Οθωμανικοί στρατοί

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Τούρκοι και Ούγγροι, περ. 1680

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

1574



Epirota = Αλβανός;

[Τλαξκαλτέκος]

1574



Epirota = Αλβανός;

Ή αρβανιτόφωνος Γραικός / Ρωμιός Αλβανίτης . Την περίοδο της Αναγέννησης οι Αλβανοί ονομάζονταν αρχαιοπρεπώς "Ηπειρώτες" και "Μακεδόνες" . Ειδικά από αυτούς που ονόμαζαν αρχαιοπρεπώς "Ιλλυριούς" τους Σλάβους.
Γράφει ο Σκεντέρμπεης προς τον πρίγκιπα του Τάραντα πως οι πρόγονοί τους ήταν Ηπειρώτες απ’ τους οποίους βγήκε εκείνος ο Πύρρος, στον οποίο ίσα που μπόρεσαν να αντισταθούν οι Ρωμαίοι. Η Αλβανία, ως μέρος της Μακεδονίας, είχε τρανούς προπάτορες, οι οποίοι , υπό τον Μέγα Αλέξανδρο , έφτασαν ως τις Ινδίες.
https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager. ... 86&lang=en
Στον τάφο του Μερκούριου Μπούα γράφτηκε η επιγραφή :
( Mercurio Bua Comiti E. Principibus Peloponnesi Epirotarum Equitum Ductori, Anno Salu. MDCXXXVII. )
Στον Κόμη Μερκούριο Μπούα, πρίγκιπα της Πελοποννήσου, διοικητή των Ηπειρωτών ιππέων.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE ... E%B1%CF%82

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Οθωμανοί και Μαμελούκοι






http://warfare.ga/Ottoman/Selim-name-H1597.htm

Προσέξτε τη διαφορά στα τουρμπάνια.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Badr

Οι Άραβες απεικονίζονται ως Ευρωπαίοι/Οθωμανοί του 16ου αι.






========================







burgonet

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Μήπως γνωρίζεις τη χρονολογία αυτής της εικόνας; Είναι αυτοτελής ή αποτελεί μέρος κάποιας συλλογής;


https://commons.m.wikimedia.org/wiki/Fi ... to-license

[Τλαξκαλτέκος]

Μήπως γνωρίζεις τη χρονολογία αυτής της εικόνας; Είναι αυτοτελής ή αποτελεί μέρος κάποιας συλλογής;


https://commons.m.wikimedia.org/wiki/Fi ... to-license

Έψαξα πολύ και σε κάποια βιβλία που έχω ( Οι Οθωμανοί στην Ευρώπη , Ένας Ενετός του 15ου αι. στην αυλή του Μεγάλου Τούρκου ) και στο νέτι , αλλά δυστυχώς δεν κατάφερα να βρω κάτι.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Λογικά οι Αλβανοί πολεμιστές θα ήταν σαν τους Stradioti.

Η παλαιότερη απεικόνιση των προκατόχων των Stradioti ίσως να ήταν αυτή που είχε βάλει ο Προέλλην (1430-40). Ο καλλιτέχνης φέρεται είχε σχεδιάσει και έναν πανομοιότυπο πίνακα την ίδια περίοδο.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Ο οθωμανικός στρατός

Ο στρατός στην οθωμανική αυτοκρατορία ήταν πολύ περισσότερο από μια υπηρεσία του κράτους· ουσιαστικά ήταν η βάση του όλου οικοδομήματος. Μέρος του ήταν αναπόσπαστα συνδεδεμένο με το τιμαριωτικό, πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό σύστημα της αυτοκρατορίας, ενώ άλλο πάλι ήταν υπό τον άμεσο έλεγχο του σουλτάνου, αφού τα μέλη του ήταν προσωπικοί δούλοι του.

Ζωτικό μέρος του στρατού αποτελούσαν οι σπαχήδες, οργανωμένοι σε σώματα ιππικού υπό την ηγεσία του σαντζάκμπεη. Αρχικά οι σπαχήδες είχαν καθήκον να προσφέρουν πολεμικές υπηρεσίες, όταν εκαλούντο, αλλά αργότερα ήταν δυνατόν να εξαγοράζουν την υπηρεσία τους. Σπαχήδες κάτοχοι μικρών τιμαρίων (με ετήσιες προσόδους 2-3.000 άσπρα) είχαν υποχρέωση μόνο προσωπικής υπηρεσίας, χωρίς συνοδούς. Έπρεπε να έχουν το άλογό τους, θώρακα και σκηνή. Εκείνοι όμως που είχαν μεγάλα τιμάρια, με προσόδους μεγαλύτερες από 3.000 άσπρα, έπρεπε να φέρουν μαζί τους και άλλους ιππείς, ένα για κάθε 3.000 άσπρα των εσόδων τους, με πλήρη πολεμική εξάρτυση. Κάτι ανάλογο ίσχυε και για τους ζαίμηδες (κάτοχοι ζιαμετιών), οι οποίοι έπρεπε να στείλουν έναν ιππέα για κάθε 5.000 άσπρα των προσόδων τους. Οι σπαχήδες και οι συνοδοί τους ιππείς δεν υποβάλλονταν σε ιδιαίτερη εκπαίδευση, αφού ζώντας στρατιωτική ζωή ήταν εξοικειωμένοι κατά κανόνα στη χρήση των όπλων, και ο πόλεμος ήταν σε τελευταία ανάλυση ο προορισμός τους. Οι αξιωματικοί των σπαχήδων προέρχονταν από τους κόλπους της τάξεως τους. Οι ανώτεροι αξιωματικοί, οι Alay-Beyi, εκλέγονταν από τους σπαχήδες κάθε σαντζακιού, και το κράτος τους παραχωρούσε ζιαμέτια για να τα εκμεταλλεύωνται εφ' όρου ζωής. Έπονταν στην ιεραρχία οι σουμπασήδες που εκλέγονταν μεταξύ των ζαίμηδων κάθε καζά και οι οποίοι σε καιρό ειρήνης εκτελούσαν τα διοικητικά καθήκοντα που αναφέρθηκαν. Ακολουθούσαν οι Çeri-Sürücü, οι οποίοι καλούσαν τους σπαχήδες στις τάξεις του ιππικού και μεριμνούσαν για την τήρηση της των σπαχήδων σε καιρό πολέμου.

Μια άλλη κατηγορία στρατιωτικών, ιππέων επίσης, ήταν οι Müsellem, στους οποίους οι αρχές παραχωρούσαν γαίες περιορισμένης εκτάσεως, αρκετές για τη συντήρηση αυτών και της οικογένειάς τους. Η υποχρέωση του Müsellem να υπηρετήσει στον στρατό τον απάλλασσε από τη φορολογία. Οι Müsellem καλλιεργούσαν οι ίδιοι τις γαίες τους, και η εσοδεία από τις καλλιέργειες ήταν η μόνη πρόσοδός τους. Ήταν οργανωμένοι σε ομάδες από τρεις ως τέσσερεις που ονομάζονταν ocak. Στις πολεμικές επιχειρήσεις υπηρετούσε μόνο ένας από κάθε ocak, ενώ οι υπόλοιποι ήταν υποχρεωμένοι να συνεισφέρουν για τις διάφορες ανάγκες του στρατευμένου και της οικογένειάς του. Παρόμοια ήταν και η θέση των Yaya και Piyade, αλλά αυτοί λάμβαναν μέρος σε μάχες ως πεζοί, και τους συναντούμε μόνο στη Μικρά Ασία. Αντίστοιχα στρατιωτικά σώματα πεζών στη Βαλκανική χερσόνησο ήταν οι βοϊνούκοι (Voynuk) και οι γερακάρηδες (Doğanci). Οι βοϊνούκοι ήταν συνήθως Βούλγαροι, χριστιανοί η μουσουλμάνοι, οι οποίοι εκτός από τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις όφειλαν να φροντίζουν τα άλογα των ανακτορικών σταύλων. Οι γερακάρηδες παράλληλα με τα στρατιωτικά τους καθήκοντα ήταν υποχρεωμένοι να προμηθεύουν στον σουλτάνο και στην Αυλή του κυνηγετικά γεράκια.

Οι Müsellem και Yaya ήταν νομαδικής προελεύσεως. Φαίνεται ότι αρχικά (14ος και 15ος αι.) τα σώματα αυτά αποτελούσαν το κυριότερο μέρος του τουρκικού στρατού. Η δύναμη τους ανερχόταν, σύμφωνα με τους υπολογισμούς νεότερων μελετητών, σε 30.000 περίπου, από τους οποίους το 1/3 ήταν διαθέσιμοι για υπηρεσία, ενώ στη Βαλκανική τα αντίστοιχα σώματα μαζί με τους γιουρούκους ανέρχονταν σε 40.000 περίπου. Σχετικά με τους γιουρούκους, τους οποίους θα εξετάσουμε σε επόμενο κεφάλαιο, πρέπει να σημειωθεί ότι δεν απαλλάσσονταν από τις διάφορες φορολογικές υποχρεώσεις όπως οι Müsselem.

Όλα τα παραπάνω σώματα ανήκαν στη γενική κατηγορία των Askeri, οι οποίοι διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο κατά την περίοδο των κατακτήσεων. Προοδευτικά όμως έπαυσαν να χρησιμοποιούνται ως μάχιμοι, ιδίως μετά τη συστηματική στρατολόγηση των τακτικών σωμάτων που προέρχονταν από τους δούλους. Μετά το τέλος του 15ου αι. οι Askerî χρησιμοποιούνταν μόνο ως βοηθητικοί. Συνόδευαν τον στρατό στις επιχειρήσεις μεταφέροντας τα κανόνια, κατασκευάζοντας δρόμους η γέφυρες, η ασχολούμενοι με τον επισιτισμό του στρατού. Άλλοι πάλι, όπως οι παλαιοί στρατιώτες, οι ακιντζήδες (Akinci), που διενεργούσαν επιδρομές στο εχθρικό στρατόπεδο, εξαφανίσθηκαν. Τέλος οι σπαχήδες, το τρομερό ιππικό των Οθωμανών κατά τους πρώτους αιώνες, έχασαν την αρχική τους σπουδαιότητα όταν το τιμαριωτικό σύστημα εκφυλίσθηκε με την ανάπτυξη των τσιφλικιών. Ήδη από τον 15ο αι. και αργότερα πρωτεύοντα ρόλο έπαιζαν πιά οι γενίτσαροι, δηλαδή ο τακτικός στρατός που προήλθε από τους δούλους του σουλτάνου.

Δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο πότε συστήθηκε το σώμα των γενιτσάρων. Φαίνεται όμως ότι στο δεύτερο ήμισυ του 14ου αι. πρέπει να τοποθετηθεί χρονικά η σύστασή τους σε τακτικό σώμα από τους αιχμαλώτους πολέμου κατά τις επιχειρήσεις εναντίον χριστιανικών περιοχών. Αυτοί ήταν οι γενίτσαροι, τα «νέα στρατεύματα» στην κυριολεξία. Αιχμάλωτοι πολέμου ως επί το πλείστον αρχικά, και στρατολογημένα παιδιά χριστιανών σχεδόν αποκλειστικά αργότερα, οι γενίτσαροι ήταν όλοι δούλοι του σουλτάνου. Το σώμα των γενιτσάρων, ocak όπως λεγόταν, αποτελείτο από τρία διαφορετικά σώματα: το Segmen, το Cemâat και το Bölük. Διοικητής του ocak ήταν ο αγάς των γενιτσάρων (Yeniçeri Agasi) και ήταν διηρημένο σε 196 λόχους, τους ορτάδες (orta). Την εποχή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1520-1566) η δύναμη του οcak υπολογίζεται σε 12.000 άνδρες και κατά την ανάρρηση του Μουράτ Γ ́ (1574) σε 20.000. Διοικητής του κάθε λόχου ήταν ο Çorbaci, ο οποίος είχε υπό τις διαταγές του άλλους αξιωματικούς, καθώς και έναν ιμάμη (Imam) για τις προσευχές. Οι γενίτσαροι πληρώνονταν ανάλογα με τον βαθμό τους (υπήρχαν τρεις βαθμοί από το κράτος, το οποίο τους προμήθευε την τροφή και τη στολή τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι, λόγω των επαναστατικών τους τάσεων, οι γενίτσαροι δεν οπλοφορούσαν παρά μόνο σε καιρό πολέμου. Η ζωή τους ήταν άρρηκτα δεμένη με τη μονάδα τους και μόνο από την εποχή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς απέκτησαν το δικαίωμα να δημιουργούν οικογένεια.

Δύναμη γενιτσάρων έδρευε μόνιμα στην πρωτεύουσα του κράτους και ήταν στην υπηρεσία του σουλτάνου, αφού ουσιαστικά αποτελούσε την προσωπική φρουρά του. Το μεγαλύτερο μέρος τους όμως επάνδρωνε τις φρουρές επαρχιακών διοικητικών κέντρων, όπου ήταν υπό τις άμεσες διαταγές των τοπικών διοικητών. Και στις δύο περιπτώσεις, οι γενίτσαροι ήταν πάντα σε πολεμική ετοιμότητα για την καταστολή επαναστάσεων στο εσωτερικό η για την αντιμετώπιση εξωτερικών εχθρών. Η θέση τους ως δούλων του σουλτάνου, η προέλευσή τους και η παραμονή τους στους στρατώνες ήταν επόμενο να δημιουργήσουν ένα πνεύμα συνοχής του σώματος και μαζί διαφυλάξεως των κεκτημένων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν ορισμένα άλλα τακτικά σώματα, όπως των πυροβολητών (Topsu), των μεταφορέων κανονιών (Top Arabaci και των οπλουργών και κατασκευαστών κανονιών (Cebeci), τα μέλη των οποίων προέρχονταν από τους Acemî Oğlan. Τα πρώτα δύο σώματα ιδρύθηκαν από τον Μουράτ Β ́, ενώ το τρίτο από τον Μεχμέτ Β ́, και η οργάνωσή τους ήταν παρόμοια με την αντίστοιχη του σώματος των γενιτσάρων. Ήταν και αυτά διηρημένα σε ορτάδες και έδρευαν στην πρωτεύουσα και στις επαρχίες. Ο διοικητής των πυροβολητών (Topçu Basi) είχε υπό την εποπτεία του το χυτήριο κανονιών της πρωτεύουσας (Top-hâne), καθώς και τις πυριτιδαποθήκες (Barud-hâne) του κράτους. Ανάλογες αρμοδιότητες είχαν και οι διοικητές των μεταφορέων κανονιών και των οπλουργών, ο Top Arabaci Başi kai o Cebeci Başi.

Τέλος αξίζει να σημειωθούν ορισμένες κατηγορίες ιππέων, που ήταν ανεξάρτητοι από τους σπαχήδες τιμαριούχους οι οποίοι μισθοδοτούνταν από το κράτος και αποτελούσαν μέρος του τακτικού στρατού. Τέτοιοι ήταν οι Ölüfeci Silihdar, οι Sipahi, άσχετοι προς τους γνωστούς τιμαριούχους σπαχήδες, και άλλοι. Τα μέλη των σωμάτων αυτών προέρχονταν επίσης από τους δούλους του σουλτάνου, αλλά η οργάνωσή τους ήταν σχετική με εκείνη των σπαχήδων. Τους συνόδευαν στη μάχη ένας η δύο δούλοι έφιπποι και δεν κατοικούσαν σε στρατώνες, αλλά σε διάφορα χωριά κοντά στην πρωτεύουσα.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Η παρακμή του οθωμανικού στρατού

Κατά την περίοδο της παρακμής η αδυναμία του κράτους να συντηρήσει αξιόμαχες και πειθαρχημένες στρατιωτικές δυνάμεις είναι ολοφάνερη. Από τα στρατιωτικά σώματα δύο, τα πιο επίλεκτα, το ιππικό των σπαχήδων και οι γενίτσαροι, εμφανίζουν από τον 16ο αι. τα πρώτα σημάδια της παρακμής. Η κρίση των ιδανικών, η κατάρρευση του τιμαριωτικού συστήματος και η μικρότερη σημασία του ιππικού στους νεότερους χρόνους συνετέλεσαν στην αριθμητική μείωση των σπαχήδων. Από 40.000 στη Βαλκανική και 80.000 στην Ανατολή επί Σουλεϊμάν Α ́ μειώθηκαν, κατά τους πολέμους εναντίον της Ρωσίας και Αυστρίας, σε 30.000 συνολικά.

Ποιοτική και όχι αριθμητική υπήρξε η κρίση του στρατού των γενιτσάρων. Οι Οθωμανοί, που με δυσφορία έβλεπαν να μη γίνονται δεκτοί στο σώμα, επέτυχαν από τον 16ο αι. και ιδίως από τις αρχές του 17ου να εισδύσουν αθρόοι στις τάξεις του, με συνέπεια οι γενίτσαροι στα χρόνια του Αχμέτ Α ́ (1603 - 1617), από λίγες χιλιάδες που ήταν πριν, να ξεπεράσουν τις 50.000. Την ίδια εποχή το παιδομάζωμα σαν θεσμός παρακμάζει και, αφού σποραδικά συνεχίσθηκε σε όλη τη διάρκεια του 17ου αι., στις αρχές του 18ου εγκαταλείφθηκε οριστικά. Η απόπειρα στρατολογήσεως χριστιανοπαίδων στη Νάουσα το 1705 αποτελεί την τελευταία μαρτυρία. Οι γενίτσαροι, με το δικαίωμα που απέκτησαν να νυμφεύονται από την εποχή του Σουλεϊμάν Α') και να ασκούν βιοποριστικά επαγγέλματα και με τη δυνατότητα διεισδύσεως στο σώμα από το 1740 καθενός που διέθετε το ποσό για την αγορά ενός διπλώματος ονομασίας του σε γενίτσαρο, απέβαλαν κάθε έννοια πειθαρχίας. Από το 1622 που σκότωσαν τον Οσμάν Β ́ προσπαθούσαν να διαδραματίζουν όλο και περισσότερο αποφασιστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Στασίαζαν, εκβίαζαν καταστάσεις, τρομοκρατούσαν τους σουλτάνους και συντελούσαν στην άνοδο η πτώση μεγάλων βεζίρηδων η άλλων αξιωματούχων του κράτους. Οι άτυχοι πόλεμοι εναντίον της Ρωσίας έπεισαν τους αρμόδιους κρατικούς παράγοντες ότι ο θεσμός είχε χρεωκοπήσει και ότι αποτελούσε εμπόδιο στην πρόοδο. Η προσπάθεια του Σελίμ Γ ́ (1789-1807) να σχηματίσει τακτικό στρατό υπό το όνομα nizam cedid (νέα οργάνωση) προκάλεσε την εξέγερση των γενιτσάρων (επανάσταση του Kabakçi) και την εκτέλεση του ίδιου του σουλτάνου. Το σώμα καταργήθηκε οριστικά το 1826 από τον Μαχμούτ Β'.

Η παρακμή από το τέλος του 16ου αι. των παραπάνω σωμάτων στέρησε ουσιαστικά την Υψηλή Πύλη από στρατιωτικές δυνάμεις με κάποια αποτελεσματικότητα. Γι' αυτό με το πέρασμα του χρόνου όλο και περισσότερο βρισκόταν στην ανάγκη να καταφεύγει στη συγκρότηση μισθοφορικών μονάδων, που, ενώ επιβάρυναν το δημόσιο ταμείο, δεν διέθεταν τα ηθικά προσόντα, την κατάλληλη εκπαίδευση και την απαραίτητη πειθαρχία. Τα στρατεύματα αυτά κατά τα έτη 1617-1619 έφθασαν τις 100.000, η αδυναμία όμως του κράτους να καλύψει τις δαπάνες τους, όπως και των άλλων σωμάτων, είχε σαν συνέπεια να προκαλούνται συχνές στάσεις και συνεχείς δυσαρέσκειες. Μια λύση ανάγκης τον 18ο αι. ήταν για το κράτος οι ιδιωτικοί στρατοί. Οι άλλοτε πανίσχυροι διοικητές εγιαλετίων και σαντζακίων δεν ήταν πιά σε θέση να επιβάλλουν τη θέληση του κράτους στις επαρχίες και να ελέγχουν τους τοπικούς παράγοντες, τους αγιάνηδες στη Βαλκανική και τους ντερμπέηδες στην Ανατολή, που έγιναν πανίσχυροι. Η χαμηλή στάθμη του στρατού και η εξωτερική απειλή ανάγκασε την Πύλη να αποδεχθεί ένα θεσμό που έκλεινε τον κίνδυνο των χωριστικών τάσεων. Δεν ήταν πια οι δούλοι της Πύλης που συγκροτούσαν τον οθωμανικό στρατό, αλλά οι τοπικοί ή ιδιωτικοί eyaletli askeri, από εθελοντές που στρατολογούσαν οι κατά τόπους αγιάνηδες. Σε περίπτωση πολέμου ο αγιάνης είχε το δικαίωμα να κρατά μέρος από τις προσόδους της περιφέρειας του για τη συντήρηση και κινητοποίηση των στρατευμάτων του.

Εκτός από τον στρατό σε ανάλογη κρίση βρισκόταν και ο στόλος. Στον στόλο, όπως εξ άλλου και στον στρατό, είναι φανερό πόσο πίσω έμειναν οι Οθωμανοί από πλευράς τεχνικής σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους. Η έλλειψη επαρκών πληρωμάτων και ποντοπόρων πλοίων αναλόγων προς εκείνα που διέθεταν οι σύγχρονοι ευρωπαϊκοί στόλοι καθιστούσε τη θέση του οθωμανικού ναυτικού μειονεκτική.