Σήμερα θα μιλήσουμε για τον Θωμά Πρελιούμποβιτς, τον Σέρβο διοικητή (δεσπότη) της Ηπείρου, κατά την περίοδο που η Ήπειρος ήταν τμήμα της σέρβικης αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας των Σέρβων, τα Γιάννινα αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα και γνώρισαν μεγάλη οικονομική άνθιση. Οι Σέρβοι προέβησαν σε σημαντικά οχυρωματικά έργα στην πόλη και την μετέτρεψαν σε διοικητικό κέντρο της Ηπείρου, ενώ θα την απαλλάξουν και από τις καταστροφικές επιδρομές των Αλβανιτών φυλάρχων, κυρίως χάρη στον Πρελιούμποβιτς.
Ο Θωμάς ήταν ο γιος του Σέρβου στρατηγού και διοικητή (καίσαρα) Θεσσαλίας και Ηπείρου (κατά ορισμένους ιστορικούς μόνο της Θεσσαλίας και ενός μικρού τμήματος της Ηπείρου, που περιελάμβανε και τα Γιάννινα), Γρηγορίου Πρέλιουμπ («Πρεάλιμπος» ή «Πρέλαμπος», όπως αναγράφεται σε βυζαντινά κείμενα). Ο Γρηγόριος Πρέλιουμπ, ο οποίος είχε διακριθεί σε διάφορες μάχες, ιδίως στην απόκρουση με μόλις 500 άνδρες δύναμη, στα Σέρβια Κοζάνης, των πολυάριθμων τουρκικών και βυζαντινών δυνάμεων των Κατακουζηνών, τελικά πεθαίνει άδοξα σε μία μάχη ενάντια σε Αλβανίτες φυλάρχους που επέδραμαν κατά της πόλεως των Τρικάλων (διοικητικό κέντρο της Θεσσαλίας επί Σερβοκρατίας). Οι Αλβανίτες φύλαρχοι, αρχικώς σύμμαχοι των Σέρβων, είχαν λάβει υπό την εξουσία τους περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας και της Άρτας ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες τους, ωστόσο στην συνέχεια θα έρθουν σε ρήξη με τους Σέρβους και θα αρχίσουν καταστροφικές και ληστρικές επιδρομές κατά των σέρβικων εδαφών της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της δυτικής Μακεδονίας.
Τον θάνατο του Γρηγορίου Πρέλιουμπ θα ακολουθήσουν εσωτερικές διαμάχες για την διαδοχή του στη θέση του διοικητή της Θεσσαλίας και της Ηπείρου, με νικητή τελικά τον Συμεών Ούρος (ή «Ούρεσης»), που ήταν ο αδερφός του Σέρβου αυτοκράτορα Στέφαν Ντούσαν (ο οποίος είχε αποβιώσει λίγο καιρό πριν). Ο Θωμάς και η μητέρα του Ειρήνη (κόρη του Στέφαν Ντούσαν) θα καταφύγουν στην Μακεδονία, αλλά δεν θα σταματήσουν να επιθυμούν να αναλάβει ο Θωμάς τη διοίκηση των περιοχών που είχε ο πατέρας του.
Η κατάσταση με τις επιδρομές των Αλβανιτών φυλάρχων (των Λιόσα, Μπούα, Σπάτα, Μαλακάσα κ.α.) είχε ξεφύγει, η ύπαιθρος είχε ερημώσει, καλλιέργειες, πόλεις και χωριά καταστρέφονταν και οι κάτοικοι εκλιπαρούσαν τους Σέρβους να αντιμετωπίσουν τους Αλβανίτες. Ο Συμεών Ούρος τότε θα αναθέσει στον ανιψιό του Θωμά Πρελιούμποβιτς τη διοίκηση της περιοχής των Ιωαννίνων, με στόχο την απόκρουση των Αλβανιτών που επέδραμαν στην ευρύτερη περιοχή. Ο Θωμάς, αφού πρώτα αποτύχει να αντιμετωπίσει το ζήτημα δια της «διπλωματίας των γάμων», θα αναλάβει με ιδιαίτερο ζήλο το έργο που του ανατέθηκε και θα συγκεντρώσει στρατό και πολεμοφόδια και θα έρθει σε συνεννόηση με άλλους Σέρβους και ξένους ηγεμόνες, ώστε να εκκαθαριστούν οριστικά τα σέρβικα εδάφη από τις συμμορίες των Αλβανιτών. Στις μάχες που θα ακολουθήσουν, των Σέρβων με τους Αλβανίτες, οι Αλβανίτες θα υποστούν συντριβή και όσοι γλιτώσουν θα αναζητήσουν καταφύγιο σε περιοχές της Αττικοβοιωτίας, της Εύβοιας, των Επτανήσων, των νήσων του Αιγαίου και της Πελοποννήσου (που τότε ήταν υπό καταλανική ή ενετική ή φράγκικη διοίκηση και λόγω της πανώλης είχαν ερημοποιηθεί, οπότε ήταν «ευπρόσδεκτοι» οι νέοι κάτοικοι). Λόγω της αποτελεσματικής δράσης του κατά των αλβανίτικων συμμοριών, θα λάβει το προσωνύμιο «Αλβανιτοκτόνος» ή «Αλβανοκτόνος».
Οι Αλβανίτες θα επανέλθουν αργότερα στην Ήπειρο, επί Τουρκοκρατίας (και ιδίως την εποχή που κυριαρχούσε στην Ήπειρο ο -Αλβανίτης στην καταγωγή- Σκεντέρμπεης), δημιουργώντας εκεί νέους αλβανικούς θύλακες πληθυσμού (όπως πχ οι Τσάμηδες, οι Σουλιώτες κοκ).
Περισσότερα μπορεί να διαβάσει κάποιος πατώντας στους κάτωθι συνδέσμους:
http://ir.lib.uth.gr/bitstream/handle/1 ... sAllowed=y
https://www.academia.edu/38738305/T._Sa ... 10_N.S._21
https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Preljubovi%C4%87
Ο Θωμάς ήταν ο γιος του Σέρβου στρατηγού και διοικητή (καίσαρα) Θεσσαλίας και Ηπείρου (κατά ορισμένους ιστορικούς μόνο της Θεσσαλίας και ενός μικρού τμήματος της Ηπείρου, που περιελάμβανε και τα Γιάννινα), Γρηγορίου Πρέλιουμπ («Πρεάλιμπος» ή «Πρέλαμπος», όπως αναγράφεται σε βυζαντινά κείμενα). Ο Γρηγόριος Πρέλιουμπ, ο οποίος είχε διακριθεί σε διάφορες μάχες, ιδίως στην απόκρουση με μόλις 500 άνδρες δύναμη, στα Σέρβια Κοζάνης, των πολυάριθμων τουρκικών και βυζαντινών δυνάμεων των Κατακουζηνών, τελικά πεθαίνει άδοξα σε μία μάχη ενάντια σε Αλβανίτες φυλάρχους που επέδραμαν κατά της πόλεως των Τρικάλων (διοικητικό κέντρο της Θεσσαλίας επί Σερβοκρατίας). Οι Αλβανίτες φύλαρχοι, αρχικώς σύμμαχοι των Σέρβων, είχαν λάβει υπό την εξουσία τους περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας και της Άρτας ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες τους, ωστόσο στην συνέχεια θα έρθουν σε ρήξη με τους Σέρβους και θα αρχίσουν καταστροφικές και ληστρικές επιδρομές κατά των σέρβικων εδαφών της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της δυτικής Μακεδονίας.
Τον θάνατο του Γρηγορίου Πρέλιουμπ θα ακολουθήσουν εσωτερικές διαμάχες για την διαδοχή του στη θέση του διοικητή της Θεσσαλίας και της Ηπείρου, με νικητή τελικά τον Συμεών Ούρος (ή «Ούρεσης»), που ήταν ο αδερφός του Σέρβου αυτοκράτορα Στέφαν Ντούσαν (ο οποίος είχε αποβιώσει λίγο καιρό πριν). Ο Θωμάς και η μητέρα του Ειρήνη (κόρη του Στέφαν Ντούσαν) θα καταφύγουν στην Μακεδονία, αλλά δεν θα σταματήσουν να επιθυμούν να αναλάβει ο Θωμάς τη διοίκηση των περιοχών που είχε ο πατέρας του.
Η κατάσταση με τις επιδρομές των Αλβανιτών φυλάρχων (των Λιόσα, Μπούα, Σπάτα, Μαλακάσα κ.α.) είχε ξεφύγει, η ύπαιθρος είχε ερημώσει, καλλιέργειες, πόλεις και χωριά καταστρέφονταν και οι κάτοικοι εκλιπαρούσαν τους Σέρβους να αντιμετωπίσουν τους Αλβανίτες. Ο Συμεών Ούρος τότε θα αναθέσει στον ανιψιό του Θωμά Πρελιούμποβιτς τη διοίκηση της περιοχής των Ιωαννίνων, με στόχο την απόκρουση των Αλβανιτών που επέδραμαν στην ευρύτερη περιοχή. Ο Θωμάς, αφού πρώτα αποτύχει να αντιμετωπίσει το ζήτημα δια της «διπλωματίας των γάμων», θα αναλάβει με ιδιαίτερο ζήλο το έργο που του ανατέθηκε και θα συγκεντρώσει στρατό και πολεμοφόδια και θα έρθει σε συνεννόηση με άλλους Σέρβους και ξένους ηγεμόνες, ώστε να εκκαθαριστούν οριστικά τα σέρβικα εδάφη από τις συμμορίες των Αλβανιτών. Στις μάχες που θα ακολουθήσουν, των Σέρβων με τους Αλβανίτες, οι Αλβανίτες θα υποστούν συντριβή και όσοι γλιτώσουν θα αναζητήσουν καταφύγιο σε περιοχές της Αττικοβοιωτίας, της Εύβοιας, των Επτανήσων, των νήσων του Αιγαίου και της Πελοποννήσου (που τότε ήταν υπό καταλανική ή ενετική ή φράγκικη διοίκηση και λόγω της πανώλης είχαν ερημοποιηθεί, οπότε ήταν «ευπρόσδεκτοι» οι νέοι κάτοικοι). Λόγω της αποτελεσματικής δράσης του κατά των αλβανίτικων συμμοριών, θα λάβει το προσωνύμιο «Αλβανιτοκτόνος» ή «Αλβανοκτόνος».
Οι Αλβανίτες θα επανέλθουν αργότερα στην Ήπειρο, επί Τουρκοκρατίας (και ιδίως την εποχή που κυριαρχούσε στην Ήπειρο ο -Αλβανίτης στην καταγωγή- Σκεντέρμπεης), δημιουργώντας εκεί νέους αλβανικούς θύλακες πληθυσμού (όπως πχ οι Τσάμηδες, οι Σουλιώτες κοκ).
Περισσότερα μπορεί να διαβάσει κάποιος πατώντας στους κάτωθι συνδέσμους:
http://ir.lib.uth.gr/bitstream/handle/1 ... sAllowed=y
https://www.academia.edu/38738305/T._Sa ... 10_N.S._21
https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Preljubovi%C4%87
.gif "Laughing")
