Η ιστορία αυτών των θεμελιωδών χαρακτηριστικών του σύμπαντος ονομάζεται Φυσική.
Περίπου 300.000 χρόνια μετά την εμφάνισή τους, η ύλη και η ενέργεια άρχισαν να συγχωνεύονται, δημιουργώντας σύνθετες δομές, που ονομάζονται άτομα, οι οποίες στη συνέχεια άρχισαν να συνδυάζονται δημιουργώντας μόρια.
Η ιστορία των ατόμων, των μορίων και των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων ονομάζεται Χημεία. Πριν από περίπου 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια, έναν πλανήτη που ονομάζεται Γη, ορισμένα μόρια συνδυάστηκαν με τέτοιο τρόπο, ώστε να σχηματίσουν ιδιαίτερα μεγάλες και περίπλοκες δομές, που ονομάζονται οργανισμοί.
Η ιστορία των οργανισμών ονομάζεται Βιολογία.
Πριν από περίπου 70.000 χρόνια, οργανισμοί που ανήκαν στο είδος χόμο σάπιενς [Homo sapiens] άρχισαν να δημιουργούν ακόμα πιο σύνθετες δομές, που ονομάζονται πολιτισμοί.
Η επακόλουθη εξέλιξη αυτών των ανθρώπινων πολιτισμών ονομάζεται Ιστορία.
Η πορεία της ιστορίας καθορίστηκε από τρεις σημαντικές επαναστάσεις:
- η Νοητική Επανάσταση έβαλε μπρος την Ιστορία πριν από περίπου 70.000 χρόνια.
- Η Αγροτική Επανάσταση την επιτάχυνε, πριν από περίπου 12.000 χρόνια.
- Η Επιστημονική Επανάσταση που ξεκίνησε μόλις πριν από 500 χρόνια, μπορεί πράγματι να βάλει τέλος στην Ιστορία και να ξεκινήσει κάτι εντελώς διαφορετικό.
Άνθρωποι υπήρχαν πολύ προτού υπάρξει ιστορία.
Ζώα που έμοιαζαν πολύ με τους σύγχρονους ανθρώπους εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια. Αλλά για αμέτρητες γενιές δεν ξεχώριζαν από τους χιλιάδες άλλους οργανισμούς με τους οποίους μοιράζονταν το περιβάλλον τους.
Αν κάναμε μια βόλτα στην ανατολική Αφρική πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια, θα μπορούσαμε να συναντήσουμε πολύ οικείους ανθρώπινους χαρακτήρες: ανήσυχες μητέρες να κρατούν τα μωρά τους και παρέες από ξένοιαστα παιδιά να παίζουν με τη λάσπη· οξύθυμους νεαρούς να εξεγείρονται απέναντι στις επιταγές της κοινωνίας και κουρασμένους γέροντες που δεν θέλουν τίποτα άλλο από την ησυχία τους· άντρες που προσπαθούν να εντυπωσιάσουν την ωραία της γειτονιάς με επιδείξεις αρρενωπότητας και σοφές γερόντισσες που τα έχουν δει όλα.
Οι αρχαίοι αυτοί άνθρωποι αγαπούσαν, έπαιζαν, συνδέονταν με στενή φιλία και ανταγωνίζονταν με στόχο το κύρος και την εξουσία –το ίδιο όμως έκαναν και οι χιμπατζήδες, οι μπαμπουΐνοι και οι ελέφαντες.Δεν είναι κάτι το ξεχωριστό.
Κανείς, και πολύ παραπάνω οι ίδιοι οι άνθρωποι, δεν είχε την παραμικρή υπόνοια ότι οι απόγονοί τους θα βάδιζαν μια μέρα στο φεγγάρι, θα διασπούσαν το άτομο, θα κατανοούσαν το άτομο και θα έγραφαν βιβλία ιστορίας. Το πιο σημαντικό πράγμα που θα πρέπει να ξέρουμε για τους προϊστορικούς ανθρώπους είναι ότι ήταν ασήμαντα ζώα που δεν ασκούσαν μεγαλύτερη επίδραση στο περιβάλλον τους απ' ό,τι οι γορίλες, οι πυγολαμπίδες ή οι μέδουσες.
Οι βιολόγοι ταξινομούν τους οργανισμούς σε είδη. Λέμε ότι δύο ζώα ανήκουν στο ίδιο είδος αν έχουν την τάση να ζευγαρώνουν μεταξύ τους και γεννούν γόνιμους απογόνους. Τα άλογα και τα γαϊδούρια έχουν έναν πρόσφατο κοινό πρόγονο και μοιράζονται πολλά σωματικά χαρακτηριστικά.
Αλλά δείχνουν μικρό σεξουαλικό ενδιαφέρον τα μεν για τα δε. Ζευγαρώνουν αν παρακινηθούν κατάλληλα –αλλά οι απόγονοί τους, που λέγονται μουλάρια, είναι στείροι. Επομένως, οι μεταλλάξεις στο DNA των γαϊδουριών δεν μπορούν να περάσουν στα άλογα, και το αντίστροφο.
Κατά συνέπεια, τα δύο ζώα θεωρείται ότι ανήκουν σε διαφορετικό είδος και ακολουθούν διαφορετικούς εξελικτικούς δρόμους. Αντίθετα, ένα μπουλντόγκ κι ένα κόκερ σπάνιελ μπορεί να διαφέρουν πολύ στην όψη, αλλά είναι μέλη του ίδιου είδους και έχουν ίδιο DNA. Ζευγαρώνουν ευχαρίστως και τα κουτάβια τους θα ζευγαρώσουν με άλλα σκυλιά, γεννώντας ακόμα περισσότερα κουτάβια.
Τα είδη που έχουν εξελιχθεί από έναν κοινό πρόγονο ομαδοποιούνται με τον όρο «γένος».
Τα λιοντάρια, οι τίγρεις, οι λεοπαρδάλεις και οι ιαγουάροι αποτελούν διαφορετικά είδη του γένους Panthera. Οι βιολόγοι χαρακτηρίζουν τους οργανισμούς με ένα διπλό λατινικό όνομα, πρώτα το γένος και στη συνέχεια το είδος. Για παράδειγμα, τα λιοντάρια ονομάζονται Panthera leo, το είδος leo του γένους Panthera
Όποιος διαβάζει αυτό το άρθρο είναι, κατά πάσα πιθανότητα (εκτος κι αν είναι νεοναζί), χόμο σάπιενς –το είδος sapiens του γένους Homo (άνθρωπος).
Τα γένη, με τη σειρά τους, ομαδοποιούνται κατά οικογένειες, όπως οι αιλουρίδες (λιοντάρια, γατόπαρδοι, γάτες), οι κυνίδες (λύκοι, αλεπούδες, τσακάλια) και οι ελεφαντίδες (ελέφαντες, μαμούθ, μαστόδοντα).
Όλα τα μέλη μιας οικογένειας έλκουν την καταγωγή τους από έναν προπάτορα ή μια προμήτορα. Για παράδειγμα, όλα τα αιλουροειδή, από το μικρότερο γατάκι μέχρι το τρομερό λιοντάρι, έχουν έναν κοινό πρόγονο που έζησε πριν από περίπου 25 εκατομμύρια χρόνια.
Ο χόμο σάπιενς ανήκει και αυτός σε μια οικογένεια. Αυτό το κοινότοπο γεγονός έχει υπάρξει ένα από τα μεγαλύτερα μυστικά της ιστορίας. Για πολύ μεγάλο διάστημα, ο χόμο σάπιενς προτιμούσε να βλέπει τον εαυτό του σαν κάτι ξεχωριστό από τα ζώα, ένα ορφανό χωρίς οικογένεια, χωρίς αδέρφια ή ξαδέρφια και, κυρίως, χωρίς γονείς. Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, είμαστε όλοι μέλη της εκτεταμένης και ιδιαίτερα θορυβώδους οικογένειας των μεγάλων πιθήκων. Κάποιοι από τους στενότερους εν ζωή συγγενείς μας είναι οι χιμπατζήδες, οι γορίλες και οι ουρακοτάγκοι. Οι κοντινότεροι είναι οι χιμπατζήδες. Πριν από μόλις 6 εκατομμύρια χρόνια, μια συγκεκριμένη πιθικίνα έκανε δύο κόρες. Η μία έγινε η πρόγονος του χιμπατζή, η άλλη ήταν η γιαγιά μας.
Sapiens του Γιουβάλ Χαράρι
