμο στην Αλβανία (αλυτρωτισμός της τσαμουριάς, παρακίνηση των Αλβανών ό,τι η εκδίωξη του Μεταξά θα ανοίξει στην Ελλάδα την οδό της προόδου, όπως και στην Αλβανία το κυνήγημα του Zog)» (30 Οκτωβρίου 1940). «Ελλάδα: να σχολιάσουμε, τονίζοντας ό,τι η αγγλική προπαγάνδα βασίζεται στην «μακροθυμία» σε σχέση με την ανεξαρτησία της Ελλάδας, αλλά ό,τι ήταν η Αγγλία που στέρησε την Ελλάδα από τις ιδιαιτερότητες της και από το δικαίωμα στην ανεξαρτησία της, χρησιμοποιώντας τις ελληνικές βάσεις για τους στρατηγικούς της στόχους» (4 Νοεμβρίου 1940).

Μετά τις συνεχείς ήττες του ιταλικού στρατού στην Ελλάδα και στην Αλβανία, η προπαγάνδα επέτρεψε να υπερτονισθεί η στρατιωτική προετοιμασία της Ελλάδας για να αμβλύνει τις ιταλικές ελλείψεις αλλά σε κάποια στιγμή αναγκάστηκε να σταματήσει κάποια υπερβολική προπαγάνδα: «Παρακάλεσε [ο Ρolvereli] τους διευθυντές να δουν εάν θα έπρεπε να επιμείνουν στο να τονίζουν ό,τι η Ελλάδα ήταν άριστα προετοιμασμένη για τον πόλεμο εναντίον της Ιταλίας» (15 Φεβρουαρίου 1941).

Καμία αναφορά στις επίσημες συμφωνίες μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας δεν έπρεπε να φθάσει στου Ιταλούς αναγνώστες, ακόμα και για συμφωνίες ανθρωπιστικού χαρακτήρα, ίσως για να μην θυμηθούν ό,τι χιλιάδες Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου, ήταν στα χέρια Ελλήνων.

Ο πρώην πολεμιστής Mario Chianti από τη Γένοβα που υπηρέτησε σαν πεζικάριος στο ΙΙΙ Τάγμα του 42ου Συντάγματος Πεζικού της Μεραρχίας Πεζικού «Modena» θυμάται επ' αυτού: «Λόγω σύμβασης μεταξύ των δύο κρατών, μαζί με άλλους επαναπατρίστηκα και ο αποχωρισμός από τους συντρόφους της αιχμαλωσίας ήταν συγκινητικός, αλλά με παρηγορούσε το γεγονός ό,τι ήταν με καλά άτομα, με ανθρωπιά και ευαισθησία». Μιλώντας για τον γιατρό Βίκτωρα Φουρναράκη, τον Έλληνα γιατρό που φρόντιζε τους αιχμαλώτους στο 1ο νοσοκομείο Αθηνών, προσθέτει: «Ο αποχαιρετισμός μας υπήρξε συγκινητικός, υποσχέθηκα ό,τι όταν τελειώσει ο πόλεμος θα έψαχνα να τον βρω. Και πράγματι έτσι έγινε».

Η προπαγάνδα επέστρεψε στο θέμα της αξίας που επέδειξε ο ελληνικός στρατός, με μία ασυνήθη ειλικρίνεια, προς το τέλος του πολέμου: «Στους τίτλους και στις ανταποκρίσεις να λάβετε υπ' όψιν ό,τι ο ελληνικός στρατός, αναγκασμένος να υποχωρήσει, προβάλει σθεναρή αντίσταση. Να τονίσετε αντίθετα το θάρρος των δικών μας ενόπλων δυνάμεων» (20 Απριλίου 1941).

Πράγματι, μια κάρτα της φασιστικής προπαγάνδας φέρει το ακόλουθο κείμενο: «Ύψωμα 731, Μοναστήρι. 11η Στρατιά. Ορμητικότητα και εμμονή. Είναι η περιοχή όπου οι στρατιώτες μας επέδειξαν υψηλή και ανυπέρβλητη μαρτυρία ηρωισμού. Αυτή η μαρτυρία πρέπει να μείνει και θα μείνει άφθαρτη στους ποτισμένους, με το αίμα των πολεμιστών, τόπους και στην καρδιά των Ιταλών. Μουσολίνι».

Από την ελληνική μεριά, τραγούδια υμνούσαν τις ελληνικές νίκες του 1940-41 στη Βόρειο Ήπειρο ενώ τα εμβατήρια εξέφραζαν την πίστη στη νίκη.

Το 1941 η Ανωτέρα Διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων στην Αλβανία, τύπωσε κάρτες προπαγάνδας με σκίτσα και μηνύματα κατά των Άγγλων σε πολύ άσχημα ελληνικά, για να μοιρασθούν μεταξύ των Ελλήνων στρατιωτών και πολιτών.

Μία έγραφε: «Έλληνες! Ο λαός που τρώει πέντε φορές την ημέρα σας κάνει απαιτητικούς! [Ο Άγγλος το 'χει ρίξει στο φαγητό, ο Έλληνας στρατιώτης πεθαίνει της πείνας]» και μια άλλη: «Έλληνες στρατιώτες! Υποσιτιζόμενα μωρά. πεινασμένες γυναίκες, φτώχεια, να τι σας φέρνουν οι Άγγλοι! [μια γυναίκα με δύο μωρά σαφώς υποσιτισμένα]» και μία τρίτη έλεγε: «Μπορείς να είσαι υπερήφανη, το παιδί σου πέθανε μαχόμενο για την Αγγλία. Η κατάταξη των δεκαεπτάχρονων [ένας απειλητικός Άγγλος, με πολλές στερλίνες, μετράει πίσω από τις πλάτες μιας ταλαιπωρημένης Ελληνίδας μητέρας με την εικόνα του παιδιού απέναντι στο γραφείο με ένα λουλούδι μπροστά].

Μερικές φορές η φασιστική προπαγάνδα παρέλειψε μερικές εξαιρετικές ευκαιρίες πολεμικής, όταν θεώρησε καλύτερα να σιωπήσει, όπως δείχνουν μερικές ανακοινώσεις:

«Μην αποδέχεστε πιθανές φήμες, όπως και αν αυτές παρουσιάζονται, για την καταπίεση στην Ελλάδα σαν επακόλουθο του θανάτου του Μεταξά» (1η Φεβρουαρίου 1941). «Σχετικά με τον δημοσιογράφο Lovato που διέφυγε από τις ελληνικές φυλακές, να σταθείτε σε όσα δημοσιεύει το Πρακτορείο «Stefani» χωρίς να αναφέρετε το γεγονός ό,τι τον είχαν βάλει μαζί με ομοφυλόφιλους και κόντεψε να αυτοκτονήσει» (2 Μαρτίου 1941). «Μία συζήτηση για υποτιθέμενες αποβιβάσεις στη Θεσσαλονίκη είναι τουλάχιστον αντιπαραγωγική γιατί μπορεί να μείνει η εντύπωση ό,τι οι Άγγλοι ελέγχουν την Μεσόγειο» (7 Μαρτίου 1941), «η σημείωση της «Dienst Deutschland» για τα βρετανικά στρατεύματα στην Ελλάδα δεν πρέπει να αναπαραχθεί, όπως και άλλες παρόμοιες ειδήσεις» (18 Μαρτίου 1941), «Μέχρις ότου να υπάρξουν ανακοινώσεις ή εξουσιοδοτήσεις επ' αυτού, δεν πρέπει να γίνει καμία αναφορά για αποβίβαση Άγγλων ή υλικού στην Ελλάδα. Δείτε τη σχετική αλληλογραφία από το εξωτερικό» (19 Μαρτίου 1941).

Επιτέλους έφθασε η άδεια για να μιλήσουν για τα αγγλικά στρατεύματα στην Ελλάδα, αλλά με πολύ εχεμύθεια: «Η είδηση της αποβίβασης αγγλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα πρέπει να δημοσιευτεί χωρίς ιδιαίτερη έμφαση και χωρίς σχόλια» (4 Απριλίου 1941).

Η απαγόρευση της δημοσίευσης μπορούσε να αφορά και τις ειδήσεις για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που, για κάποιο λόγο, δεν ήθελαν να γίνουν γνωστές στο ιταλικό κοινό: «Μην δημοσιεύσετε τίποτα σχετικά με τον βομβαρδισμό της Θεσσαλονίκης» (7 Ιανουαρίου 1941), «Μην αναμεταδίδετε ειδήσεις για την άφιξη στην Μοσούλη γερμανο-ιταλικών τμημάτων και την εγκατάλειψη της Κρήτης από την αγγλική αεροπορία» (23 Μαΐου 1941). Η εχεμύθεια των ιταλικών αεροπορικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα εγκαταλείφθηκε μετά την κατοχή: «Σχετικά με τον βομβαρδισμό της Θεσσαλονίκης καθώς και άλλων περιοχών της Ελλάδας, μην δώσετε σε κανένα σχηματισμό μας τον χαρακτηρισμό Disperato-Απελπισμένο» (5 Ιανουαρίου 1942).

Μετά την αυτοκτονία του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κορυζή στις 18 Απριλίου 1941, το Miniculpop (σ.τ.μ. το Ιταλικό Υπουργείο Λαϊκής Εκπαίδευσης) έδωσε στον ιταλικό τύπο μια επίσημη έκδοση εντελώς φανταστική σχετικά με τον θάνατο του Μεταξά και του Κορυζή, αποδίδοντας σε αυτούς μια αντιαγγλική, φιλoιταλική και φιλογερμανική πολιτική: «Θάνατος Κορυζή: οι Άγγλοι -σαν προοίμιο της απόσυρσης τους- προκάλεσαν τον θάνατο του Έλληνα πρωθυπουργού ο οποίος ήταν διατεθειμένος να συνεννοηθεί με τις Δυνάμεις του Άξονα. Ανάλογη μεταχείριση είχε και ο Μεταξάς που δεν ήθελε να πολεμήσει εναντίον της Ιταλίας και της Γερμανίας» (19 Απριλίου 1941).

Την στιγμή της παράδοσης της Ελλάδας η προπαγάνδα ξεκίνησε, όμως, εναντίον του Έλληνα βασιλιά και τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης: «Μερικές εφημερίδες φώτισαν θετικά την εικόνα του Έλληνα πρωθυπουργού Τσουδερού, ο οποίος αντίθετα ήταν πεπεισμένος αγγλόφιλος» (23 Απριλίου 1941). «Να σχολιαστεί αρνητικά η εικόνα του βασιλέα της Ελλάδας, νέο παράδειγμα προδοσίας ενός βασιλεύοντος χωρίς χαρακτήρα, που διατηρείται στον θρόνο από την Αγγλία και είναι υπηρέτης του αγγλικού ιμπεριαλισμού» (24 Απριλίου 1941).

Ταυτόχρονα η προπαγάνδα προσπάθησε να κρύψει από το ιταλικό κοινό την είδηση της παράδοσης του ελληνικού στρατού στους Γερμανούς: «Απαγορεύεται απολύτως η αναδημοσίευση της είδησης της παράδοσης του ελληνικού στρατού» (22 Απριλίου 1941). «Επιβεβαιώνεται η διαταγή για μη σχολιασμό προς το παρόν της παράδοσης της Ελληνικής Στρατιάς της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Στην πρώτη σελίδα η συνθήκη της παράδοσης της Ελληνικής Στρατιάς της Ηπείρου και της Μακεδονίας» (23 Απριλίου 1941).

Η ιταλική προπαγάνδα προσέλαβε τόνους πιο οξείς εναντίον των Άγγλων : «Η νέα Δουνκέρκη είναι σε εξέλιξη στο Αιγαίο» (22 Απριλίου 1941). «Η ιταλική νίκη επί της Ελλάδας: η Ιταλία απασχόλησε και έφθειρε επί έξι μήνες όλες σχεδόν τις ελληνικές Μεραρχίες καθώς και μεγάλα τμήματα της βρετανικής αεροπορίας. Να αντικρουστεί έντονα η αγγλική προπαγάνδα που προσπαθεί να καλύψει την ήττα της Ελλάδας. Να μην γίνει καμία αναφορά όμως στα προβλήματα της Ιβηρικής χερσονήσου στα οποία η προπαγάνδα εστιάζει για να δημιουργήσει αντιπερισπασμούς. Η αγγλική πανωλεθρία στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει μια νέα Δουνκέρκη και μία νέα Καλλίπολη» (25 Απριλίου 1941).

Η ιταλική προπαγάνδα, κατόπιν, προσπάθησε να δημιουργήσει στον ιταλικό τύπο ένα κλίμα ενθουσιασμού για την εδαφική επέκταση της συμμάχου Βουλγαρίας, αλλά με μικρή επιτυχία: «να σχολιασθεί με συμπάθεια η κατάληψη των εδαφών της Μακεδονίας εκ μέρους της Βουλγαρίας» (26 Απριλίου 1941). «Είχε ζητηθεί ο σχολιασμός με συμπάθεια της κατάληψης της περιοχής της Μακεδονίας και Γιουγκοσλαβίας εκ μέρους της Βουλγαρίας» (27 Απριλίου 1941).

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Η ιταλική προπαγάνδα (β' μέρος)

Μετά την απαρχή της στρατιωτικής κατοχής, η ιταλική προπαγάνδα προσπάθησε να δικαιολογήσει την κατοχή των Ιονίων νήσων, προβάλλοντας τους ιστορικούς δεσμούς με την Ιταλία: «Να υπάρχουν έτοιμα άρθρα που να προβάλλουν την Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο, θυμίζοντας τους ιστορικούς δεσμούς με τη Βενετία και πως σε αυτό το νησί γεννήθηκε ο Ούγκο Φώσκολο» (30 Aπριλίου 1941).

Αλλά το πλαίσιο των ιταλο-ελληνικών σχέσεων ήταν πολύ αβέβαιο, τόσο που την πικρή αλήθεια την αντιλήφθηκε και η ίδια η ιταλική προπαγάνδα και παρενέβη στον ιταλικό τύπο : «Μην επιμείνετε στην τέλεια συμπεριφορά των στρατευμάτων μας στην Ελλάδα (υπονοείται) και στην εγκαρδιότητα ή θαυμασμό του πληθυσμού (ανακριβές)» (24 Μαΐου 1941). Στις 6 Μαΐου ο Mario Candotti δεν έβρισκε τίποτε το παράξενο : «[...] Ο πληθυσμός δεν είναι βέβαια μαζί μας. Ο πόλεμος στοίχισε σε αυτούς προσπάθειες, εντάσεις, θύματα που υπήρξαν πάρα πολλά, και κατά συνέπεια είναι σαφώς εχθροί μας και μας μισούν «ευγενικά». Και δεν τους αδικώ!».

Σε ένα άλλο μέτωπο η ιταλική προπαγάνδα προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τον ελληνικό τύπο, φαινομενικά αντικειμενικό, για να απαξιώσει τον ελληνικό στρατό, ώστε να αποκατασταθεί ο ιταλικός στρατός που είχε ηττηθεί από τον ελληνικό όπως μαρτυρεί ένα μανιφέστο της 19ης Μαΐου 1941 : «Να δοθεί μεγάλη έμφαση, για παράδειγμα με τρεις στήλες, στο άρθρο της ελληνικής εφημερίδας «Ακρόπολις», καρτέλα αρ. 5 του πρακτορείου «Stefani» εξωτερικό 18 Μαΐου 1941, το οποίο ισχυρίζεται ό,τι ο ελληνικός στρατός στο αλβανικό μέτωπο ήταν τόσο καταπονημένος ώστε να μην είναι σε θέση να πολεμήσει». Αυτή η ένδειξη ήταν σε σαφή αντίθεση με άλλες προηγούμενες ενδείξεις που αναγνώριζαν την αξία του ελληνικού στρατού.

Σε ένα τρίτο μέτωπο η ιταλική προπαγάνδα προσπάθησε να εκθειάσει τον ρόλο του ιταλικού στρατού στις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, όπως φανερώνει ένα μανιφέστο της 24ης Μαΐου 1941: «Η πρώτη σελίδα να εστιάσει 1) στις θαλάσσιες νίκες μας, τονίζοντας, εκτός από το ανακοινωθέν, και την Ανακοίνωση του Υπουργείου Ναυτικών αλλά και το παράρτημα του «Stefani», 2) στις επιχειρήσεις σε εξέλιξη στην Κρήτη, 3) σε ενδεχόμενες ειδήσεις (εάν από γερμανικές πηγές που έχει αναμεταδώσει το πρακτορείο «Stefani») για ναυτικές επιχειρήσεις στην Βόρεια Θάλασσα».

Όμως ο τόνος αυτών των απολογισμών δεν έπρεπε να είναι υπερβολικός: «Ιταλική κατοχή των ελληνικών νησιών και ανάλογες επιχειρήσεις: να αποφευχθεί η μεγαλοποίηση σε σχέση με την τόλμη, καθώς και η ελαχιστοποίηση» (30 Aπριλίου 1941). «Τονίζοντας την «Stefani» από την Αθήνα, να εκθειαστεί η αναφορά στην μεγάλη ιταλική συμμετοχή στις συντονισμένες αερο-ναυτικές επιχειρήσεις για την κατάληψη των νησιών. Και οι σχολιασμοί μπορούν να ακολουθήσουν αυτόν τον τόνο χωρίς να μεγαλοποιούν ή ελαχιστοποιούν» (24 Μαΐου 1941). «Στον τίτλο της είδησης της παράδοσης της πόλης του Ηρακλείου να προσεχθεί να μην δημιουργηθούν παρεξηγήσεις ανάμεσα στην παράδοση της πόλης και εκείνης του νησιού, που ακόμα δεν έχει πραγματοποιηθεί και όπου συνεχίζονται οι μάχες» (30 Μαΐου 1941).

Αλλά και οι γερμανικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα δεν έπρεπε να τονισθούν υπέρ του δέοντος: «να μην ασχοληθείτε ιδιαίτερα με τις γερμανικές επιχειρήσεις στο νησί της Μήλου» (13 Μαΐου 1941).

Σε όλη αυτή τη σειρά των επιτυχημένων στρατιωτικών επιχειρήσεων η μοναδική παραφωνία ήταν η απελευθέρωση των Ιταλών κρατουμένων στην Κρήτη, που δεν συνέφερε να εγκωμιαστεί πολύ «Η γερμανική είδηση της απελευθέρωσης μερικών χιλιάδων Ιταλών αιχμαλώτων στην Κρήτη θα πρέπει να αναφερθεί χωρίς να τονιστεί ιδιαίτερα και χωρίς να αναφέρεται στους τίτλους» (30 Μαΐου 1941).

Η προπαγάνδα των ελληνικών κύκλων καλλιεργούσε αντίθετα την εντύπωση ό,τι οι Ιταλοί ήσαν δειλοί αντίπαλοι, γελοίοι και άνευ σημασίας, αλλά η αντίσταση που επέδειξαν οι Ιταλοί στρατιώτες, οδήγησε πολύ γρήγορα τους Έλληνες δημοσιογράφους και στρατηγούς να αναγνωρίσουν το λάθος τους σε αυτήν την αξιολόγηση: «Θα ήταν ψέμα και έλλειψη σεβασμού προς τα ατσάλινα τέκνα του ελληνικού λαού, που μάχονται εκεί επάνω, ο ισχυρισμός ό,τι αντιμετωπίζουν ένα εχθρό άμαχο. Σίγουρα επεισόδια που αποδεικνύουν δειλία δεν λείπουν. Αλλά είναι απλά επεισόδια. Κάθε νίκη μας, μέχρι τώρα υπήρξε καρπός υπεράνθρωπης προσπάθειας».

Από ιταλικής πλευράς, εν τω μεταξύ, στις 27 Σεπτεμβρίου 1940 ο στρατηγός Ubaldo Soddu προσκαλούσε τους Ιταλούς διοικητές στην Αλβανία να μην υπερεκτιμούν πολύ τον ελληνικό στρατό, στρατό που πριν είχαν υποτιμήσει πολύ: «ο πόλεμος με την Ελλάδα ξεκίνησε με την πεποίθηση, διαδεδομένη σε όλους, ό,τι ο αντίπαλος δεν είχε σοβαρές πολεμικές αρετές: αυτή η ατμόσφαιρα του «στρατιωτικού περίπατου» οδήγησε στον επακόλουθο αποπροσανατολισμό, μόλις αντιληφθήκαμε ό,τι ο αντίπαλος, αρκετά οργανωμένος και ανώτερος σε αριθμό, προέβαλε μια αντίσταση που δεν είχε προβλεφτεί. Τότε πήρε τη θέση του ο αντίθετος τρόμος: από την υπερβολική υποτίμηση του Ελληνικού Στρατού περάσαμε στην υπερεκτίμηση του. Ειπώθηκαν «θαύματα» για το ελληνικό πυροβολικό και για την ελληνική τακτική διείσδυσης. Τίποτε από όλα αυτά. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του Ελληνικού Στρατού δεν πρέπει να υπερτονισθούν: από την προσεκτική εξέταση των μέχρι τώρα στρατιωτικών επιχειρήσεων, εύκολα παρατηρούμε ό,τι οι επιτυχίες του αντιπάλου οφείλονται μόνο στην εκμετάλλευση, που τελικά δεν ήταν ούτε αποφασιστική αλλά ούτε και ολοκληρωτική, μιας αρχικής λανθασμένης παράταξης των δικών μας δυνάμεων. Η τακτική της ελληνικής διείσδυσης, κατέστη δυνατή από τα τεράστια κενά που υπήρχαν ανάμεσα στα τμήματα μας που είχαν παραταχθεί στο εχθρικό έδαφος με κατευθύνσεις συχνά αποκλίνουσες και με αρμοδιότητες σχεδόν πάντα αόριστες. Μπροστά σε αυτήν τη δράση του αντιπάλου, εμείς δείξαμε μια υπερβολική παθητικότητα...».

Το Γραφείο Ιστορίας του Ιταλικού Γενικού Επιτελείου, αναγνώρισε επίσημα, το 1980, τις αδυναμίες του Ιταλού στρατιώτη και τις αρετές του Έλληνα στρατιώτη: «Στην επιμήκυνση του βεληνεκούς του πυροβολικού μας και στην πρώτη αντίδραση των πυρών του εχθρού, το πεζικό, αντί να αναπτυχθεί, να ακολουθήσει, να εκμεταλλευτεί όλα τα όπλα που διέθετε το τμήμα, μαζεύτηκε και ...δεινοπάθησε και λόγω την δημιουργίας μια πολύ επικίνδυνης ψύχωσης: της νοοτροπίας του αναπόφευκτου, της αδυναμίας, της ομαδικής παραίτησης. Επιθετικός, αυθάδης, ανθεκτικός, δυνατός λόγω του δίκιου του, όχι βέβαια πιο πλούσιος σε μέσα από εμάς, ο Έλληνας στρατιώτης, επιβλήθηκε στην εκτίμηση μας, που δυστυχώς, πολλές φορές, μετατράπηκε σε φόβο».