Κατ' αρχήν κατά την αρχαιότητα τους Μακεδόνες "βάρβαρους" τους αποκαλούσαν οι τότε Έλληνες. Επί της ουσίας, ήταν θρακικά -κυρίως- φύλα αναμεμειγμένα και με Ιλλυριούς, που εξελληνίστηκαν από Έλληνες έποικους που μετανάστευσαν στην περιοχή αυτή από το Άργος (εξ ου και ο Αλέξανδρος απέδειξε την καταγωγή του από το Άργος, ώστε να γίνει τελικά δεκτός στους Ολυμπιακούς Αγώνες). Η βασιλική οικογένεια της Μακεδονίας σταδιακά επέβαλε στους ντόπιους πληθυσμούς την ελληνική γλώσσα, θρησκεία κλπ (εξ ου και συναντούμε βασιλιάδες της Μακεδονίας με το προσωνύμιο "φιλέλλην"), ωστόσο παράλληλα φαίνεται πως υπήρχε και κάποια "μακεδονική" γλώσσα (θα γίνει αναφορά πιο κάτω).
Ο Δημοσθένης σε πολλά σημεία αποκαλεί τον Φίλιππο και τους Μακεδόνες ως βάρβαρους, άρα όχι Έλληνες. «Ου μόνον ουχ έλληνος όντος ουδέ προσηκόντως ουδέν τοις έλλησιν, αλλ’ ουδέ βαρβάρου εντεύθεν όθεν καλόν ειπείν, αλλ’ ολέθρου μακεδόνος, όθεν ουδ’ ανδράποδον σπουδαίον ουδέν εν πρότερον πριάσθαι», δηλαδή: «Όχι μόνο δεν είναι Ελληνας (ο Φίλιππος), όχι μόνο δεν έχει τίποτα κοινό με τους Έλληνες, αλλά είναι βάρβαρος, για τον οποίον δεν μπορεί να ειπωθεί τίποτα το καλό. Πρόκειται για ένα ολέθριο πλάσμα από την Μακεδονία, όπου πρώτα δεν μπορούσες να αγοράσεις ούτε έναν σκλάβο της προκοπής» («Γ΄ Φιλιππικός», 31).
Όχι μόνον ο Δημοσθένης, αλλά πολλοί Έλληνες συγγραφείς αποκαλούν τους Μακεδόνες βάρβαρους. Ο Αρριανός αντιδιαστέλλει το μακεδονικό γένος από το ελληνικό: «Τοις γένεσι τω τε ελληνικώ και τω μακεδονικώ».
Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι οι Μακεδόνες ήταν διάφορα έθνη τους οποίους κατέκτησαν Έλληνες έποικοι από το Άργος. «Ες τήν κάτω Μακεδονίαν, ἧς ὁ Περδίκκας ἦρχεν τῶν γάρ Μακεδόνων εἰσί Λυγκησταί και Ἐλιμιῶται καί ἄλλα ἔθνη ἐπάνωθεν, ἃ ξύμμαχα μέν ἐστι τούτοις καί ὑπήκοα, βασιλείας δ’ ἔχει καθ’ αὑτά. Τὴν δὲ παρὰ θάλασσαν νῦν Μακεδονίαν Ἀλέξανδρος ὁ Περδίκκου πατήρ καί οἱ πρόγονοι αὐτοῦ, Τημενίδαι τό ἀρχαῖον ὄντες ἐξ Ἄργους, πρῶτοι ἐκτήσαντο καί ἐβασίλευσαν».
Ο Στράβων αναφέρει ότι η Μακεδονία λεγόταν αρχικά Ημαθία και ότι την κατείχαν κυρίως Θράκες, Βοττιαίοι και κάποια τμήματα οι Ιλλυριοί. «Οτι Ημαθία εκαλείτο πρότερον η νύν Μακεδονία. Κατείχον δε τήν χώραν ταύτην Ηπειρωτών τινές και Ιλλυριών, το δε πλείστον Βοττιαίοι και Θράκες»
Ο ίδιος ο Αλέξανδρος, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ήταν δίγλωσσος, μιλώντας ελληνικά και κάποια μυστηριώδη "μακεδονική" γλώσσα , την οποία χρησιμοποιούσε όταν ήθελε να πει κάτι στους έμπιστους του και να μην τον καταλάβουν οι άλλοι (άρα δεν παίζει να ήταν διάλεκτος της ελληνικής). Σε άλλο σημείο, πάλι ο Πλούταρχος, αναφέρει ότι ο -καταγόμενος από Θράκες- στρατηγός του Φιλίππου και του Αλέξανδρου, Ευμένης, μιλούσε στη μακεδονική με τους Μακεδόνες στρατιώτες.
Τί ήταν τώρα αυτή η μυστηριώδης "μακεδονική" γλώσσα;
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς, αλλά το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για κάποια διάλεκτο της -νεκρής πλέον- θρακικής γλώσσας, η οποία ομιλείτο στην περιοχή της Μακεδονίας πριν επεκταθούν προς τα εκεί οι Έλληνες έποικοι. Από όσες επιγραφές έχουν διασωθεί στη θρακική γλώσσα, η θρακική γλώσσα φαίνεται να έχει συνάφεια με τις γλώσσες του βαλτο-σλαβικού κλάδου κυρίως. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζεται από διάφορους γλωσσολόγους που έχουν μελετήσει εκατοντάδες διασωθείσες λέξεις της θρακικής γλώσσας και τις έχουν συγκρίνει με τις αντίστοιχες βαλτικές ή σλαβικές. Επίσης, τα αρχαία θρακικά τοπωνύμια φαίνεται να έχουν όμοιες καταλήξεις με τα σλάβικα (πχ η θρακική Πουλπούντεβα - σημερινό Πλόβντιβ και πρώην "Φιλιππούπολη", Αγιάνταβα, Μπουρίνταβα, Πολόνταβα κλπ).
Παραδείγματα με λέξεις:
ΘΡΑΚΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ: ΕΜΦΑΝΙΣΗ
Χάρτης της περιοχής όπου ζούσαν οι αρχαίοι Θράκες:
ΧΑΡΤΕΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΡΑΚΙΚΩΝ ΦΥΛΩΝ: ΕΜΦΑΝΙΣΗ