Σύγχρονος Φιλελευθερισμός

[akritas]

Σε αυτήν την ανάρτηση, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω τι είναι ο Σύγχρονος Φιλελευθερισμός , ο οποίος διαφέρει από τον νεοφιλελευθερισμό, με αποτέλεσμα πολλές φορές εσκέμμενα ή άθελα αυτές οι δύο έννοιες συγχέονται.

Καταρχήν ο Φιλελευθερισμός χωρίζεται στον κλασικό και στον σύγχρονο. Ο Σπύρος Μακρής, αναφέρει στον βιβλίο του και μία ενδιάμεση μορφή φιλελευθερισμού, τον οποία τον ονομάζει ως μοντέρνο.

Ο κλασικός φιλελευθερισμός υπήρξε η πιο πρώιμη φιλελεύθερη παράδοση. Οι κλασικές φιλελεύθερες ιδέες αναπτύχθηκαν κατά τη μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό και έφτασαν στο απόγειό τους κατά τη διάρκεια της πρώιμης βιομηχανοποίησης του 19ου αιώνα. Έτσι, ο κλασικός φιλελευθερισμός πολλές φορές αποκαλείται και «φιλελευθερισμός του δέκατου ένατου αιώνα». Στόχος του ήταν η οικονομική μορφή του μερκαντιλισμού. Ο μερκαντιλισμός, ως οικονομικό δόγμα κυριάρχησε την χρονική περίοδο 1500-1750, μιας εποχής δυναμικών οικονομικών εξελίξεων που χαρακτηρίζεται από την ανακάλυψη της νέας ηπείρου της εύφορης Αμερικής, την δραματική αύξηση της βιομηχανίας και παγκόσμιας ναυσιπλοΐας, των διεθνών εμπορικών πολέμων και συναλλαγών, και της δημιουργίας νέων κρατών κι αποικιών ανά τον κόσμο. Ο κλασικός φιλελευθερισμός ήταν η απάντηση στην φεουδαρχία, στην αποικιοκρατία και στον μερκαντιλισμό.

Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός ξεκίνησε με την αυγή του 20ου αιώνα και εν μέσω 2 παγκοσμίων πολέμων αλλά και μεγάλων οικονομικών κρίσεων, εδραιώθηκε μετά το τέλος του Β'ΠΠ. Οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι η διαχείριση της οικονομίας, παρόμοια με την κοινωνική πρόνοια, προάγει την ευημερία και την αρμονία της κοινωνίας των πολιτών. Υποστηρίζουν το κράτος πρόνοιας με βάση την αρχή των ίσων ευκαιριών. Αν τυχόν ορισμένα άτομα ή ομάδες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω των κοινωνικών περιστάσεων, τότε το κράτος έχει την κοινωνική ευθύνη να περιορίσει ή να εξαλείψει τα μειονεκτήματα που αντιμετωπίζουν. Αυτή ακριβώς η ευθύνη αντικατοπτρίζεται στη ανάπτυξη των θεσμών του κράτους πρόνοιας. Μια τέτοια επέκταση των ευθυνών της κυβέρνησης δεν επάγεται ωστόσο τη συρρίκνωση των ατομικών δικαιωμάτων, αλλά μάλλον τη διεύρυνσή τους. Οι πολίτες εξασφαλίζουν ένα φάσμα κοινωνικών δικαιωμάτων ή δικαιωμάτων προνοίας, όπως είναι το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην παιδεία και το δικαίωμα στην αξιοπρεπή στέγαση. Ο σύγχρονος φιλελεύθερος δεν αποδέχεται ότι το άτομο δικαιούται απόλυτη ελευθερία. Αν η ελευθερία είναι απεριόριστη, τότε μπορεί να γίνει «ασυδοσία», δηλαδή δικαίωμα κακομεταχείρισης των άλλων.

Στην κατακλείδα των συμπερασμάτων μπορούμε να πούμε ότι o σύγχρονος φιλελευθερισμός για τον 21° αιώνα συνοψίζεται ως εξής[Μακρής,σελ 433]:

--Ελευθερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη είναι οι κατευθυντήριες αρχές κάθε φιλελεύθερης πολιτικής τόσο σε ατομικό-κρατικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
--Ο ρόλος της ιδιοκτησίας, με την ευρεία της έννοια (ελευ­θερία, ζωή, υλικά αγαθά), αποτελεί έναν από τους βασι­κούς πυλώνες της φιλελεύθερης κοσμοαντίληψης.
--Η αμφισβήτηση της αυθεντίας, ο σεβασμός των μειoψηφιών και πάνω από όλα η αρχή της ανεκτικότητας ενσαρκώνουν τον κυματοθραύστη κάθε υπονόμευσης του φιλελεύθερου επιχειρήματος.
--Η αγορά και η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι και θα παραμείνουν οι στυλοβάτες της φιλελεύθερης σκέψης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επιδέχονται κριτικής και βελτιώσεων.
--Ο γνωσιολογικός ορθολογισμός, η πίστη στην πρόοδο και το κριτικό πνεύμα συνθέτουν το σκληρό πυρήνα της φιλελεύθερης κουλτούρας.

Κλείνω με το εξής:

Ο νεοφιλελευθερισμός, ναι μεν βασίζεται στον κλασικό φιλελευθερισμό, αλλά όμως είχαν και έχουν διαφορετικούς αντίπαλους. Ο πρώτος το κοινωνικό κράτος και ο δεύτερος το φεουδαρχικό. Δεν είναι τυχαίο, ότι τις θέσεις του νεοφιλελευθερισμού, τις ασπάστηκαν αυταρχικοί, νεοσυντηρητικοί και νεοδεξιοί πολιτικοί που δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την κοινωνία και την δημοκρατία. Όπως επίσης οι νεοφιλελεύθεροι δεν ονομάζονται liberals, αλλά libertarians(ελευθεριακοί, ελευθερίζοντας, φιλελευθεριστές κλπ). Μπορεί ο καθένας κάλλιστα να αντικαταστήσει-εξισώσει τον μερκαντιλισμό με τον νεοφιλελευθερισμό αλλά και την παγκοσμιοποίηση με την αποικιοκρατία.

Βιβλιογραφία

1-Σπύρος Μακρής, Φιλελευθερισμός, 2007
2-Andrew Heywood, Πολιτικές Ιδεολογίες, 2007

[akritas]

Φιλελευθερισμός, Ισότητα και Ακριβοδικία

Η Νέα Δεξιά(νεοφιλελεύθεροι και νεοσυντηρητικοί) χαρακτηρίζουν ως σοσιαλιστές όσους σύγχρονους φιλελεύθερους προκρίνουν την ισότητα και την ακριβοδικία ως βασική ηθική θέση. Ο λόγος είναι διότι οι νεοδεξιοί προκρίνουν ως ηθικότητα την υλική ιδιοτέλεια.

Τι σημαίνει όμως αυτή η βασική θέση στον σύγχρονο φιλελεύθερο ;

Πρωταρχικά αυτή η θέση είναι εναντίον της θέσης του κοινωνικού δαρβινισμού, που υποστηρίζουν θεσμικά και ιδεολογικά οι νεοδεξιοί: δηλαδή επικρατεί ο δυνατότερος σε μια κοινωνία ανισότητων.

Δεύτερο, όπως είναι γνωστό, ο ατομικισμός υποδηλώνει την πίστη στη θεμελιώδη ισότητα: δηλαδή, την πεποίθηση ότι οι άνθρωποι είναι «γεννημένοι ίσοι», τουλάχιστον με όρους ηθικής αξίας. Αυτό αντανακλάται σε μια φιλελεύθερη δέσμευση στην ισότητα δικαιωμάτων και προνομίων, ιδίως με τη μορφή νομικής ισότητας («ισότητα ενώπιον του νόμου») και πολιτικής ισότητας («κάθε άτομο και μία ψήφος, κάθε ψήφος και μια αξία).

Και εδώ ερχόμαστε στην τρίτη θέση, που υποστηρίζει ότι καθώς τα άτομα δεν κατέχουν τα ίδια επίπεδα ταλέντου ή προθυμίας προς εργασία, οι φιλελεύθεροι δεν ενστερνίζονται την κοινωνική ισότητα ή την ισότητα των αποτελεσμάτων. Αντιθέτως είναι υπέρ της ισότητας ευκαιριών («επί ίσοις όροις»), η οποία προσφέρει σε όλους ίσες πιθανότητες να συνειδητοποιήσουν τις άνισες δυνατότητές τους.

Έτσι λοιπόν οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι, υποστηρίζουν την αρχή της αξιοκρατίας, με την αξία να αντανακλά-σε αδρές γραμμές- το ταλέντο καθώς και τη σκληρή δουλειά, προκρίνουν δηλαδή την ακριβοδικία σε μια κοινωνία, δηλαδή μια κοινωνία όπου όλοι οι πολίτες θα απολαμβάνουν συμβατά μεταξύ τους δικαιώματα και ελευθερίες, θα επικρατεί ισότητα ευκαιριών και οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες θα «αποβαίνουν προς το μέγιστο όφελος των λιγότερο ευνοημένων».

Επίσης σοβαρό ζήτημα είναι η μειωμένη κοινωνική ανισότητα, η οποία αποτελεί μια αναγκαία συνθήκη για υγιή δημοκρατία και ουσιαστική ιδιότητα του πολίτη. Οι πολίτες πρέπει να είναι ελεύθεροι από φτώχεια, άγνοια και απόγνωση εάν είναι να συμμετέχουν πλήρως στις υποθέσεις της κοινότητάς τους, μια ιδέα που είναι ενσωματωμένη στην έννοια της ιδιότητας του πολίτη. Η κοινωνική ανισότητα επίσης σχετίζεται με χαμηλή προσέλευση ψηφοφόρων και τροφοδοτεί διαφωνίες και κομματικές αναταραχές.(Charles F. Andrain, Political power and economic inequality, 2014)

Εν κατακλείδι, οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι εδώ και καιρό υποστηρίζουν ότι η κοινωνική ανισότητα εκτρέφει τη δυσαρέσκεια, την εχθρότητα και τη σύγκρουση, και, όπως στην περίπτωση των νεομαρξιστών, συνδέουν την ταξική ανισότητα με την αναπόφευκτη κοινωνική επανάσταση. Αυτές οι ανησυχίες επιβεβαιώθηκαν και από εμπειρικές μελέτες που συνδέουν την ανισότητα με μια σειρά αρνητικών προσωπικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων. Συγκριτικές μελέτες σε χώρες «μεγάλης» ανισότητας, όπως οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία και η Πορτογαλία, και «μικρής» ανισότητας, όπως η Ιαπωνία και τα σκανδιναβικά κράτη, αναδεικνύουν ότι η ανισότητα οδηγεί σε συντομότερες, ανθυγιεινότερες και δυστυχισμένες ζωές, που αντανακλώνται σε αυξημένους δείκτες, για παράδειγμα, εφηβικής εγκυμοσύνης, βίας, παχυσαρκίας, φυλάκισης και εθισμού (Goran Therborn, The Killing fields of inequality, 2013).

Προσωπικά όπως έχω δηλώσει εδώ και χρόνια, σαν σύγχρονος φιλελεύθερος(Ρωλς, Μίλλερ, Α. Σμιθ, Πούτναμ κλπ) θα ήθελα μία κοινωνία με
(α) ίσες βασικές θεσμικές ελευθερίες,
(β) σχετική ισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση σε θέσεις μεγαλύτερης ανταμοιβής και ισχύος, πράγμα που θα μετριάζει δραστικά τις προνομιακές επιδράσεις(κόμμα, νεποτισμός κλπ),
(γ) πολιτική καλλιέργεια με επαρκή αποθέματα κοινωνικού κεφαλαίου και
(δ) όρια στις ανισότητες στο εισόδημα και τον πλούτο.
Όλα αυτά θα μας επιτρέψουν να δημιουργήσουμε κίνητρα για σκληρή εργασία, ανάληψη ρίσκου κ.ο.κ., ώστε να αποβούν, με τον καιρό, όσο γίνεται περισσότερο προς όφελος της λιγότερο ευκατάστατης κοινωνικής τάξης και όχι να υπάρχει αυτή η γιγάντια ανισότητα πλούτου και κοινωνικού κεφαλαίου.

[ΟΥΤΙΣ]

Το παιδί του Βαρδινογιάννη δεν μπορεί να έχει ίσες ευκαιρίες με το παιδί του κουλουρτζή. Ούτε καν με το παιδί ενός μεσοαστού εμπόρου.

Επίσης, η κατοχή των μέσων παραγωγής από λίγα χέρια, δημιουργεί ανισότητα στον πλούτο αλλά κυρίως στην πρόσβαση και στην επιρροή στην εξουσία. Οι κάτοχοι των μέσων παραγωγής, πάντοτε θα κινούν τα νήματα της εξουσίας. Είτε παρασκηνιακά είτε φανερά. Είναι τέτοια η φύση του συστήματος, που δεν γίνεται αλλιώς.

[akritas]

Γι'αυτό ο σύγχρονος φιλελευθερισμός μιλάει για σχετική ισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση σε θέσεις μεγαλύτερης ανταμοιβής και ισχύος. Η απόλυτη ισότητα, είναι μία ουτοπία.

[ΟΥΤΙΣ]

Γι'αυτό ο σύγχρονος φιλελευθερισμός μιλάει για σχετική ισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση σε θέσεις μεγαλύτερης ανταμοιβής και ισχύος. Η απόλυτη ισότητα, είναι μία ουτοπία.

Όταν ο άλλος κληρονομεί δισεκατομμύρια δεν είναι ότι στο απειροελάχιστο ίσος με εσένα. Σε θεωρεί μυρμήγκι και θα σε λιώσει με την πρώτη ευκαιρία.

Σχετική ισότητα θα υπήρχε αν καταργείτο η κληρονομιά και όλοι ξεκινούσαμε από την ίδια βάση. Τότε θα αναδεικνύονταν οι αξιότεροι ή αν θες οι πονηρότεροι, πάντως, το έκτρωμα κληρονομώ μερικά δις και το παίζω ικανός, δεν θα υπήρχε. Θα ήταν μια καλή αρχή.

[L'ami du peuple]

Ο μόνος λόγος που οι νεοφιλελεύθεροι στην Ελλάδα δεν ασπάζονται το Ισλάμ ειναι που θέλουν να βλέπουν κωλαρες στον δρόμο.

[Λαχουρένιος]

Ο μόνος λόγος που οι νεοφιλελεύθεροι χριστιανοι στην Ελλάδα δεν ασπάζονται το Ισλάμ ειναι που θέλουν να βλέπουν κωλαρες στον δρόμο.

φιξδ

[Rakomelofronas]

Η δυνατότητα κληρονομιάς δεν είναι επιθυμητό να καταργηθεί. Δεν είναι μόνο η απώλεια ενός πολύ σημαντικού κινήτρου αποταμίευσης. Για να επιβληθεί μια τέτοια απαγόρευση, θα πρέπει να καταργηθούν και πράγματα όπως η γονική δωρεά και γενικά κάθε δυνατότητα συναλλαγής μεταξύ συγγενών. Μόνο με κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας μπορεί να υπάρξει ουσιαστική κατάργηση του θεσμού της κληρονομιάς.

Σε κάθε περίπτωση, το μεγαλύτερο πρόβλημα στην αξιοπιστία του συστήματος δεν δημιουργείται από το 1% και το "παλιό χρήμα" αλλά από νεόπλουτους χωρίς αντίστοιχη νοοτροπία και από φιλόδοξους γιάπηδες ή κρατικοδίαιτους χωρίς ηθικές αναστολές και χωρίς καμία έγνοια να συντηρήσουν περιουσία - αυτοκρατορία και να την παραδώσουν στα παιδιά τους. Η κοινωνική κινητικότητα είναι σημαντική αλλά δίνει το μέγιστο δυνατό θετικό αποτέλεσμα όταν συνοδεύεται από αξιοκρατία, όχι όταν κάποιος καίει τη σκάλα από την οποία ανέβηκε.

Επίσης, αν αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε τη λέξη "οικονομισμός" αντί για τη λέξη "νεοφιλελευθερισμός", που δεν σημαίνει τίποτα το σαφές πέρα ίσως από την τάση η οικονομική πτυχή των πραγμάτων να θεωρείται πάντα και παντού η πιο σημαντική, θα συνεννοούμασταν πολύ καλύτερα.

[Ελληγεννής]

Γι'αυτό ο σύγχρονος φιλελευθερισμός μιλάει για σχετική ισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση σε θέσεις μεγαλύτερης ανταμοιβής και ισχύος. Η απόλυτη ισότητα, είναι μία ουτοπία.

Όταν ο άλλος κληρονομεί δισεκατομμύρια δεν είναι ότι στο απειροελάχιστο ίσος με εσένα. Σε θεωρεί μυρμήγκι και θα σε λιώσει με την πρώτη ευκαιρία.

Σχετική ισότητα θα υπήρχε αν καταργείτο η κληρονομιά και όλοι ξεκινούσαμε από την ίδια βάση. Τότε θα αναδεικνύονταν οι αξιότεροι ή αν θες οι πονηρότεροι, πάντως, το έκτρωμα κληρονομώ μερικά δις και το παίζω ικανός, δεν θα υπήρχε. Θα ήταν μια καλή αρχή.

Εντάξει και η Πάρις Χίλτον κληρονόμησε δισεκατομμύρια αλλά πού την βλέπεις να βρίσκεται;