Σκάνδαλο Balenciaga: από την πρωτοπορία της υψηλής ραπτικής, στην καταναλωτική ειρωνεία, το «show λάσπης» και το μεγάλο ατόπημα με την παιδική πορνογραφία
Πώς η εμμονή με την δυστοπία και οι ακραίες επιλογές του Demna Gvasalia απειλούν τώρα το μέλλον του οίκου
Ο οίκος κατηγορείται στο διαδίκτυο για προώθηση παιδικής πορνογραφίας και κακοποίησης αλλά οι επώνυμοι δεν παίρνουν ξεκάθαρη θέση.
Επτά ολόκληρα χρόνια. Τόσα συμπληρώνονται από τότε που ο Demna Gvasalia πήρε το «χρίσμα» ως καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Balenciaga και τον έβαλε στην «Χρυσή Εποχή» του. Ο εκκεντρικός Γεωργιανός σχεδιαστής φαινόταν να έχει το «κοκκαλάκι της νυχτερίδας». Οτιδήποτε λάνσαρε γινόταν αυτομάτως viral. Όλοι θα ήθελαν να έχουν στην γκαρνταρόμπα τους ένα κομμάτι από τη συλλογή του. Του άρεσε να προκαλεί. Να προβοκάρει. Να καταπιάνεται με θέματα της επικαιρότητας, όπως το αντιπολεμικό fashion show του περασμένου Μαρτίου στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού, εκεί όπου έντυσε τα μοντέλα ως «πρόσφυγες». Η δίνη του πολέμου ως project. Αυτό μας μάρανε.
Ωστόσο όταν πετάς αρκετά ψηλά, όταν πλησιάζεις τον ήλιο, τότε υπάρχει ο φόβος να καείς. Ο Demna πίστεψε πως ήταν άτρωτος. Ξεπέρασε τα όρια, έκανε μόδα την παιδοφιλία και εκεί δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Εκεί καίγεσαι.
«Ο ισπανικός οίκος Balenciaga κατηγορείται για δημοσίευση φωτογραφικού υλικού που παραπέμπει σε παιδική πορνογραφία». Ο τίτλος ήταν αρκετός ώστε το επόμενο cancel culture να βρίσκει πρόσωπο στον οίκο Balenciaga και τον Demna Gvasalia. Παιδιά να ποζάρουν με prop ένα δικαστικό έγγραφο του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για υπόθεση διαδικτυακής παιδικής πορνογραφίας από το 2008 και να κρατούν στα χέρια τους BDSM αρκουδάκια. Η υπόθεση έγινε viral μέσω του Twitter και έφτασε μέχρι το «Fox News», με χρήστες και τηλεθεατές να κατηγορούν τον οίκο για το προφανές: «Προώθηση παιδικής πορνογραφίας και κακοποίησης». Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Σε ποια χέρια θα σκάσει η ωρολογιακή βόμβα; Ο οίκος δίνει τον σκηνογράφο Nicholas Des Jardins, κάνει αγωγή στην εταιρεία παραγωγής North Six που διαχειρίστηκε τα logistics και ζητάει αποζημίωση 25.000.000 δολάρια. Ταυτόχρονα απολογήθηκε μέσω Instagram με μία διπλή συγγνώμη.
«Απολογούμαστε από καρδιάς σε όλους όσοι προσβλήθηκαν λόγω της χριστουγεννιάτικης καμπάνιας μας. Οι τσάντες-αρκουδάκια δεν έπρεπε να εμφανίζονται στα χέρια παιδιών. Έχουμε αφαιρέσει την καμπάνια από όλες τις πλατφόρμες», έγραψε στην πρώτη δημόσια συγγνώμη για να επανέλθει με δεύτερο post. «Ζητούμε συγγνώμη για την εμφάνιση των δικαστικών εγγράφων στην καμπάνια μας. Λαμβάνουμε όλο αυτό το θέμα που έχει ανακύψει πολύ σοβαρά και θα κινηθούμε νομικά κατά των μερών που είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία του σετ και τη συμπερίληψη μη εγκεκριμένων αντικειμένων για τη φωτογράφιση της καμπάνιας μας Garde-Robe. Καταδικάζουμε την κακοποίηση παιδιών σε οποιαδήποτε μορφή της. Υποστηρίζουμε την ασφάλεια και την ευημερία των παιδιών».
Από τότε που ο Demna Gvasalia ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής του Balenciaga το 2015, o φημισμένος οίκος απασχολούσε συχνά την ειδησεογραφία. Και αυτό έμοιαζε να είναι πάντα ο σκοπός του Γεωργιανού σχεδιαστή που εξάλλου ποτέ δεν έκρυψε ότι δεν τον ενδιαφέρει η μόδα αλλά το να κάνει κοινωνική κριτική και παρέμβαση. Υποτίθεται πως αυτό εξυπηρετούσαν όλες οι προκλητικές προτάσεις, η μετατροπή της τσάντας των 99 λεπτών του ΙΚΕΑ σε πολυτελές προϊόν, τα Crocs με τακούνια, τα κατεστραμμένα αθλητικά παπούτσια των 1.850 ευρώ που ειπώθηκε ότι ωραιοποιούσαν την φτώχεια, ή το πρόσφατο δυστοπικό “mud show” στα περίχωρα του Παρισιού όπου ταλαιπωρημένα σαν πρόσφυγες μοντέλα περπατούσαν πιτσιλώντας με αληθινή λάσπη τα ρούχα και τα παπούτσια τους κρατώντας σακούλες σκουπιδιών από ακριβό δέρμα. Όλα αυτά έχτισαν τα τελευταία χρόνια τη φήμη του Balenciaga ως ένα brand που αναγκάζει τους καταναλωτές να αντιμετωπίσουν την ίδια την έννοια του γούστου αν όχι να δουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη: ειρωνεία ή φάρσα, ό,τι κι αν δημιουργούσε ο Gvasalia, οι φαν και συλλέκτες έσπευαν να το αποκτήσουν.
Τώρα ωστόσο, δύο νέες καμπάνιες του οίκου, έχουν ξεπεράσει τις κόκκινες γραμμές. Η μία περιελάμβανε μικρά παιδιά με τα χνουδωτά μικρά αρκουδάκια του οίκου στα χέρια, τα οποία είχαν εμφανιστεί αρχικά στην επίδειξη του Balenciaga τον περασμένο Σεπτέμβριο. Το πρόβλημα όμως ήταν ότι αυτά τα αρκουδάκια ήταν στολισμένα με λουριά και BDSM αξεσουάρ.
Η δεύτερη καμπάνια έμοιαζε αρκετά αθώα με την πρώτη ματιά. Πρωταγωνίστρια ήταν η Γαλλίδα σταρ του κινηματογράφου Isabelle Huppert, η οποία έγερνε αυστηρά πάνω από ένα ακατάστατο γραφείο σε ένα πολυώροφο κτήριο. Μέχρι στιγμής, όλα καλά. Αλλά κοιτώντας πιο προσεκτικά σε μια από τις φωτογραφίες της καμπάνιας μια τσάντα Balenciaga x Adidas Hourglass αξίας 3.000 δολαρίων εμφανιζόταν σε ένα γραφείο μαζί με τυπωμένα αντίγραφα της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου του 2008 στην υπόθεση U.S. κατά Williams η οποία εξέτασε κατά πόσο οι νόμοι που απαγόρευαν την προώθηση της παιδικής πορνογραφίας περιόρισαν τα δικαιώματα της ελευθερίας του λόγου της πρώτης τροποποίησης. Προβοκατόρικη επιλογή ή τεράστια παράβλεψη όπως τώρα προσπαθεί ο οίκος να δικαιολογηθεί;
Η ένοχη σιωπή των celebrities
Από τότε που βγήκε η συγγνώμη, ξέρουμε όλοι τι χάθηκε, σωστά; Το ίδιο μονοπάτι θέλησε να διαβεί και η πρέσβειρα του οίκου Balenciaga, Kim Kardashian.
«Τις τελευταίες μέρες σιωπούσα, όχι γιατί δεν σοκαρίστηκα και δεν εξοργίστηκα με την πρόσφατη καμπάνια, αλλά επειδή ήθελα μια ευκαιρία να μιλήσω με την ομάδα του οίκου και να καταλάβω κι εγώ πώς ακριβώς συνέβη αυτό. Ως μητέρα τεσσάρων παιδιών, με αναστάτωσαν αυτές οι ενοχλητικές εικόνες. Η ασφάλεια των παιδιών πρέπει να αντιμετωπιστεί με το μεγαλύτερο σεβασμό και οτιδήποτε εναντίον της δεν πρέπει να έχει θέση στην κοινωνία μας – τελεία και παύλα. Εκτιμώ την απόσυρση της καμπάνιας και τη συγγνώμη του οίκου. Μιλώντας μαζί τους, πιστεύω ότι κατανοούν πόσο σοβαρό είναι το ζήτημα και θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα αυτό να μη συμβεί ποτέ ξανά. Σχετικά με το μέλλον μου στον Balenciaga, αυτή τη στιγμή αναθεωρώ τη σχέση μου με το brand, σύμφωνα με την προθυμία τους να αναλάβουν ευθύνες για κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβεί ποτέ – και με τις δράσεις που περιμένω να δω να παίρνουν για να προστατεύσουν τα παιδιά», έγραψε χαρακτηριστικά μέσω του αγαπημένου της Instagram.
Τι πάει να πει... αναθεωρώ; Όταν αναφερόμαστε σε παιδικές ψυχές, σε παιδική κακοποίηση, παιδική πορνογραφία και παιδική σεξουαλικοποίηση, δεν υπάρχει χώρος ούτε και διάθεση για μετριοπαθή στάση. Τα παιδιά δεν είναι πρωταγωνιστές για σεξουαλικά φετίχ και BDSM παιχνίδια. Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Η γραμμή είναι κατακόκκινη. Δεν την περνάς, δεν την αγγίζεις, δε μετατρέπεις τα παιδιά σε αξεσουάρ για να προωθήσεις τα παπούτσια και τις ζακέτες σου. Κόβεις κάθε σχέση με εταιρείες που προωθούν την παιδοφιλία.
Η σιωπή των celebrities είναι εκκωφαντική. Τα σπουδαιότερα μοντέλα και ηθοποιοί του πλανήτη έχουν συνεργαστεί με την Balenciaga. Ποιος είναι ο λόγος που δεν έχει ξεκινήσει ήδη ένα κίνημα απέναντι στην πιο άρρωστη μορφή διαφήμισης που είδαμε ποτέ στις οθόνες μας; Αυτή η... διακριτική και μετριοπαθή στάση είναι σημάδι πως δεν θέλουν να σπάσουν αυγά; Το σκάνδαλο του Balenciaga ξέφυγε από τα όρια της μόδας γιατί άγγιξε ευαίσθητη χορδή της κοινωνίας. Με τις παιδικές ψυχές δεν μπορεί να παίζει κανένας σχεδιαστής και κανένας διαφημιστής. Ο Demna Gvasalia και ο οίκος Balenciaga έκαναν ένα μοιραίο λάθος. Οι celebrities θα πρέπει να αποφασίσουν άμεσα σε ποια πλευρά της ιστορίας θα σταθούν και να δράσουν. Όσο αργούν, τόσο πιο υποκριτική θα είναι η όποια αντίδρασή τους. Διότι ο κόσμος έχει αποφασίσει ήδη. Και το ποτάμι της οργής θα τους παρασύρει και θα τους πνίξει όλους μαζί.
