ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

[Τλαξκαλτέκος]

- Ο πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄ καταγόταν απ' το Κρούσοβο.

- Σύμφωνα με τον Γάλλο πρόξενο της Θεσσαλονίκης Λ. Στέεγκ ( 1903 ) το Κρούσοβο είχε 10.000 κατοίκους , απ' τους οποίους τα 2/3 ήταν ελληνίζοντες Βλάχοι. . Σύμφωνα με τον ιστορικό Κωνσταντίνο Βακαλόπουλο το 1903 ζούσαν στο Κρούσοβο 11.000 κάτοικοι απ' τους οποίους τα 2/3 ήταν Έλληνες ( εννοεί μάλλον βλαχόφωνοι ελληνόφρονες ).

- Σύμφωνα με τον Νικόλαο Μέρτζο ο Θεόδωρος Μόδης, θείος του γνωστού Γεωργίου Μόδη, ήταν βλαχόφωνος. Ο Θεόδωρος δολοφονήθηκε στις 2/9/1904 από Βούλγαρους. Για αντίποινα οι Έλληνες τραυμάτισαν τον Βούλγαρο Πετκώφ , μέλος του βουλγαρικού κομιτάτου της περιφέρειας των Πρεσπών.

Η κηδεία του Θεόδωρου Μόδη.

- Ο Μοναστηριώτης Αναστάσιος Βαφειάδης σχημάτισε το 1866 εθελοντικό σώμα στην Αθήνα και πολέμησε στην Κρήτη. Έχασε την ζωή του κατά την μάχη του Βαφέ.


- Ο δεσπότης Γρεβενών και μακεδονομάχος Αιμιλιανός ήταν Μικρασιάτης. Καταγόταν απ' το Ικόνιο της Μ. Ασίας. Δολοφονήθηκε την 1/10/1911 μαζί με τον διάκο του και τον αγωγιάτη του από βουλγαρόφρονες και ρουμανίζοντες κοντά στο χωριό Γκρεντάδες ( τώρα Αιμιλιανός ), αφού πρώτα λειτούργησε στο χωριό Σνίχοβο ( τώρα Δεσπότης ).

Αντιμετώπισε την βουλγαρική και ρουμανική προπαγάνδα. Έγραφε σε γράμματά του :
Η κατάστασις εδώ επάνω έγινε ανυπόφορος πλέον. Το κομιτάτον , αι αδικίαι , αι αυθαιρεσίαι χορεύουν ολόγυρά μου. Εις την Κρανιάν εις Ρουμάνος ήρπασε το σχολείον μας και από τα παιδιά μας άλλα προσηλύτισε και άλλα τα έδιωξε. Τώρα αμφιβάλλω αν θα μου επιτρέπουν να περιοδεύω. Οι μουχτάρηδες υπεβλήθησαν εις ανάκρισιν περί του τι έκαμεν ο δεσπότης και τι έλεγεν εις τα χωρία. Βλέπετε , οι διεστραμμένοι ζητούν να με ενοχοποιήσουν παντί τρόπω και ακόμη να εκρουμανίσουν τα βλαχοχώρια. Από στιγμής εις στιγμής δεν γνωρίζω τι θα συμβή. (...) Ημείς όμως δεν είναι δυνατόν να σταθώμεν με εσταυρωμένας τας χείρας.


Ο ποιητής Γεώργιος Σουρής για τον μαρτυρικό ιεράρχη .

Τὸν ἔσφαξαν τῶν Γρεβενῶν τὸν ἄφοβο Δεσπότη,
τὸν ἔσφαξαν τὸν ἄξιο τοῦ γένους στρατιώτη·
θρήνησε σκλάβα, θρήνησε κι ἄλλη μεγάλη μίτρα,
ποῦ τὴν αἱματοκύλισαν τῆς ‘λευθεριᾶς τὰ φύτρα.
Τυλίξου πάλι, δύστυχη, μὲ μάτια βουρκωμένα σὲ ῥάσα ‘ ματωμένα.
Βλέπεις τὴν ἄτιμη σφαγὴ κι’ ἐκδίκησί μου μόνη,
μένουν καμπόσα δάκρυα καὶ βογγητὰ καὶ πόνοι.
Καὶ τὄχεις γιὰ παρηγοριὰ στὴν μαύρη τὴν ὀρφάνια,
νὰ πλέκῃς μὲ τἀγκάθια σου μαρτυρικὰ στεφάνια.
Κι ἄν ἕνας εἶναι σήμερα μ’ ἄλλων καιρῶν αἰσθήματα,
ποῦ νὰ πονῇ τοὺς μάρτυρας, τῶν ἰδεῶν τὰ θύματα,
ἐκεῖνος ἄς τρανολαλῇ ‘στὰ δάκρυα πνιγμένος:
Κατάρα σ’ ὅσους ἔκαναν νὰ σφάζεται τὸ γένος.

Από τους πολλούς επιμνημόσυνους λόγους που εκφωνήθηκαν ξεχωρίζει ο λόγος φίλου του Χρυσοστόμου : «Όταν αρχιερείς καίωσιν εαυτούς ως λαμπάδας ενώπιον του ειδώλου της πατρίδος, ο δε μαρτυρικός θάνατός των γίνεται ζωής και δόξης υπόθεσις και θεμέλιον αγιωτέρου βίου, το μνημόσυνόν των δεν εναρμονίζεται με δάκρυα και θλίψιν, αλλά με υπερηφάνειαν και αγαλλίασιν. Ημίν εξ όλων εχαρίσθη όχι μόνον το εις Χριστόν ορθώς πιστεύειν, αλλά και το υπέρ Αυτού αγογγύστως πάσχειν, γενναίως μαρτυρείν και ενδόξως θνήσκειν». Ο Χρυσόστομος Σμύρνης θα μαρτυρήσει λίγα χρόνια αργότερα από τους Τούρκους, το 1922 στη Σμύρνη.

- Ο μητροπολίτης Πελαγονίας Ιωακείμ Φορόπουλος ( Χίος 1859 - Πόλη 1909 ) σπούδασε στην Οξφόρδη της Αγγλίας και στις Λειψία και Ιέννα της Γερμανίας. Το 1901 έγινε μητροπολίτης Μελενίκου και το 1903 Πελαγονίας. Σύμφωνα με τα Απομνημονεύματα του μακεδονομάχου Γ. Δικώνυμου Μακρή, ο κομιτατζής Ναούμ επιχείρησε να δολοφονήσει τον μητροπολίτη μέσα στην εκκλησία στο χωριό Δράγοσι. Δεν τα κατάφερε , αλλά έπεσε νεκρός ο σωματοφύλακάς του και τραυματίστηκε ο αμαξάς του που προσπάθησαν να τον προστατεύσουν. Το Ναούμ και 4 από τους άνδρες του κυνήγησαν ο τουρκικός στρατός της Βελούσανης και οι χωρικοί και τους σκότωσαν. Η φιλελληνική και αντι-βουλγαρική δράση του Ιωακείμ είχε σαν αποτέλεσμα να τον ανακαλέσουν οι Τούρκοι στην Πόλη , αφού τον υποψιάζονταν ως αρχηγό επαναστατικής ομάδας.

Έλεγε : Οι φόνοι δεν αραιώνουν τα έθνη ... Τους Έλληνες δεν τους φοβίζουν οι δολοφονικές απόπειρες ούτε τους χαλαρώνουν το αίσθημα της φιλοπατρίας οι πιέσεις κι οι φυλετικές ραδιουργίες ... Αντίθετα , κάθε φόνος πληθαίνει το μαρτυρολόγιο των σύγχρονων αγίων ...


πηγή πληροφοριών : Αλησμόνητες Πατρίδες του Ελληνισμού , τόμος 6

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Σύμφωνα με τον ιστορικό Κωνσταντίνο Βακαλόπουλο το 1903 ζούσαν στο Κρούσοβο 11.000 κάτοικοι απ' τους οποίους τα 2/3 ήταν Έλληνες

Και που πήγαν; Άνοιξε η γη και τους κατάπιε;

[Τλαξκαλτέκος]

Σύμφωνα με τον ιστορικό Κωνσταντίνο Βακαλόπουλο το 1903 ζούσαν στο Κρούσοβο 11.000 κάτοικοι απ' τους οποίους τα 2/3 ήταν Έλληνες

Και που πήγαν; Άνοιξε η γη και τους κατάπιε;

[Τλαξκαλτέκος]

Τρεις ακόμη σλαβόφωνοι Έλληνες Μακεδονομάχοι :

Ναούμ Σπανός απ' την Χρούπιστα/Άργος Ορεστικό
Λάκης Νταηλάκηςαπ' το Βέρνικ της Κορυτσάς
Ευάγγελος Ανδρέα Γκέλε απ' την Τύρσια/Τρίβουνο της Φλώρινα
Σίμος Αρμενσκιώτης από τα Άλωνα/Αρμένσκο της Φλώρινας

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Ευάγγελος Ανδρέα Γκέλε απ' την Τύρσια/Τρίβουνο της Φλώρινα

Χριστιανικό μακεδονικό χωριό, οι κάτοικοι του οποίου προσχώρησαν στην εξαρχία. Το χωριό συμμετείχε στο Ίλιντεν και κάηκε από τον οθωμανικό στρατό. Το 1912 ζούσαν εδώ περίπου 900 άτομα. Μερικές οικογένειες μετανάστευσαν στη Βουλγαρία. Το 1928 ο πληθυσμός του είχε μειωθεί σε 650 κατοίκους. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν χαρακτηριστεί ως άτομα ανθελληνικών ή ρευστών φρονημάτων. Στο τέλος του εμφυλίου πολέμου, οι περισσότεροι κάτοικοί του κατέφυγαν στη Γιουγκοσλαβία και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Τρίβουνον (Τύρσια), υπήρχαν 114 ξενόφωνες οικογένειες, εκ των οποίων 100 ήταν δεδηλωμένων σλαυϊκών φρονημάτων [Στατιστική 1932].

Τρίβουνον, 540 κάτοικοι, όλοι σλαυόφωνοι. Υπήρχαν 400 άτομα μη ελληνικής συνείδησης, 100 ρευστής και 40 ελληνικής [Στατιστική 1945].

https://www.lithoksou.net/2020/11/horia ... s.html?m=1

[Τλαξκαλτέκος]

- Ο Χαλκιδικιώτης ιατρός Θεοχάρης Γερογιάννης και ο αδελφός του ταγματάρχης Μαυροειδής Γερογιάννης ίδρυσαν στην Αθήνα τον Κεντρικό Μακεδονικό Σύλλογο . Στις 17/4/1903 ο Θεοχάρης Γερογιάννης και ο γραμματεύς του Συλλόγου Στεφ. Μανδρινός ( απ' την Κλεισούρα της Καστοριάς ) παρέδωσαν υπόμνημα του Κεντρικού Μακεδονικού Συλλόγου προς τους εν Αθήναις πρεσβευτάς των Μεγάλων Δυνάμεων. Εκεί μεταξύ άλλων έγραφαν :

Ο εν Αθήναις Κεντρικός Μακεδονικός Σύλλογος , αποτελούμενος υπό μελών καταγομένων εκ πασών των επαρχιών της Μακεδονίας , χώρας ανέκαθεν ελληνικής , δηλοί ενώπιον του πολιτισμένου κόσμου ότι ουδέποτε οι Μακεδόνες θέλουσι ανεχθή , όπως η πατρίς αυτών , λόγω των λαλουμένων εις τινα μέρη αυτής ποικίλων γλωσσικών κραμάτων , διασπασθή. Διότι η γλωσσική διαφορά δεν αποδεικνύει και διαφοράν καταγωγής. (... ) Οι Μακεδόνες , ένεκα της ελληνικής αυτών καταγωγής (...) είναι πάντη διάφοροι των προθέσεων των εν Βουλγαρία ληστρικών συλλόγων ...

- Ο Αλέξανδρος Σβώλος ήταν Βλάχος. Γεννήθηκε στο Κρούσοβο . Σύμφωνα με τον ίδιο ήταν ηπειρώτικης καταγωγής. Ο πατέρας του καταγόταν απ' την Νικολίτσα της Ηπείρου και η μάνα του απ' την Μοσχόπολη. βλ. εφημερίδα Η ΜΑΧΗ 5/5/1947

ΚΡΥΦΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΕΜΦΑΝΙΣΗ

Η ΜΑΧΗ 5/5/1947
Η εφημερίδα αυτή ήταν του "συνοδοιπόρου Σβώλου". Μια προπαγανδιστική βουλγαρική εφημερίδα είπε τον Σβώλο βουλγαρικής ή ανάμικτης καταγωγής. Βούλγαρους θεωρούσε και τους Βάρναλη και Δοξιάδη. Η εφημερίδα Καθημερινή το χρησιμοποίησε. Ο Σβώλος απαντάει στην Καθημερινή. Της λέει πως στην Βουλγαρία υπήρχαν και υπάρχουν Έλληνες. Η βουλγαρική προπαγάνδα μόνο λέει πως οι πέραν του Αλιάκμονα είναι Βουλγαρομακεδόνες που έγιναν Έλληνες εξαιτίας της Εκκλησίας και του Σχολείου. Ο Σβώλος συγκεκριμένα έχει ηπειρώτικη καταγωγή. Μην χρησιμοποιείται την βουλγαρική προπαγάνδα. Είναι αυτό πατριωτισμός ; Κάποτε έλεγαν τουρκόσπορους τους βενιζελικούς πρόσφυγες. Στην Κρήτη και στην Ελλάδα έλεγαν Τούρκο τον Βενιζέλο.

Το 1920 , υφηγητής τότε της Νομικής Σχολής , προλόγισε το βιβλίο "Μακεδονικές Ιστορίες" του Γ. Μόδη ( επίσης Βλάχου ). Έγραφε :

... O αναγνώστης [ του βιβλίου ] , όταν κατάγεται από την Παλαιά Ελλάδα , πρέπει να μεταφερθή αρκετά μακριά απ' τον αστικό τύπο του ελευθέρου Έλληνος , για να νοιώση τους σλαβοφώνους ή βλαχοφώνους ή κι ελληνοφώνους μακεδονικούς τύπους της Νέας Ελλάδος. Ιδίως πρέπει να προσέξη να μη συγχύση ποτέ γλώσσα κι εθνική συνείδηση στον Μακεδονικό Λαό, ο οποίος κι όταν ακόμη δεν μπορούσε να προφέρη την λέξην "Έλλην" , εσφάζετο με δάκρυα χαράς για την Ελληνική ιδέα.

[Τλαξκαλτέκος]

Παύλος Ηλία Νικολαΐδης ή καπετάν Ρακοβίτης (Ράκοβο/Κρατερό 1877 -1910)
Μακεδονομάχος από το Κρατερό (Ράκοβο) Φλώρινας.
Στις 8 Οκτωβρίου του 1907, δολοφονήθηκε στο Κρατερό ο πατέρας του Παύλου Ρακοβίτη, Ηλίας από τις Βουλγάρικες ομάδες των Τράικο, Πέταρ Άτσεφ, Τζόλε (Λάζαρο) Στόιτσεφ και Χρήστο Λεόντεφ, οι οποίοι είχαν επιτεθεί στο χωριό τη στιγμή που οι περισσότεροι άντρες έλλειπαν στην αγορά του Μοναστηρίου και αφού έκαψαν 70 σπίτια, δολοφόνησαν 3 γέροντες.
Ο Παύλος Ρακοβίτης ήταν γνωστός στο χωριό του και ως τρελοπαύλος, λόγω του ατίθασου χαρακτήρα του αλλά και λόγω του ότι έπινε υπερβολικά και γίνονταν επικίνδυνος. Ήταν γενναίος και αποφασιστικός χαρακτήρας. Φάνηκε αμείλικτος στους Βουλγαρίζοντες (έστω και από φόβο) συγχωριανούς του, γεγονός που δημιούργησε προσωπικές έχθρες. Ως οπλαρχηγός του σώματος του Γ. Μακρή, απέσπασε πολλές φορές χρήματα από τους κατοίκους του Κρατερού για την ενίσχυση του αγώνα, ενέργειες που τον έφεραν σε ρήξη με το Ελληνικό κέντρο.
Προσέφυγε για λόγους ασφαλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου διέμεινε για σύντομο διάστημα, αλλά αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Μακεδονία, ως λαθρεπιβάτης γιατί καταζητούνταν για το φόνο δύο Βουλγάρων εκεί.
Στις 4 Οκτωβρίου του 1910 δολοφονήθηκε μέσα στο χωριό του από Οθωμανικό απόσπασμα κατ' εντολή των Νεοτούρκων και αφού είχε δοθεί αμνηστία.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE ... E%B7%CF%82

[Τλαξκαλτέκος]

Ο Μελάς στο σλαβόφωνο Στρέμπενο και στην αρβανιτόφωνη Μπελκαμένη

Τον Σεπτέμβριο του 1904 , ένα μήνα πριν σκοτωθεί , ο Παύλος Μελάς εισβάλει στο Στρέμπενο για να τιμωρήσει τους δύο βουλγαρόφρονες δολοφόνους που σκότωσαν τον ελληνόφρονα παπά του χωριού, τον παπα - Δημήτρη. Ο ένας δεν βρέθηκε αμέσως . Ο άλλος , 55 ετών, συνελήφθη και οδηγήθηκε στο κέντρο του χωριού. Όπως περιγράφει ο Μελάς σε γράμμα προς την γυναίκα του

̓Εκεῖ πρώτη καὶ μόνη εἶχε σπεύσει μὲ τὰς δύο θυγατέρας της ἡ χήρα τοῦ Παπαδημήτρη . Κλαίουσα , ἡ καημένη , μὲ καταφιλεῖ · διὰ διερμηνέως δὲ μὲ λέγει ὅτι μὲ θεωρεῖ ὡς σωτῆρα , ἀλλὰ μὲ ἱκετεύει νὰ μὴ χύσω ἀπόψε αἷμα εἰς τὸ χωριό της , διότι θα κινδυνεύσουν όλοι. Της λέγω ότι του λοιπού το Στρέμπενον τουλάχιστον και τα περίχωρα δεν θα κινδυνεύσουν , ότι απεναντίας θα κινδυνεύσουν οι Βούλγαροι. Κλαίει απαρηγόρητα και μου λέγει ότι ο συλληφθείς είναι ο αδελφός της ! και ότι δεν είναι τόσο ένοχος . Ότι ο μόνος ένοχος είναι ο Αργύρης Πέτρου ( ο και αποδράς δολοφόνος του παπά-Δημήτρη ) , ότι οι δύο συλληφθέντες , σχετικώς με 2 ή 3 άλλους είναι αμαρτία να φονευθούν . Τούτο με ανακουφίζει ου ολίγον.

Ο Παύλος Μελάς δεν ήταν άνθρωπος που σκοτώνει ψυχρά. Μάζεψε τους δημογέροντες αποκαλώντας τους αδελφούς και τους μίλησε ως χριστιανός για θρησκεία , πατριάρχη , πατρίδα , Ελλάδα , τυραννία Βουλγάρων δολοφόνων κ.α. Έγραφε στην σύζυγό του :

Δεν με ήκουσες ποτέ ρητορεύοντα , δια τούτο θα σου φανή παράξενον αν σου ειπώ ότι κατορθώνω τους απλοϊκούς ανθρώπους να τους συγκινώ.

Μετά στράφηκε αγρίως στους συλληφθέντας. Τους είπε πως κανονικά θα τους σκότωνε για τα κακουργήματά τους , αλλά θα τους δώσει χρόνο να μετανοήσουν. Έπειτα τους πήρε με το καλό και τους είπε πως αν θέλουν να είναι σχισματικοί και Βούλγαροι είναι ελεύθεροι. Όχι μόνο δεν θα τους πειράξει , αλλά και θα τους προστατεύσει . Αν όμως μάθει ότι εξακολουθούν το απαίσιο έργο τους θα τους φονεύσει χωρίς λύπη. Αμέσως και οι δυο κλαίγοντας από ευγνωμοσύνη τον ευχαρίστησαν και διαμαρτυρήθηκαν πως δεν είναι σχισματικοί και Βούλγαροι αλλά Έλληνες. Και ό,τι έκαναν το έκαναν εξ ανάγκης.

Ο Παύλος Μελάς έδωσε χρήματα στους δημογέροντες για τους φτωχούς του χωριού και πέρασε τη νύχτα του στα σπίτια των σχισματικών. Οι χωρικοί τον χαιρετούσαν και του έλεγαν πως η ομιλία του ήταν καλύτερη από 10 φόνους.

Ήρθε και τον βρήκε και η χήρα του πρωτοπόρου σλαβόφωνου Μακεδονομάχου Βαγγέλη Στρεμπενιώτη. Ήταν νέα και ωραιοτάτη με ένα κοριτσάκι 2 ετών που λεγόταν Ειρήνη. Καταγόταν απ' την Καστοριά και μιλούσε ελληνικά. Ήταν απαρηγόρητη γιατί έμαθε πως οι κομίται σκότωσαν τον αδελφό της , διδάσκαλο στην Μυλόβισταν του Μοναστηριού. Ακόμη ήρθε να τον δει και η αδελφή του δολοφονημένου καπετάν-Βαγγέλη.
Ο Μελάς έδωσε από μια λίρα στις δυο γυναίκες και άλλη μια στην χήρα του Παπαδημήτρη. Έπειτα προσκύνησε τον τάφο του μακαρίτου Βαγγέλη. Δεν είχε σταυρό και ο Μελάς θα παράγγελνε έναν μαρμάρινο απ' το Μοναστήρι.

Οι άνδρες του Μελά έκλεψαν απ' το σπίτι του συλληφθέντος Αργύρη Πέτρου έναν τενεκέ με χρήματα. Αυτός τα επέστρεψε δηλώνοντας πως αυτοί δεν ληστεύουν. Αυτό ενθουσίασε τους χωρικούς ακόμη πιο πολύ.

Έπειτα ο Μελάς με το σώμα του μπαίνουν στην Μπελκαμένη. Οι χωρικοί τους κοιτάζουν με αμηχανία και περιέργεια. Μόλις όμως τους μιλά ευγενικά και ανοιχτόκαρδα , παίρνουν θάρρος και τον χαιρετούν με δάκρυα χαράς που βλέπουν για πρώτη φορά Έλληνα καπετάνιο απ' την Ελλάδα. Όταν τέλειωσε τον λόγο του για την πατρίδα προσπαθούσαν να του φιλήσουν με το ζόρι τα χέρια.

Επιστολή του Παύλου Μελά προς τον Γερμανό Καραβαγγέλη στις 11/6/1903

Οι ένδεκα Κρήτες ους σας στέλλομεν, είναι τέλειοι τύποι πολεμιστών, Γενναίοι, ευφυείς, τολμηροί , αποφασιστικοί, φιλόδοξοι και έχοντες ανεπτυγμένον το εθνικόν αίσθημα, είμαι βέβαιος ότι θα ενισχύσωσι καταπληκτικώς τον αγώνα σας. Ο ήδη γνωστός σας Γεώργιος Πέρακης είναι ο καλλίτερος πάντων, εις αυτόν δύνασθε τα πάντα να λέγητε και να τον συμβουλεύεσθε ακόμη, δια τα πράγματα τα οποία δεν υποπίπτουσι εις την Υμετέραν άμεσον και πεφωτισμένην αντίληψιν. Εις ολους αυτους συνεβούλευσα να φέρωνται μετά μετριοφροσύνης και ευγένειας προς τους εντόπιους συναδέλφους των όπως μη εξεγείρωσι την ζηλοτυπίαν και το πάθος αυτών. Επίσης τους συνεβούλευσα να φροντίσωσι πάση δυνάμει όπως ο αγών των είναι γενναιόφρων και προς αυτούς ακόμη τους εχθρούς. Διότι πολλάκις μια ελεημοσυνη ή γενναιοφροσύνη κάνει πολλά περισσότερα από εκατό φόνους.

[Τλαξκαλτέκος]

Πως οι Τούρκοι ανακάλυψαν το ακέφαλο πτώμα του Παύλου Μελά

Οι Tούρκοι ανέκριναν τους σλαβόφωνους Στατιστινούς ,αλλά αυτοί δεν αποκάλυπταν. Νε Ζναμ ( Δεν ξέρω ) , απαντούσαν. Ό,τι όμως δεν έμαθαν οι Τούρκοι απ' τους χωρικούς , το έμαθαν απ' τις εφημερίδες της Αθήνας. Γράφει ο γενικός πρόξενος Μοναστηρίου Κοντογούρης προς τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών Άθω Ρωμανό :

Ούτω την Δευτέραν 18ην Οκτωβρίου, στρατιωτικόν απόσπασμα μετέβη, ως έγραψα υμίν, εις Στάτιτσαν και υπέβαλεν εις ανάκρισιν τους χωρικούς, παρ’ ων όμως παρά το ανηλεές αυτών ξυλοκόπημα και την απειλήν περί εμπρησμού ολοκλήρου του χωρίου ούδέν ήδυνήθη να μάθη. Αλλ' η εν τω αθηναϊκώ τύπω δημοσίευσις της πρώτης πληροφορίας , ην τηλεγραφικώς διεβίβασα τη Υμετέρα Εξοχότητι, περί ταφής του Μελά εν Στατίτση μεταδοθείσα εξ Αθηνών εις Κωνσταντινούπολιν και εκείθεν προς την ενταύθα Γενικήν Διοίκησιν , έδωκε αφορμήν όπως νέα επιμελεστέρα γίνη έρευνα εν τω χωρίω αποτέλεσμα της οποίας υπήρξε, καθώς αυτός ο Βαλής μοι είπε χθες, η ανακάλυψις ακεφάλου πτώματος.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Έπειτα ο Μελάς με το σώμα του μπαίνουν στην Μπελκαμένη. Οι χωρικοί τους κοιτάζουν με αμηχανία και περιέργεια. Μόλις όμως τους μιλά ευγενικά και ανοιχτόκαρδα , παίρνουν θάρρος και τον χαιρετούν με δάκρυα χαράς που βλέπουν για πρώτη φορά Έλληνα καπετάνιο απ' την Ελλάδα. Όταν τέλειωσε τον λόγο του για την πατρίδα προσπαθούσαν να του φιλήσουν με το ζόρι τα χέρια.

Υπήρχε και αλβανικό/ρουμανικό κόμμα στη Μπελκαμένη.