ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ ΓΗ ΣΛΑΒΙΚΗ

[Τλαξκαλτέκος]

Ο Στρακόσια γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1965 στο χωριό Μεμαλιάι του Νομού Αργυροκάστρου στην Αλβανία και είναι ελληνικής καταγωγής, προερχόμενος από τους Δρυμάδες της ευρύτερης περιοχής της Χειμάρρας.

Ο ακαδημαϊκός Foto Bixhili με καταγωγή από τους Δρυμάδες Χειμάρρας υποστηρίζει την αλβανική καταγωγή των κατοίκων και μάλιστα έχει γράψει και βιβλία για την περιοχή. Ο αδελφός του όμως δεν νιώθει Αλβανός

Ο καθένας όπως νοιώθει .
Να εδώ μια εφημερίδα της εποχής του Εμφυλίου ( Ακρόπολις 19/6/1945 , Ε. Θωμόπουλος ) αναφέρει το ελληνόφωνο κάθαρμα Μανόλε Οκονόμε που ενισχύει τον Εμβέρ Χότζα.

Screenshot 2023-03-07 123627.png

Screenshot 2023-03-07 123706.png

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Να εδώ μια εφημερίδα της εποχής του Εμφυλίου ( Ακρόπολις 19/6/1945 , Ε. Θωμόπουλος ) αναφέρει το ελληνόφωνο κάθαρμα Μανόλε Οκονόμε που ενισχύει τον Εμβέρ Χότζα.

Είναι σίγουρο ότι ήταν ελληνόφωνος; Από Πολύτσανη ήταν η καταγωγή του (τουλάχιστον η πιο πρόσφατη), αλλά ο ίδιος μπορεί να ήταν τέκνο μικτού γάμου. Η Πολύτσανη βρίσκεται στο γλωσσικό όριο μεταξύ των δυο κοινοτήτων.

[Τλαξκαλτέκος]

Να εδώ μια εφημερίδα της εποχής του Εμφυλίου ( Ακρόπολις 19/6/1945 , Ε. Θωμόπουλος ) αναφέρει το ελληνόφωνο κάθαρμα Μανόλε Οκονόμε που ενισχύει τον Εμβέρ Χότζα.

Είναι σίγουρο ότι ήταν ελληνόφωνος; Από την Πολύτσανη ήταν η καταγωγή του, αλλά ο συγκεκριμένος μπορεί να ήταν τέκνο μικτού γάμου. Η Πολύτσανη βρίσκεται στο γλωσσικό όριο μεταξύ των δυο κοινοτήτων.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Η ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας

Η Εκκλησία στην Αλβανία εξαρχής εστίασε στο κοινωνικό έργο. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 τόνιζε, ιδίως μέσω του αρχιεπισκόπου, ότι το ποίμνιό της αποτελείται από Αλβανούς, Έλληνες, Βλάχους και σλαβόφωνους. Η κατάσταση τη δεκαετία του 1990 ήταν δύσκολη, καθώς ο αρχιεπίσκοπος αλλά και οι μητροπολίτες εκλαμβάνονταν ως μία αποικιοκρατικού τύπου παρέμβαση της Ελλάδας στη χώρα. Βέβαια και οι ίδιοι έπρεπε να ισορροπήσουν ανάμεσα στην ελληνική εθνική τους ταυτότητα, εν πολλοίς δηλαδή στην αποδοχή του επίσημου ελληνικού λόγου και της ιστορικής εκδοχής του για την περιοχή, και στο ότι καλούνταν να υπηρετήσουν μια ακόμη εθνική ορθόδοξη Εκκλησία. Η δεκαετία του 1990 υπήρξε περίοδος εντάσεων και λεπτών ισορροπιών. Ευρισκόμενη ανάμεσα στην αλβανική κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, στην ελληνική πολιτική και στον τρόπο άσκησής της στην Αλβανία με τα διάφορα κέντρα διαμόρφωσής της («τα ελληνικά συμφέροντα»), καθώς και στη στάση της ηγεσίας της μειονότητας, ενίοτε αντικειμενικά συνέβαλε στη διαιώνιση των απόψεων που αναφέραμε παραπάνω και της καχυποψίας, με τη στάση, για παράδειγμα, κάποιων μητροπολιτών και ιερωμένων. Ένα από τα σημεία τριβής τότε ήταν οι βλάχικες κοινότητες και η μακεδονική μειονότητα από τη μια υπήρξε η εισαγωγή Θείας Λειτουργίας το 2005 στα μακεδονικά σε μερικά (ακόμη) χωριά –οι δύο ιερείς είχαν φοιτήσει στο Δυρράχιο–, η οποία αναιρεί τις παραπάνω διαπιστώσεις, από την άλλη υπήρξε η άρνηση του αρχιεπισκόπου στην εισαγωγή βλάχικης Λειτουργίας, όπου τουλάχιστον αυτό αιτείτο.

Το μείζον ζήτημα εδράζεται στη φύση της ίδιας της Εκκλησίας: η μη υπέρβαση της εθνικής-κρατικής υπόστασης που χαρακτηρίζει (και) τις ορθόδοξες Εκκλησίες που μιλούν για τα «δίκαια» του ελληνικού, σερβικού, βουλγαρικού, ρωσικού και όποιου άλλου έθνους έρχεται σε αντίθεση με τον λόγο περί «δικαίων» του αλβανικού έθνους που θα ανέμενε κανείς (και η αλβανική κοινωνία) από την αλβανική Εκκλησία. Μήπως όμως πρόκειται για μια στην πράξη αντίθεση της ηγεσίας της Εκκλησίας να ευλογήσει και αυτή τα «όπλα του έθνους»; Ή μήπως είναι η στάση στελεχών της, αρχίζοντας από τον αρχιεπίσκοπο, τα οποία, όπως αναμένεται, έχουν μια βαθιά ριζωμένη ελληνική ταυτότητα που τους υπαγορεύει κάποιες στάσεις; Πιθανώς η απάντηση είναι καταφατική και στα δύο ερωτήματα. Ο εθνικισμός που διαπερνάει τις παρακολουθηματικές εθνικές Εκκλησίες δεν χαρακτηρίζει την αλβανική. Η αντίφαση ανάμεσα στον ελληνικό εθνικό προσδιορισμό τους, που αδυνατούσαν να ξεπεράσουν ο αρχιεπίσκοπος και άλλοι ηγέτες της Εκκλησίας της Αλβανίας, και στη θέλησή τους να προσδώσουν ένα διαφορετικό χριστιανικό ορθόδοξο πνεύμα από την κάθε βαλκανική ή άλλη εθνική Εκκλησία που συμπλέει με τους πιο ακραίους εθνικιστές κάθε χώρας οδηγεί μερικές φορές σε μια χρησιμοποίησή της ως οχήματος του «ελληνισμού και εξελληνισμού». Θα μπορούσε κάποιος εύλογα να αντιτείνει ότι ο τρόπος που λειτουργεί η πολιτική στην Αλβανία επιφέρει τα προβλήματα, ή ότι, τέλος πάντων, δύσκολα βρίσκονται στην αλβανική ηγεσία προσωπικότητες σαν τον Αναστάσιο. Θα μπορούσε ακόμη να αντιτείνει ότι η προνομιακή ούτως ή άλλως σχέση της αλβανικής Εκκλησίας με το ελληνικό κράτος και την ελληνική-ελληνορθόδοξη διασπορά ήταν αυτή που της έδινε τις απαραίτητες οικονομικές και διαμεσολαβητικές δυνατότητες. Ή ακόμη να παρουσιάσει ανάλογες σχέσεις και πολιτικές των άλλων δογμάτων και θρησκευμάτων στην Αλβανία. Όντως, η ακροβασία ήταν επικίνδυνη. Όμως, ειδικά τη δεκαετία του 1990, οι πολιτικές της Εκκλησίας διαπλέκονταν με αυτές του ελληνικού κράτους και η ελληνική μειονότητα αντιμετωπιζόταν από τη μεριά της Εκκλησίας ως κάτι «προστατεύσιμο» από την αλβανική αφομοίωση. Αυτά ήταν επόμενο να δημιουργούν προβλήματα σε ένα κράτος στο οποίο η εμπλοκή των συγκροτημένων θρησκευτικών κοινοτήτων στη δημόσια σφαίρα δεν υπήρχε από τη δεκαετία του 1950. Αφετέρου, κυβέρνηση και διοίκηση στην Αλβανία επικαλούντο το επιχείρημα των «ιδιαιτεροτήτων της Αλβανίας» όταν εφάρμοζαν συγκεκριμένες πολιτικές που έπλητταν την αλβανική ορθόδοξη Εκκλησία.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 παρατηρείται περαιτέρω αυτονόμηση της Εκκλησίας από το ελληνικό κράτος. Παρά το ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεκμηριωθεί η παραπάνω διαπίστωση, έχουμε την εντύπωση ότι παραδείγματα όπως η δημιουργία ξεχωριστών εκπαιδευτικών δομών, οι οποίες λειτουργούν ανταγωνιστικά με τη δημόσια εκπαίδευση της μειονότητας που χρηματοδοτεί το ελληνικό κράτος, συνηγορούν σε αυτή μας τη διαπίστωση. Η Εκκλησία, πέρα από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που ιδρύει κατ' ουσίαν επ' ονόματι του ελληνικού κράτους, δημιουργεί ένα δίκτυο εκπαιδευτηρίων, κυρίως επαγγελματικής εκπαίδευσης και νηπιαγωγείων, το οποίο εκλαμβάνεται ως ανταγωνιστικό από το ελληνικό κράτος, παρόλο που πολλοί εκπαιδευτικοί σε αυτά πληρώνονται από το ελληνικό κράτος. Η ελληνική πολιτική επένδυσε στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα της Αλβανίας, αποφεύγοντας να δημιουργήσει ένα παράλληλο σύστημα που θα χρηματοδοτούσε η ίδια, εκτός των περιπτώσεων των κάθε τύπου φροντιστηρίων, που λειτουργούν κυρίως εκτός των ελληνόφωνων οικισμών και σε πόλεις. Η ελληνική πολιτική συνίσταται, ακόμη και σήμερα, στη χρηματοδότηση τόσο των ίδιων των σχολείων όσο και των μαθητών, και της μειονοτικής εκπαίδευσης γενικότερα, στο πλαίσιο όμως του δημόσιου αλβανικού σχολείου. Αυτό που σταδιακά συμβαίνει είναι ότι η Εκκλησία είχε αρχίσει να δημιουργεί το δικό της ανεξάρτητο σχολικό δίκτυο, από νηπιαγωγεία μέχρι αντίστοιχα των τεχνικών λυκείων και των ΙΕΚ. Αυτά τα σχολεία ως έναν βαθμό αποδυνάμωναν τα δημόσια αλβανικά σχολεία, αλλά δημιουργούσαν και μια ιδιαίτερη πρόσδεση με την Εκκλησία, που ίσως σχετιζόταν και με την επαγγελματική αποκατάσταση των φοιτούντων. Η πιθανή πύκνωση αυτού του εκπαιδευτικού δικτύου φαίνεται ότι είχε ανησυχήσει την ελληνική πλευρά. Ο φόβος ήταν μήπως στο μέλλον δημιουργήσει μια κοινότητα η οποία δεν θα είχε ως κυρίαρχο σημείο αναφοράς μία μητέρα πατρίδα, αλλά ένα εκκλησιαστικό-πελατειακό ανήκειν, κάτι αρκετά διαφορετικό από τα μέχρι τότε δεδομένα. Όμως, καθώς το δίκτυο δεν πύκνωνε και η Ελλάδα μείωνε τις φιλοδοξίες της για εναγκαλισμό μεγάλων τμημάτων των ορθόδοξων, η αντιπαράθεση φαίνεται ότι αποφεύχθηκε.

Παράλληλα, από τη δεκαετία του 2010, τα περισσότερα ζητήματα που ταλάνιζαν τις σχέσεις μεταξύ της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας και του αλβανικού κράτους ομαλοποιούνται: ο αρχιεπίσκοπος έλαβε την αλβανική ιθαγένεια, οι μη αποδεκτοί μητροπολίτες ή ιερωμένοι έχουν αλλάξει και οι τριβές περιορίζονται σε κάποια ζητήματα ιδιοκτησίας.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Εκπαιδεύοντας τη ΜΑΒΗ στην Κύπρο

Τον συνάντησα σε καφέ της Πανεπιστημίου, την επομένη της Πρωτοχρονιάς του 2009. Ήρθε στο ραντεβού αποφασισμένος να μιλήσει. Επέμενε να μην γράψω το όνομα του, γιατί δραστηριοποιείται σήμερα έντονα στην Αθήνα σε θέματα της μειονότητας και στην Αλβανία είναι persona non grata.

Ας τον αποκαλέσουμε ενδεικτικά Φάνη. Εμφανίστηκε λάβρος κατά της τότε υπουργού Εξωτερικών Ντόρας Μπακογιάννη και της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή για το βορειοηπειρωτικό. «Εγώ αριστερότερα από τη Νέα Δημοκρατία δεν πηγαίνω, αλλά να ξέρεις ότι η Ντόρα ήταν για μας τους Βορειοηπειρώτες η χειρότερη υπουργός Εξωτερικών, ξεπούλησε εντελώς τους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου».

Και συνέχισε: «Δικές μας, της ΜΑΒΗ, ήταν οι ενέργειες στην Επισκοπή και στον Λόγγο. Κάναμε και ένα άλλο χτύπημα με χειροβομβίδα στην Αθήνα, στο Περιστέρι, σε μια ταβέρνα όπου μιλούσε ο προδότης Έλληνας βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αλβανίας, Βαγγέλης Τάβος. Ήταν δική μας ενέργεια για την οποία πρώτη φορά αναλαμβάνουμε την ευθύνη μ' αυτά που σας λέω». Μου μίλησε ακόμη για το πώς γινόταν η εκπαίδευση των παραστρατιωτικών Ελλήνων από τη Βόρειο Ήπειρο, αλλά και για τη μυστηριώδη MABH.

Τι ακριβώς έγινε εκείνη τη νύχτα στα σύνορα και, τελικά, σας συνέλαβε η αστυνομία;
Είχε ένα φεγγάρι που έκανε τη νύχτα μέρα. Εμείς φτάσαμε στο προκαθορισμένο σημείο, που ήταν ένα εκκλησάκι στην ελληνική πλευρά, στη μία μετά τα μεσάνυχτα. Το στρατόπεδο του Λόγγου απείχε γύρω στα σαράντα λεπτά. Μεσολαβούσε ένας ξερόλακκος, τον οποίο λόγω του φεγγαριού δεν μπορούσαμε να περάσουμε, γιατί θα μας έβλεπαν. Στο στρατόπεδο παρατηρούσαμε μια κινητικότητα ρουτίνας. Ύστερα από μια μικρή σύσκεψη αποφασίσαμε να πάμε τρεις από εμάς για να κατασκοπεύσουμε από κοντά το χώρο, ελπίζοντας ότι θα πέσει το φεγγάρι και θα επιτεθούμε. Στη διαδρομή, όμως, ο ένας από τους τρεις τρόμαξε, όταν ακούστηκε ένας θόρυβος, πιθανότατα ήταν λαγός, ή κάποιο άλλο αγρίμι, και πυροβόλησε. Έχασε εντελώς την ψυχραιμία του, πανικοβλήθηκε. Έπειτα απ' αυτό αποφασίσαμε να επιστρέψουμε και να μην πραγματοποιηθεί η επιχείρηση, καθώς υπήρχε πιθανότητα να είχαν αντιληφθεί κάτι και στο στρατόπεδο.

Στη διαδρομή, όμως, το ίδιο μέλος της ομάδας έχασε το πιστόλι του, μια Μπερέτα. Γυρίσαμε, ψάξαμε, αλλά δεν το βρήκαμε. Κατόπιν επιστρέψαμε στο σημείο όπου είχαμε αφήσει τα αυτοκίνητα, βγάλαμε τις φόρμες παραλλαγής, τακτοποιήσαμε τον οπλισμό και πήραμε το δρόμο της επιστροφής.

Και πώς σας συνέλαβαν;
Στη διαδρομή προς το Δελβινάκι μάς προσπέρασε δυο τρεις φορές ένα αυτοκίνητο της ασφάλειας με συμβατικές πινακίδες. Ήταν από κάποιο απόσπασμα συνοριοφυλάκων. Εμείς είχαμε δύο αυτοκίνητα, ένα ΙΧ και μια κλούβα, στην οποία είχαμε κρυμμένα τα όπλα. Μας έκαναν σινιάλο να σταματήσουμε, αλλά εμείς τους αγνοήσαμε. Λίγο προτού φτάσουμε στο Δελβινάκι, πέσαμε σε μπλόκο. Προφανώς είχαν ειδοποιήσει οι άλλοι. Κατόπιν συνεννόησης που είχαμε μεταξύ μας με τα Σι Μπι, αποφασίσαμε να σταματήσουμε. Μας πλησίασαν δυο αστυνομικοί με προτεταμένα τα όπλα και άλλοι τέσσερις ήταν πιο πίσω για κάλυψη.

«Είμαστε Έλληνες, ρε μαλάκες, φύγετε να μη χυθεί αίμα», τους είπε ο επικεφαλής της ομάδας μας.

Ένας από μας, ο συνοδηγός του ΙΧ, με μια αστραπιαία κίνηση άρπαξε το πιστόλι του ενός από τους αστυνομικούς και εγώ στο πίσω κάθισμα όπλισα αμέσως το καλάσνικοφ...

Εκείνη τη στιγμή ένας από τους αστυνομικούς άρχισε να πυροβολεί στον αέρα με το πιστόλι. Ύψωσα το
καλάσνικοφ, έτοιμος να τους γαζώσω, αν συνέχιζαν.

Έντρομος ο επικεφαλής του αποσπάσματος διέταξε τον αστυνομικό να σταματήσει να πυροβολεί και είπε σ' εμένα: «Αμάν, μην πυροβολείς, έχω είκοσι ημερών παιδί.» Ο συγκεκριμένος αστυνομικός λεγόταν Γιάννης Παπαφώτης και ήταν αυτός που είχε πάρει μέρος στη συμπλοκή με τη 17 Νοέμβρη στα Σεπόλια. Ήταν τύφλα στο μεθύσι όλοι τους, φαίνεται ότι τα έπιναν σε ταβέρνα νωρίτερα. Μπορούσαμε να τους θερίσουμε, να τους πιάσουμε αιχμαλώτους, να τους δέσουμε χειροπόδαρα, αλλά αποφασίσαμε να συζητήσουμε μαζί τους, πιστεύοντας πως, αν μάθαιναν ποιοι είμαστε, θα μας άφηναν να φύγουμε. Τους εξηγήσαμε, προτείνοντάς τους να το κρύψουμε και να τελειώνουμε. Αυτοί, όμως, φοβήθηκαν και μας οδήγησαν στο αστυνομικό τμήμα Δελβινακίου και από εκεί στα Γιάννενα, όπου αστυνομικός διευθυντής ήταν ένας Δρόσος, κομματόσκυλο του ΠΑΣΟΚ και μέλος παλιότερα της προσωπικής φρουράς του Παπανδρέου. Μας ζήτησε να χρεώσουμε την επιχείρηση στη Ν.Δ. και τον Έβερτ για να μας αφήσει να φύγουμε. Αρνηθήκαμε. Θυμάμαι ότι σήκωσε το χέρι και χαστούκισε έναν από μας και ακόμα ότι στο διπλανό δωμάτιο από το κρατητήριο μας πλακώνονταν οι της αντιτρομοκρατικής, της Ε.Υ.Π. και της ασφάλειας για το ποιος θα μας ανακρίνει.

Είχατε συνεργάτες μέσα από τα αλβανικά σύνορα, που θα σας οδηγούσαν στο στρατόπεδο ή θα σας υποστήριζαν, αν κάτι δεν πήγαινε καλά;
Δεν χρειαζόταν. Ένας από εμάς, ο... ήταν από τον Λόγγο, είχε υπηρετήσει στο στρατόπεδο και ήξερε τα πάντα.

Ποιο ήταν το σχέδιό σας;
Να τους αιφνιδιάσουμε. Θα εξουδετερώναμε τις τρεις σκοπιές και στη συνέχεια θα κατευθυνόμασταν στο δωμάτιο όπου κοιμούνταν οι αξιωματικοί, και θα τους αφοπλίζαμε. Με τους εξήντα νεοσύλλεκτους στρατιώτες δε θα είχαμε πρόβλημα. Θα είχαμε να κάνουμε με δεκαοχτάχρονα φοβισμένα παιδιά που ξύπνησαν κατατρομαγμένα μέσα στη νύχτα. Θα τους δέναμε όλους, θα παίρναμε τον οπλισμό και θα φεύγαμε. Δυστυχώς, έγινε αυτό που σας είπα, και η επιχείρηση δεν πραγματοποιήθηκε.

Προκήρυξη είχατε ετοιμάσει για να δώσετε στη δημοσιότητα μετά το χτύπημα στον Λόγγο;
Ναι, αλλά, αφού αποτύχαμε, δεν τη στείλαμε στις εφημερίδες.

Το χτύπημα στην Άνω Επισκοπή πραγματοποιήθηκε από την ίδια ομάδα; Τι ακριβώς συνέβη εκεί;
Όχι ακριβώς. Κάποια, τα περισσότερα, από τα μέλη που συμμετείχαμε στον Λόγγο, ήμασταν και στην Επισκοπή.

Πόσοι πήραν μέρος στην Επισκοπή και γιατί εκεί σκοτώσατε ανθρώπους;
Πέντε αγωνιστές. Ούτε εκεί θέλαμε να σκοτώσουμε, αλλά αναγκαστήκαμε να το κάνουμε, εκτελώντας ένα λοχαγό που πήγε να τραβήξει το πιστόλι του. Σκοτώθηκε και ένας στρατιώτης, από ατυχία. Όταν οι νεοσύλλεκτοι κατάλαβαν ότι γίνεται επίθεση στο στρατόπεδο, κλειδώθηκαν στο θάλαμο. Πυροβολήσαμε για να σπάσουμε την κλειδαριά, με σκοπό να μπούμε μέσα και να τους δέσουμε, αλλά η σφαίρα διαπέρασε την πόρτα, βρήκε ένα φαντάρο και τον σκότωσε. Πήραμε γύρω στα είκοσι πέντε όπλα και φύγαμε ανενόχλητοι.

Οι επιθέσεις έγιναν από μέλη της ΜΑΒΗ; Το ρωτώ αυτό διότι η ελληνική πλευρά μίλησε για προβοκάτσια, ότι ήταν έργο των μυστικών υπηρεσιών του Μπερίσα, υπονοώντας πως ήσασταν πράκτορες των Αλβανών.
Βεβαίως, μα στείλαμε και προκήρυξη. Τα περί πρακτόρων ήταν ανοησίες που βόλευαν όσους στην Αθήνα ήθελαν να ξεχαστεί το βορειοηπειρωτικό.

Ποιος ήταν ο στόχος αυτών των ενεργειών; Γιατί χτυπούσατε στρατόπεδα;
Την εποχή εκείνη, όπως θα θυμάστε, δρομολογούνταν η πλήρης κατάργηση του εμπολέμου με την Αλβανία και η αναγνώριση των συνόρων, που έγινε τελικά το 1996 με το σύμφωνο φιλίας. Χτυπώντας στρατιωτικά φυλάκια κοντά στη μεθόριο θέλαμε να δείξουμε ότι τα υφιστάμενα σύνορα δεν είναι καθόλου δεδομένα, ότι ο βορειοηπειρωτικός ελληνισμός τα αμφισβητεί. Θέλαμε να αναδείξουμε το ζήτημα, όμως, ίσως, τώρα που το σκέφτομαι, με λάθος τρόπο. Εκτός από τα στρατόπεδα σχεδιάζατε χτυπήματα και αλλού; Κάναμε μόνο δυο χτυπήματα, στην Επισκοπή και το αποτυχημένο στον Λόγγο. Πρέπει, όμως, να σας αποκαλύψω, και αυτό το λέμε για πρώτη φορά, ότι πραγματοποιήσαμε και μια ενέργεια στην Αθήνα, που δεν έγινε γνωστή στις ακριβείς της διαστάσεις. Στις 13 Ιανουαρίου του 2001, γινόταν μια εκδήλωση στην ταβέρνα Ρωμιοσύνη του Περιστερίου, από τον Έλληνα βουλευτή Αργυροκάστρου του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αλβανίας Βαγγέλη Τάβο και μια εφημερίδα ομογενειακή, που πρόσκειται σε αυτόν, τη Ρωμιοσύνη.

Ήταν μαζεμένα εκεί γύρω στα διακόσια άτομα. Πετάξαμε στην είσοδο μια χειροβομβίδα που έσκασε. Στο σχέδιό μας ήταν να την εκσφενδονίσουμε στο εσωτερικό, για να καθαρίσουμε μερικούς προδότες, αλλά κάναμε πίσω, όταν είδαμε ότι υπήρχαν πολλά παιδάκια στην ταβέρνα με τους γονείς τους.

Αν κατάλαβα σωστά, στους στόχους σας ήταν και Έλληνες της μειονότητας;
Έτσι ακριβώς. Είχαμε αποφασίσει να εκτελέσουμε πρώτα τους προδότες του ελληνισμού, αυτούς, δηλαδή, που συνεργάστηκαν με το αλβανικό καθεστώς, και κατόπιν να χτυπήσουμε τα στρατόπεδα. Προβληματιζόμασταν, όμως, ποιους να χτυπήσουμε πρώτους, καθώς δεν ήμασταν σίγουροι για το εύρος της ζημιάς που έκαναν στο βορειοηπειρωτικό.

Ο βουλευτής Τάβος ήταν στόχος;
Ναι, από τους πρώτους μάλιστα.
Γιατί δεν αναλάβατε την ευθύνη γι' αυτή την ενέργεια; Είχαμε ετοιμάσει προκήρυξη, αλλά υπήρξαν εσωτερικές διαφωνίες στην οργάνωση, που δεν μπορώ να σας αποκαλύψω, και έτσι δεν είδε το φως της δημοσιότητας.

Τι απέγινε η ΜΑΒΗ;
Αδρανοποιήθηκε, δεν έγιναν άλλα χτυπήματα. Δεν μπορώ να πω περισσότερα.

Πότε άρχισε να δραστηριοποιείται αυτή η οργάνωση και ποσά μέλη αριθμούσε;
Το 1993 και είχε είκοσι αγωνιστές.

Ήσασταν εκπαιδευμένοι στα όπλα;
Βεβαίως. Εγώ και κάποιοι από τους άλλους, που πήραμε μέρος στις επιχειρήσεις της Επισκοπής και του Λόγγου, είχαμε εκπαιδευτεί επί έξι μήνες στην Κύπρο. Η εκπαίδευση γινόταν στο Σταυροβούνι, όπου έδρευε η 33η μοίρα καταδρομών, και την ευθύνη είχε Έλληνας ταγματάρχης. Ήταν πολύ σκληρή. Εκπαιδευόμασταν στον ανορθόδοξο πόλεμο, στα όπλα, τα εκρηκτικά, ως και πτώσεις από ελικόπτερο κάναμε. Γι' αυτό, όπως σας είπα νωρίτερα, τους αστυνομικούς που μας συνέλαβαν ήταν για μας ένα παιχνιδάκι, αν το θέλαμε, να τους εξουδετερώσουμε.

Και πώς βρεθήκατε στην Κύπρο;
Μέσω του Εθνικού Ιδρύματος Υποδοχής και Αποκατάστασης Παλιννοστούντων Ομογενών Ελλήνων (ΕΙΥΑΠΟΕ), του οποίου πρόεδρος ήταν τότε ο πρώην και σημερινός υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Χρήστος Ιακώβου. Το ΕΙΥΑΠΟΕ λειτουργούσε ως προκάλυμμα: με προκάλυμμα την εκπαίδευση ομογενών από τη Βόρειο Ήπειρο σε διάφορα επαγγέλματα, όπως ηλεκτρολόγος, υδραυλικός, ψυκτικός κ.ά., μετέφερε περισσότερους από διακόσιους νέους στην Κύπρο, μεταξύ των οποίων ήμουν και εγώ, με σκοπό, όταν μάθουμε την τέχνη, να επιστρέψουμε για να ζήσουμε στην Αλβανία.

Στην πορεία, επέλεξαν πενήντα από εμάς, τους πιο συνειδητοποιημένους πατριώτες, και μας καθοδηγούσε ένας Έλληνας ταγματάρχης. Στόχος ήταν να εκπαιδευτούμε καλά στα όπλα, ούτως ώστε, όταν φτάσει η ώρα, να είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε για την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου. Μας έλεγαν ακόμη πως, αν χρειαστεί, θα αποτελέσουμε ειδικό τμήμα που θα πολεμήσει για την εκδίωξη των Τούρκων από την Κύπρο.

Οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες γνώριζαν για την ύπαρξη της ΜΑBH;
Μάλλον. Όταν μας έπιασαν, μας παρακαλούσαν να τους πούμε πού είχαμε κρυμμένα τα όπλα, γιατί, όπως μας έλεγαν, παίζουν τα κεφάλια τους οι ανώτεροi τους. Εκ των υστέρων υπήρξαν κάποιες υπόνοιες ότι δυο γυναίκες της ΜΑΒΗ είχαν σχέσεις με την Ε.Υ.Π., αλλά αυτό δεν αποδείχθηκε ποτέ. Οι γυναίκες εκείνες έμεναν σ' ένα διαμέρισμα-γιάφκα στο Κολωνάκι, που ανήκε στην πραγματικότητα στην Ε.Υ.Π., και αυτό προκαλεί υποψίες. Οι αλβανικές μυστικές υπηρεσίες πάντως γλεντούσαν στο ΕΙΥΑΠΟΕ και άλλους συλλόγους Βορειοηπειρωτών, μέσω δικών μας χαφιέδων και προδοτών. Γι' αυτό σας είπα ότι τέτοιοι άνθρωποι ήταν στόχοι μας.

Πηγή

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Εκπαιδεύοντας τη ΜΑΒΗ στην Κύπρο (β’ μέρος)

Μου συστήθηκε ως «ένας ηλίθιος, ρομαντικός, με εσφαλμένη άποψη περί πατριωτισμού και εθνικισμού, ένας στρατιώτης της πατρίδας», ξεκαθαρίζοντας πως δεν έχει καμιά σχέση με τη ναζιστική ιδεολογία, ούτε είναι ρατσιστής. Ήταν μέλος της ΜΑΒΗ, στον πυρήνα της και σίγουρα στα πιο ψηλά κλιμάκια της.

Τον συνάντησα σε μια επαρχιακή πόλη όπου ζει και μου τόνιζε διαρκώς στην κουβέντα που είχα μαζί του: «Θέλω να μ' αφήσουν ήσυχο». Δυσκολεύτηκα να τον προσεγγίσω καθώς νοιώθει, όπως είπε, προδομένος και για να γίνει η συνάντηση χρειάστηκε να μεσολαβήσει κάποιος κοινός γνωστός, παράγοντας της πόλης, τον οποίο εμπιστευόταν. Δεν δέχθηκε φυσικά να μιλήσει επωνύμως, μολονότι το όνομά του έπαιξε ψηλά τις μέρες της εξάρθρωσης της ΜΑΒΗ, και με προειδοποίησε να μην τον μαγνητοφωνήσω κρυφά. Του έβγαζα με το τσιγκέλι τις κουβέντες. Δεν μου άφησε καμία αμφιβολία ότι συμμετείχε στο αιματηρό επεισόδιο της Επισκοπής, αν και δεν το ομολόγησε ανοιχτά. Απεναντίας, μου αποκάλυψε ότι ήταν ο ένας από τους δυο της MABH, που εμφανίστηκαν στο σπίτι του ελληνικής καταγωγής βουλευτή του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αλβανίας Βαγγέλη Τάβου, δήθεν σαν «δημοσιογράφοι» για να τον δολοφονήσουν.

«Εγώ ήμουν αυτός, μαζί μ' έναν άλλο, που πήραμε μέρος σ' αυτή την επιχείρηση», μου είπε όταν τον ρώτησα για το τι ξέρει γύρω από αυτή την υπόθεση.

«Και γιατί δεν το κάνατε; Επειδή κρατούσε το μωρό παιδί του στην αγκαλιά, ή μήπως φοβηθήκατε επειδή στην αυλή είχε ένοπλο φρουρό;»
«Δεν κρατούσε κανένα παιδί, ούτε φοβηθήκαμε. Θα τους είχα με καθαρίσει όλους και θα εξαφανιζόμασταν. Η Μερσεντές μας περίμενε στην πλατεία. Δεν θα προλάβαινε κανείς να αντιδράσει. Απλώς την κρίσιμη στιγμή μου δόθηκε στο κινητό μου εντολή, να μη γίνει...».

«Από ποιον;»
«Από κάποιο πρόσωπο, πολιτικό, στρατιωτικό, δεν έχει σημασία...».

Ισχυρίστηκε πως η υπόθεση της ΜΑΒΗ κρύβει εκπλήξεις οδυνηρές –αν αποκαλυφθούν– για το πολιτικό σύστημα και άφησε να εννοηθεί ότι όχι μόνο ήταν γνωστή η δράση της στις τότε αρχές, αλλά υπήρχε άμεση διασύνδεση με τις μυστικές υπηρεσίες και υπήρχε και πολιτική κάλυψη. Μου είπε ότι η αποτυχημένη επιχείρηση του Μαρτίου του 1995 στο αλβανικό στρατόπεδο μεταξύ των χωριών Λόγγος και Σωτήρα, ήταν ελεγχόμενη από την ΕΥΠ ή τουλάχιστον από μια φραξιά της.

«Στην ομάδα συμμετείχαν και δυο μέλη της ΕΥΠ. Πρέπει να ξέρεις ότι η φωτοβολίδα που έπεσε λίγο προτού κυκλώσουμε το στρατόπεδο ρίχτηκε όχι από την αλβανική, αλλά από την ελληνική πλευρά και έτσι κινητοποιήθηκαν οι Αλβανοί φρουροί».

«Ποιος μπορεί να την έριξε; Λέτε ότι σας την είχαν στήσει;» επέμεινα.
«Αυτό σκεφτείτε το εσείς, δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε τι έγινε

Μου αφηγήθηκε τα της σύλληψής τους, στη συνέχεια, από συνοριοφύλακες, υπογραμμίζοντας πως, εάν ήθελαν, μπορούσαν να τους σκοτώσουν όλους και υποστήριξε ότι κατά την ανάκρισή τους στα Γιάννενα από αξιωματικούς της ασφάλειας τους πίεσαν να ομολογήσουν εμπλοκή και κορυφαίου στελέχους της ΝΔ στην υπόθεση της ΜΑΒΗ. Όσο για τις έρευνες που έγιναν στα σπίτια τους αμέσως μετά τη σύλληψη, ισχυρίζεται ότι στόχος ήταν όχι η εξεύρεση οπλισμού, αλλά στοιχείων που θα αποδείκνυαν την εμπλοκή πολιτικών στο όλο σκηνικό, για την καλλιέργεια κλίματος «απελευθέρωσης» της Βορείου Ηπείρου.

«Στο σπίτι ενός βρήκαν σε μυστική κρύπτη μια φωτογραφία π εμφανίζει Βορειοηπειρώτες με στρατιωτικές στολές να ποζάρουν δίπλα στον πρόεδρο της Κύπρου...».

Επιβεβαίωσε και αυτός ότι Βορειοηπειρώτες νέοι εκπαιδεύονταν στα όπλα στην 33η μοίρα καταδρομών στην Κύπρο και ήταν συνδεδεμένοι με απομεινάρια της ΕΟΚΑ και αυτό ήταν σε γνώση της τότε πολιτικής ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων, αλλά και των μυστικών υπηρεσιών. Είπε, μάλιστα, ότι Βορειοηπειρώτες εισάγονταν τότε και στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών (ΣΜΥ) στην Ελλάδα φαινομενικά για να βγάλουν το ψωμί τους, στην πραγματικότητα, όμως, και αυτό τους το έλεγαν στη συνέχεια, να προετοιμαστούν για ενδεχόμενο ένοπλο κίνημα!

«Ο Σεβαστιανός τι σχέση είχε με όλα αυτά;» ρώτησα.
«Όλοι ήμασταν παιδιά του Σεβαστιανού...», απάντησε λακωνικά και στην ερώτηση εάν πράγματι στην επιχείρηση της Επισκοπής μέλη της ΣΦΕΒΑ λειτούργησαν ως ομάδα υποστήριξης, περιορίστηκε να χαμογελάσει.

Όσο διήρκησε η συζήτηση ειρωνευόταν συνεχώς τους πολιτικούς και τα ΜΜΕ και με ρωτούσε αν, ερευνώντας αυτή την υπόθεση, θέλω να γράψω ιστορία. Του απάντησα ότι απλώς κάνω ρεπορτάζ για μια σκοτεινή περίοδο και ισχυρίστηκε ότι υπάρχουν έγγραφα φωτιά για τους πολιτικούς τα οποία εξακολουθούν να παραμένουν σε εφτασφράγιστους φακέλους.

Έδειχνε ή τουλάχιστον προσπαθούσε να δείξε ότι γνωρίζει πάρα πολλά για πράγματα και καταστάσεις της επίμαχης περιόδου και το ρόλο των μυστικών υπηρεσιών, αλλά δεν ήθελε να προχωρήσει σε λεπτομέρειες «σεβόμενος θεσμούς». Υποστήριξε ότι υπήρχαν «δυο ΕΥΠ». Η μια άφησε να εννοηθεί ότι ήταν η «πατριωτική» και η άλλη η καθοδηγούμενη από τη CIA που υπονόμευσε όλο τον αγώνα τους. Παραδέχθηκε ότι η αλβανική κατασκοπεία έκανε πάρτι στους βορειοηπειρωτικούς κύκλους και στα σωματεία τους και εμφανίστηκε σχεδόν σίγουρος ότι ήταν «διπλοί πράκτορες εννοούσε οι περισσότεροι από τους ομογενείς που δραστηριοποιούνταν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο γύρω από την υπόθεση του ελληνισμού της Αλβανίας.

«Πόσοι ήσασταν στην ΜΑΒΗ, περισσότεροι από είκοσι και τι απέγινε αυτή η οργάνωση, διαλύθηκε, υπάρχει;»
«Υπήρχαν ομόκεντροι κύκλοι. Η ΜΑΒΗ, να ξέρετε, δεν τελειώνει. Υπάρχουν άνθρωποι ανιδιοτελείς...».

«Εσύ πώς βλέπεις τώρα το όλο θέμα;»
«Με βρήκαν ρομαντικό παιδάκι και αισθάνθηκα την προδοσία. Σας είπα, θέλω να μ' αφήσουν ήσυχο...».

Δεν ήθελε να προχωρήσει η κουβέντα και μου το έδειξε. Μάλιστα, με προειδοποίησε ότι αν γράψω το όνομά του θα με διαψεύσει. Ήμουν, όμως, βέβαιος φεύγοντας από την συνάντηση ότι γνωρίζει πολλά. Σίγουρα πάντως όσα μου είπε ήταν η δική του εκδοχή και ερμηνεία για τα όσα έγιναν εκείνες τις «μαύρες μέρες» και ο ίδιος βρέθηκε στο επίκεντρο.

Η αίσθηση που αποκόμισα ήταν ότι έλεγε την αλήθεια, έστω και αν αυτή ήταν η μισή. Η άλλη μισή ίσως αποκαλυφθεί εάν ανοίξει και πάλι ο φάκελος της υπόθεσης αυτής, που σίγουρα έχει πολλές προεκτάσεις και σε κάθε περίπτωση παραλίγο να εξελιχθεί σε μια βαθιά πληγή για την Ελλάδα και τις σχέσεις της με τη γειτονική Αλβανία.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Ιούλιος 1942 : Ίδρυση ΜΑΒΗ ( Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου ) στα Τίρανα απ' τους Κώνστα , Μάνο, Τάσο και Κοκκαβέση.

Το ΜΑΒΗ υιοθέτησε την πολιτική της κρυψίνοιας, η οποία δεν οδηγούσε πουθενά και για το λόγο αυτό η οργάνωση παρέμεινε σχεδόν φάντασμα όλο το διάστημα της κατοχής.

Κατά την αρχειακή έρευνα δεν βρέθηκε το καταστατικό της οργάνωσης, ούτε τυχών προκηρύξεις που να αποδεικνύουν την αγωνιστική της λειτουργία, ενώ το ανθρώπινο δυναμικό της δεν υπερέβαινε τα 100-150 μέλη. Το ΜΑΒΗ δεν καταγράφει καμιά παρουσία στις ωσμώσεις της Βάνιστας, του Κρα και της Μεμόραχης.

https://media.literatus.gr/?p=1437

Υ.Γ. Βορειοηπειρώτης εθνικιστής τα γράφει αυτά, όχι κανένας αριστερός

[Τλαξκαλτέκος]

Ιούλιος 1942 : Ίδρυση ΜΑΒΗ ( Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου ) στα Τίρανα απ' τους Κώνστα , Μάνο, Τάσο και Κοκκαβέση.

Το ΜΑΒΗ υιοθέτησε την πολιτική της κρυψίνοιας, η οποία δεν οδηγούσε πουθενά και για το λόγο αυτό η οργάνωση παρέμεινε σχεδόν φάντασμα όλο το διάστημα της κατοχής.

Κατά την αρχειακή έρευνα δεν βρέθηκε το καταστατικό της οργάνωσης, ούτε τυχών προκηρύξεις που να αποδεικνύουν την αγωνιστική της λειτουργία, ενώ το ανθρώπινο δυναμικό της δεν υπερέβαινε τα 100-150 μέλη. Το ΜΑΒΗ δεν καταγράφει καμιά παρουσία στις ωσμώσεις της Βάνιστας, του Κρα και της Μεμόραχης.

https://media.literatus.gr/?p=1437

Υ.Γ. Βορειοηπειρώτης εθνικιστής τα γράφει αυτά, όχι κανένας αριστερός

Η κύρια προσπάθεια μάλλον ήταν να γίνει παράρτημα του ΕΔΕΣ στην Βόρεια Ήπειρο.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Οι τριβές μεταξύ μειονότητας και αλβανικού κράτους

Οι συνήθεις αντιπαραθέσεις μεταξύ μειονότητας και αλβανικού κράτους που εμφανίζονται στον Τύπο αφορούν είτε ζητήματα ιδιοκτησιών είτε εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου για τις μειονότητες. Και στα δύο αυτά είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τι πραγματικά συμβαίνει. Ακόμη και η επιτόπια έρευνα είναι μερικές φορές χωρίς αντίκρισμα, καθώς χρειάζεται βαθιά γνώση όχι μόνο του θεσμικού πλαισίου αλλά και των τρόπων που λειτουργεί σε διαφορετικά επίπεδα το αλβανικό πελατειακό και πολιτικό σύστημα. Παρ' όλα αυτά, η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για τις μειονότητες παρουσιάζει δύο σημεία άξια προσοχής: το πρώτο σχετίζεται με τις αργές διαδικασίες εφαρμογής του από το αλβανικό κράτος και τις πιθανές αντιδράσεις των κομμάτων, των πολιτικών και των ομάδων πίεσης που προκαλεί η αποδοχή κάποιων ρυθμίσεων. Το δεύτερο αφορά την ιδιότυπη επίδειξη δύναμης μεταξύ της μειονότητας και του αλβανικού κράτους, ένα χωρίς περιεχόμενο μπρα ντε φερ. Το όλως πρόσφατο ζήτημα των δίγλωσσων οδικών πινακίδων στον δήμο Φινικιού συμπυκνώνει τις παραπάνω διαπιστώσεις. Μετά την καθυστέρηση του κράτους να τοποθετήσει δίγλωσσες πινακίδες, ο δήμος τοποθετεί δικές του. Στις πινακίδες τα ελληνικά είναι στο πάνω μέρος και με σαφώς πιο έντονο και διαφορετικό χρώμα από τα αλβανικά, ενώ και για αλβανόφωνο (μουσουλμανικό) χωριό υιοθετείται η ελληνόγλωσση εκδοχή «Άγ. Παντελεήμονας». Με μια αιφνιδιαστική νυχτερινή επιχείρηση, οι πινακίδες αποκαθηλώθηκαν. Προκαλείται σειρά αντιδράσεων από την Ομόνοια και άλλους μειονοτικούς, η κυβέρνηση τονίζει ότι τοποθετήθηκαν χωρίς άδεια, η δε Αρχή Οδοποιίας έκρινε τις πινακίδες μη ασφαλείς και εκτός προδιαγραφών. Ο πρωθυπουργός Ράμα προβαίνει σε δηλώσεις και δύο τρεις ημέρες μετά την αφαίρεση τοποθετούνται, πλέον, οι επίσημες δίγλωσσες πινακίδες. Εν ολίγοις, χρειάστηκε αυτού του τύπου η αντίδραση της μειονότητας για να προβεί η κυβέρνηση σε μία ανώδυνη, μάλιστα, πράξη, καθώς σε άλλους οικισμούς υπάρχουν δίγλωσσες πινακίδες εδώ και πολλά χρόνια.

Σε άλλες περιπτώσεις όμως, ο εγκλωβισμός της μειονότητας στην εκφορά ενός λόγου που κλείνει το μάτι ακόμη και για ανατροπή της εδαφικής κυριαρχίας στην περιοχή, και παρά το ότι τελικά η πολιτική αναστάτωση που συνήθως προκαλείται είναι μικρή, δημιουργεί ευρύτερα ζητήματα. Το ελληνικό κράτος σε αυτές τις περιπτώσεις θεωρεί ότι οφείλει να «απαντήσει στις αλβανικές προκλήσεις», δηλαδή στην αντίδραση της Αλβανίας, και η διένεξη από εσωτερικό ζήτημα της Αλβανίας καθίσταται διμερές μεταξύ των δύο χωρών. Έτσι, η κατεδάφιση αυθαίρετου ναού, εντός ή εκτός Χιμάρας, προκαλεί διπλωματική ένταση, και η αυθαίρετη κατασκευή σε νεκροταφείο, αν αυτή έγινε χωρίς κάποια παρότρυνση από άλλους, δημιουργεί εντυπώσεις στην αλβανική κοινωνία και συγκεκριμένη εικόνα της Ελλάδας. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι ο λόγος περί αυτονομίας θεωρείται ως κάτι που όχι μόνο ενσωματώνεται στην αφήγηση της μειονότητας, αλλά μπορεί και να παρουσιάζεται δημόσια.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις κατά την περίοδο του μεσοπολέμου

Τα ζητήματα που επηρέαζαν τις ελληνοαλβανικές σχέσεις ήταν η ελληνική μειονότητα της Βορείου Ηπείρου, το Αυτοκέφαλο της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και η αποζημίωση για τα απαλλοτριωθέντα κτήματα των Αλβανών υπηκόων που ζούσαν στην Ελλάδα και των Τσάμηδων. Επίσημη διακρατική συμφωνία για τις μειονότητες δεν είχε υπογραφτεί. Το Πρωτόκολλο της Καπεστίτσας δεν μπορεί να θεωρηθεί μια δεσμευτική πράξη για την Αλβανία. Η μόνη προφορική δέσμευση της Αλβανίας ήταν οι δηλώσεις του Φαν Νόλη στην Κοινωνία των Εθνών, στις 3 Οκτωβρίου 1921, ότι η Αλβανία θα σεβαστεί τα εκπαιδευτικά και θρησκευτικά δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας. Αλλά μετά τη διεθνή αναγνώριση του αλβανικού κράτους, τα ελληνικά σχολεία άρχισαν να συρρικνώνονται. Ό,τι οι Αλβανοί θεωρούσαν ως ελληνική μειονοτική ζώνη ήταν μονάχα 99 χωριά μεταξύ Αργυροκάστρου και Αγίων Σαράντα και τρία άλλα χωριά (Δρυμάδες, Παλάσσα και Χιμάρα). Το 1933 ο Ζώγου, στο πλαίσιο της εθνικοποίησης της παιδείας, προσπάθησε να κλείσει τα ιδιωτικά και κοινοτικά σχολεία. Η Ελλάδα προσέφυγε τότε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και δικαιώθηκε. Έτσι, επαναλειτούργησαν τα ελληνικά σχολεία.

Οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας είχαν οθωμανική συνείδηση και η Ελλάδα αρχικά ευνοούσε τη μετανάστευσή τους στην Τουρκία. Εναντίον της μετανάστευσης των Τσάμηδων τάχθηκαν η Αλβανία και η Ιταλία. Καθώς ο ιταλικός παράγοντας στη Βαλκανική ήταν υπολογίσιμος, ο Πάγκαλος το 1926 εξαίρεσε τους Τσάμηδες ως Αλβανούς από την ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας. Για να εξευμενίσει την Ιταλία, ο Πάγκαλος αποφάσισε τη διάλυση των βορειοηπειρωτικών συλλόγων και υπέγραψε το 1926 με την Αλβανία ως πακέτο 4 διμερείς συμβάσεις για εμπορικά θέματα, ζητήματα ιθαγένειας, έκδοσης φυγόδικων, ίδρυσης προξενείων και εγκατάστασης Ελλήνων υπηκόων στην Αλβανία και Αλβανών στην Ελλάδα. Δυστυχώς, οι συμβάσεις αυτές, αντί να συμβάλουν στη βελτίωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων, επέτειναν την όξυνση. Το άρθρο 3 της σύμβασης «περί εγκαταστάσεως και προξενικής υπηρεσίας» προέβλεπε ότι «σε περίπτωση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ή επίταξης σε ένα από τα δύο κράτη, οι υπήκοοι του άλλου κράτους δεν θα υποβάλλονται από την άποψη αυτή σε καθεστώς λιγότερο ευνοϊκό από εκείνο στο οποίο υποβάλλονται οι ιθαγενείς ή η υπήκοοι οποιασδήποτε τρίτης δύναμης». Αυτό έδινε τη δυνατότητα σε Αλβανούς γαιοκτήμονες που ζούσαν στην Ελλάδα και είχαν αποκτήσει την αλβανική υπηκοότητα μεταξύ 1913 και 1923 να διεκδικήσουν για την απαλλοτρίωση των κτημάτων τους ποσά μεγαλύτερα από εκείνα που ορίζονταν για τους Έλληνες ή για ξένους υπηκόους. Η συνολική έκταση των αλβανικών κτημάτων στην Ελλάδα υπολογιζόταν σε ένα εκατομμύριο στρέμματα. Το θέμα παρέμεινε σε εκρεμμότητα. Επίσης απαλλοτριώθηκαν και κτήματα των Τσάμηδων για την αποκατάσταση επίμορτων καλλιεργητών και προσφύγων. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι Τσάμηδες είχαν αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Κύριο αίτημα και των Τσάμηδων ήταν η προνομιακή τους μεταχείριση στην αποζημίωση για την απαλλοτρίωση των κτημάτων τους. Λόγω της τροπής αυτής των πραγμάτων η επικύρωση των συμβάσεων από την ελληνική Βουλή καθυστέρησε. Η κυβέρνηση Βενιζέλου, σε μια χειρονομία καλής θέλησης προς την Αλβανία, αναγνώρισε το 1928 τον Ζώγου ως βασιλέα της Αλβανίας, διέλυσε τους βορειοηπειρωτικούς συλλόγους, έθεσε σε ισχύ 3 από τις διμερείς συμβάσεις που είχαν υπογραφτεί το 1926 και ψήφισε το 1930 νόμο για την επαύξηση της αποζημίωσης των απαλλοτριωθέντων κτημάτων των Τσάμηδων. Με τον νόμο αυτό οι Τσάμηδες αποκτούσαν το δικαίωμα να ασκήσουν έφεση σε οριστικές δικαστικές αποφάσεις με σκοπό την επαύξηση του τιμήματος των απαλλοτριωθέντων κτημάτων, χωρίς η άσκηση της έφεσης να φέρει αναστολή της απευθείας καταβολής της αποζημίωσης που είχε ορισθεί πρωτόδικα. Επίσης, διπλασιαζόταν η αποζημίωση που είχε αρχικά προβλεφθεί για εκείνους τους Τσάμηδες που θα επέλεγαν να μην ασκήσουν το δικαίωμα της έφεσης και συγχρόνως κατείχαν πάνω από 300 στρέμματα έκταση. Τα γραφειοκρατικά κωλύματα, η επιθυμία των Τιράνων να καταβληθεί η αποζημίωση στην αλβανική κυβέρνηση και η επιφυλακτική στάση των μετέπειτα ελληνικών κυβερνήσεων κατέστησαν τον ευνοϊκό αυτόν νόμο αναποτελεσματικό. Οι Τσάμηδες εξακολουθούσαν να παραμένουν δυσαρεστημένοι λόγω της μη προνομιούχου αποζημιώσεώς τους από το ελληνικό κράτος. Από τα μέσα της δεκαετίας του 30 το ελληνικό κράτος έλαβε μέτρα για τη βελτίωση της υποδομής του νομού Θεσπρωτίας (πάταξη της ληστείας, οδικό δίκτυο), ενώ διορίστηκαν και πέντε δάσκαλοι της αλβανικής. Ωστόσο, η εκπαίδευση δεν ήταν το κύριο αίτημα των Τσάμηδων, αλλά οι αποζημιώσεις.

Η Αλβανία από την άλλη πλευρά ήθελε να διατηρεί ανοιχτό το ζήτημα των Τσάμηδων ως αντιπερισπασμό για το Βορειοηπειρωτικό. Η Ελλάδα φοβόταν ότι μια εγκατάσταση των Τσάμηδων στη Βόρειο Ήπειρο θα αλλοίωνε την εθνολογική σύνθεση της περιοχής σε βάρος του ελληνικού στοιχείου. Ζήτημα καταπίεσης Τσάμηδων στην Ελλάδα ανακινούσε η Ιταλία. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διπλωματική διακοίνωση που επέδωσε στις 28 Οκτωβρίου 1940 ο Γκράτσι στον Μεταξά υπήρχε και ρήτρα για καταπίεση των Τσάμηδων στην Ελλάδα. Η «απελευθέρωση της Τσαμουριάς» προβλήθηκε ως ένας λόγος της ιταλικής επίθεσης.

Μετά τη διεθνή αναγνώριση του αλβανικού κράτους το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν πρόθυμο να αναγνωρίσει το Αυτοκέφαλο της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σύμφωνα με τους εκκλησιαστικούς κανόνες. Οι προσπάθειές του όμως στη δεκαετία του '20 δεν τελεσφόρησαν, λόγω ιταλικών και σερβικών αντιδράσεων. Η Ιταλία επιθυμούσε το Αυτοκέφαλο της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά με πραξικοπηματική ανακήρυξη, χωρίς συνοδική πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Και το Πατριαρχείο Σερβίας δεν ήθελε αύξηση της επιρροής του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αλβανία, λόγω της γενικότερης πολιτικής του Βελιγραδίου έναντι των Τιράνων, και απέβλεπε να θέσει τους Αλβανούς Ορθόδοξους υπό την πνευματική του σκέπη. Βελιγράδι και Ρώμη είχαν αναπτύξει ανταγωνιστικές σχέσεις στην Αλβανία και δεν επιθυμούσαν ανάμιξη της Ελλάδας στις εκκλησιαστικές υποθέσεις της Αλβανίας μέσω του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Αλλά λόγω της δράσης της ουνιτικής προπαγάνδας στην Αλβανία, τελικά το 1937 το ζήτημα διευθετήθηκε με πρωτοβουλία των Ορθοδόξων της Αλβανίας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνώρισε το Αυτοκέφαλο της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σύμφωνα με τους κανόνες και έστειλε δύο ελληνικής καταγωγής επισκόπους στο Αργυρόκαστρο και στην Κορυτσά. Η Γιουγκοσλαβία είχε ήδη αναγνωρίσει την Αλβανία ως σφαίρα της ιταλικής επιρροής.